blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: numismatiek

Mi na afoe sensi – Leren van geschiedenis 88

door Hilde Neus

Geld is iets wat ons allen bezighoudt. Het gaat dagelijks door onze handen, alhoewel het digitale tijdperk zijn intrede heeft gedaan met bankkaarten en overmaken middels telefoon of computer. Vanwege de inflatie zijn munten steeds meer uitgeraakt, op een gegeven moment kreeg je door het gebrek aan kleingeld zelfs snoepjes (Hals) bij de Chinees, als wisselgeld. De uitdrukking: ‘ik zal het je in kleingeld betalen’ gaat dus niet meer op. Of: ‘breek het down in kleingeld’, als een moeilijke zaak op een makkelijke manier moet worden uitgelegd.

read on…

Nieuwe munten in omloop gebracht

Curaçao en Sint Maarten – De Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten (CBCS) heeft deze week nieuwe munten ontvangen. Het geld wordt per direct in omloop gebracht, meldt de bank via een persbericht. “Hiermee wordt het tekort aan muntgeld opgelost.” read on…

Te weinig muntgeld op Curaçao door ontwerpprobleem

De eilandstaat Curaçao, dat deel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden, heeft te weinig muntgeld in omloop. Sinds het opheffen van de Nederlandse Antillen in 2010 mag het eiland geen munten meer bij slaan. Volgens de wet mag alleen het Muntfonds van de voormalige Nederlandse Antillen dit doen. Die neemt echter geen nieuwe bestellingen in behandeling vanwege problemen over het ontwerp van de munten.

Zo was een tijdlang niet duidelijk of het gebruik van de woorden “Nederlandse Antillen” op de Antilliaanse guldens wettelijk is geoorloofd. De Nederlandse Antillen zijn als land immers opgeheven sinds 2010. Sindsdien zijn de eilanden Curaçao en Sint Maarten aparte landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden, terwijl de eilanden Saba, Sint Eustatius en Bonaire nu “speciale gemeenten” binnen het Koninkrijk zijn. Een ander probleem stelt zich bij de beeltenis van het staatshoofd. Er moest met het Kabinet van de Koning worden overlegd of de beeltenis van de voormalige koningin Beatrix of die van haar opvolger Willem Alexander moest worden gebruikt. Eind mei of begin juni worden er pas nieuwe munten verwacht.
[Belga, 19 maart 2014]

Luiken op het verleden: De canon van Suriname

Recent heeft het Surinaams Museum ervoor gekozen om in Fort Zeelandia een permanente expositie in te richten met als thema de ‘Canon van Suriname’. De canon bestaat uit circa vijftig vensters met de belangrijkste gebeurtenissen, personen, creaties en instituten en vormt daarmee een kapstok waaraan de nationale geschiedenis van Suriname kan worden opgehangen.

Het vormt een wegwijzer in de bijzonder veelzijdige geschiedenis van Suriname. Voor hier hebben we in plaats van vensters gekozen voor luiken, dat klinkt ons bekender in de oren. Al jaren speelt het Surinaams Museum met het idee om een tentoonstelling op te zetten over de geschiedenis van Suriname. De discussie in Nederland in 2006 na publicatie van het rapport over de Nederlandse canon, gaf het Surinaams Museum nieuwe inspiratie. Naar aanleiding van dit rapport werd besloten om een canon op te zetten voor het lager onderwijs.

De canon dient als een richtsnoer van kennis over cultuur en geschiedenis en biedt de Surinaamse jeugd, maar ook de rest van de samenleving bagage die bestaat uit een verhaal van het land dat wij gezamenlijk bewonen. Een canon bevat basiskennis en dan in een modern jasje, waarvan een ieder kennis zou moeten nemen. Ieder luik gaat over een specifiek historisch of cultureel onderwerp en wordt gekenmerkt door een iconografische afbeelding. Zo staat bijvoorbeeld Kwakoe voor de afschaffing van de slavernij en het ‘abcboekoe’ voor de invoering van de schoolplicht. Het is belangrijk om te weten dat een canon niet gesloten is en dus open staat voor verandering. Zo kan het dat in de loop der jaren de samenstelling van de luiken er anders uit kan gaan zien.

Een van de luiken die we terugzien in de canon verhaalt over de Surinaamse dollar of beter gezegd, de invoering van de SRD. Niet een gebeurtenis uit het verre verleden, maar wel een luik dat het onderwerp geld nader aan bod brengt. Op 1 januari 2004 werd de Surinaamse dollar als de nieuwe munteenheid van Suriname ingevoerd en daarmee kwam er een eind aan de Surinaamse gulden, die in de loop der jaren sterk in waarde was gedaald. Besloten werd om het geldstelsel te versimpelen door drie nullen te schrappen van de biljetten en de naam te wijzigen in dollar.

Maar wist u dat eeuwen geleden Suriname ook al een tekort aan gemunt geld kende. Zo is vanaf 11 september 1669 lange tijd suiker een betaalmiddel geweest. Gouverneur J. Heinsius (1678 – 1680) probeerde het tekort aan kleingeld op te lossen door koperen penningen te laten maken. Zij heetten ‘papegaaienpenningen’, omdat aan één kant van de munt een papegaai op een boomtak was afgebeeld. De munten waren gelijk aan 1, 2 of 4 pond suiker, waarbij 1 pond suiker één stuiver waard was. In 1761 werd onder gouverneur Crommelin een ander merkwaardig betaalmiddel in omloop gebracht: het kaartengeld. Het opvallendste was dat het gemaakt was van speelkaarten waarop klavers, ruiten, heren en boeren stonden. Deze werden voorzien van een stempel met het wapen van Suriname en de handtekening van enkele hoge ambtenaren. De uitgiftes werden via plakkaten bekend gemaakt. Er is zelf mee gefraudeerd: er werd door de overheid in 1802 gewaarschuwd voor valse tienguldenkaarten. Van een pak kaarten terug naar de SRD! Over niet al te lange tijd kunt u de nieuwe tentoonstelling met de luiken op de canon van Suriname in Fort Zeelandia bewonderen.

Reacties op Museumstof? Bel op 425 871 of E-mail ons: info@surinaamsmuseum.net Zie ook www.surinaamsmuseum.net en www.flickr.com/photos/stichtingsurinaamsmuseum voor foto’s uit de collecties van het museum.

[Museumstof 184, in de Ware Tijd 30/04/2011]

Ashanti goudgewichtjes

De Ashanti (of Asante) vormen een etnische groep in het zuiden van Ghana van ongeveer anderhalf miljoen zielen, die een dialect van het Akan, het Twi, spreken. Het grootste deel woont in de gelijknamige regio Ashanti. Het land van de Ashanti behoorde vroeger tot de Goudkust.

Het merendeel van de in de achttiende eeuw naar Suriname overgebrachte slaven kwam uit het Akan-taalgebied, waar de talen Ashanti, Fanti, Nzema, Anyi of Baoule worden gesproken. Resten van de Akan-cultuur zijn nog duidelijk herkenbaar in de godsdienst en cultuur van de Surinaamse creolen en marrongroepen.Puur stofgoud en goudklompjes waren de enige officiële betaalmiddelen in het land van de Ashanti tot ongeveer 1902, maar werden nog tot 1918 inofficieel gebruikt. Goud was tevens een statussymbool voor de koningen en stamhoofden. Deze lieten sieraden, ceremoniële wapens, zelfs huishoudelijke gebruiksvoorwerpen en taferelen uit het hofleven van goud maken door hun persoonlijke goudsmeden. Mogelijk werden deze verzameld en ter vermaak uitgestald. Vervolgens werd enkele bevoorrechte mensen toegestaan om van deze gouden originele exemplaren kopieën te maken van koper. Dit kan geleid hebben tot het gebruik van kunstvoorwerpen als gewichten.

Tegen deze achtergrond verruimt het Numismatisch Museum van de Centrale Bank van Suriname haar permanente expositie tijdelijk met oorspronkelijke betaalmiddelen en goudgewichtjes, die de Ashanti vroeger gebruikten om goud te wegen. Het museum heeft van mevrouw Ellen Ombre enkele originele voorwerpen in bruikleen die vanaf 2 maart tentoon worden gesteld.

De goudgewichtjes hebben uiteenlopende vormen, van gebruiksvoorwerpen tot mens- en dierfiguren. De betaalmiddelen zijn minstens even divers en zijn afkomstig van verschillende landen en culturen. Populair waren snoeren gemaakt van verschillende soorten kralen, schelpen en brons. Een cruciale rol bij het overbrengen van de Ashanti en hun cultuur naar Suriname moet aan Fort Elmina worden toegeschreven. Dit fort is in 1482 gebouwd aan de vroegere Goudkust, het huidige Ghana. Het fungeerde als belangrijke tussenstop in de slavenhandel. Een artistieke creatie van Fort Elmina is eveneens te bezichtigen tijdens de expositie.

Numismatisch Museum
Centrale Bank van Suriname
Mr. F.H.R. Lim A Postraat 7
Tel. 520016 of 473741 tst. 577
Fax. 476444
E-mail: numismatischmuseum@cbvs.sr
Geopend op werkdagen van 08.00 – 14.00 uur
Toegang gratis

[uit de Ware Tijd, 07/03/2011]

Moneta Exotica

door Afoisini Akiemboto

In het Numismatisch Museum van de Centrale Bank van Suriname wordt een expositie gehouden. De tentoonstelling, Moneta Exotica: oorspronkelijk geld uit de hele wereld, is een tijdelijke expositie waar oorspronkelijk geld vanuit de gehele wereld te bewonderen is.

Het museum dat de Surinaamse muntgeschiedenis beheert, verzamelt, bestudeert en presenteert geeft een beeld van de ruilhandel, de muntomloop en het geldwezen. Bij de tentoonstelling wordt een overzicht gegeven van de vele muntsoorten en andere betaalmiddelen die vanaf de zeventiende eeuw. Ook is de techniek van de muntproductie aan het begin van de twintigste eeuw te bewonderen. Verder zijn de Ashanti, een etnische groep in het zuiden van Ghana, goudgewichtjes te zien. Deze goudgewichtjes zijn aan de Centrale Bank van Suriname in bruikleen gegeven.

Behalve betaalmiddelen en penningen, heeft het museum voorwerpen zoals muntstempels, gereedschappen, oude machines en instrumenten verzameld die gebruikt werden bij de vervaardiging van munten. Een uniek stuk is een munt- en goudweegschaal die onmisbaar waren in de periode toen munten nog van goud en zilver werden gemaakt.

[uit Starnieuws, 3 maart 2011]

Herdenkingsmunt voor wijlen de Antillen

De Bank van de Nederlandse Antillen heeft ter herdenking van de opheffing van de Nederlandse Antillen een speciale herdenkingsmunt laten slaan.

Sinds 10 oktober bestaan de Nederlandse Antillen niet meer. In het kader hiervan heeft de bank een zilveren tientje uitgebracht met aan de voorzijde het in 1955 opgerichte autonomiemonument op Curaçao. Dit monument met de leuze ‘Steunend op eigen kracht, doch met de wil elkander bij te staan’ toont de Antilliaanse eilanden met daarop een stenen vogel.

Op de munt vliegen de vogels in een artistieke impresse uit, in het kader van de opheffing van de Antillen. Op de keerzijde staat het wapen van de Nederlandse Antillen afgebeeld. De munt kost 75 Antilliaanse gulden (ongeveer 31 euro).

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter