Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: NAKS
Suriname Night ‘anders’ op Carifesta
door René Gompers
Het tot een reusachtig open theater opgebouwde Onafhankelijkheidsplein was woensdagavond tot de nok gevuld. Duizenden waren geweest om de ‘Suriname Night’ mee te maken. Het gastland heeft geprobeerd zijn beste culturele zijde te laten zien. Het publiek reageerde niet laaiend enthousiast. De meningen zijn gemengd over de mix die is gepresenteerd.
Vanaf de opening bij het presenteren van het volkslied was duidelijk dat de verschillende bevolkingsgroepen samen maar ‘anders’ zouden optreden. Het podium werd hierbij over de volle oppervlakte benut. De bevolkingsgroepen presenteerden zich met hun traditionele drummen, trommen en dansstijlen die op een gegeven moment in elkaar overgingen en etnische grenzen wegvielen. De ‘vertrouwde’ cultuuruitingen werden verheven tot één groot modern en abstract optreden van ‘eenheid in verscheidenheid’.
Op muzikaal en vocaal gebied liet Suriname aan de wereld merken meer in huis te hebben dan folklore. Goed geproduceerde arrangementen tilden het kaseko, kawina, aleke en folklore een niveautje hoger door het met jazz en blues te vermengen. Denise Yannah, Raj Mohan, Ronald Snijders en vrouwenband Naks Makeda, onder leiding van Liesbeth Peroti, zorgden voor nette cross-overs waarop men nog steeds flink kon mee dansen of schudden. Een deel van het publiek liet dat duidelijk merken.
Op enkele organisatorische mankementen na was het publiek redelijk tevreden over de ‘Suriname Night’. Voor enkele Surinamers was het niet genoeg en “moest er nog meer gebeuren.” De buitenlandse gasten bleken onder de indruk te zijn van de culturele rijkdom. “Your culture is very rich. It was nice.”
[van Starnieuws, 22 augustus 2013]
Tori’s tussen teloorgang en opleving
The end: Verhaaltraditie tussen teloorgang en opleving
Vertelavonden, wedstrijden, workshops: men zou kunnen denken dat tori’s nog op ieders lippen liggen. Maar afgezien van georganiseerde events die de vertelkunst levend houden: wie vertelt eigenlijk nog verhalen? Heeft de traditie een toekomst? Een speurtocht naar plaatsen en mensen die het kunnen weten.
read on…Ingifutu workshop smaakt naar meer
door Audry Wajwakana
Paramaribo – “Draai, stap en sluit!” Met behulp van deze drie woorden proberen cursisten de basisstappen van de ingi winti eigen te maken. “Je moet niet nadenken wanneer je danst, volg je gevoel”, tracht dansinstructeur Darrel Geldorp de deelnemers op weg te helpen. Ondanks enkele cursisten bij aanvang de stappen van de ingifutudansi workshop moeilijk vonden, gaven ze bij de evaluatie van de workshop aan een vervolgworkshop te willen.
Culturele verrijking
De redenen voor het volgen van de dansles zijn uiteenlopend. Enkele cursisten hebben de vorige dansworkshops gevolgd en willen alle dansstijlen behorende bij de winti dansi leren. “Zonder in trance te hoeven raken”, zeiden drie dames bij de kennismakingsronde. Voor de Nederlandse student Jelle de Vries is het volgen van de cursus ook een stukje culturele verrijking. “Ik dans zelf hiphop en heb onderzoek gedaan naar de traditionele West-Afrikaanse dans”, zegt hij. Moeilijk vond hij de cursus niet. “Maar ik denk dat als het ritme omhoog gaat, de moeilijkheidsgraad dan toeneemt”, analyseert hij.
Tijdens de workshop hebben de cursisten twee danspasjes geleerd: watra en piyai ingi. “Traditioneel dansen inheemsen deze dans op samburamuziek. Omdat de ingi winti in contact is gekomen met de Afrikaanse winti’s zijn de futu niet meer traditioneel inheems”, legt Geldorp uit. Bij de ingifutuwinti dansworkshop wordt dus niet de bekende broko kindi gedanst”, onthult de dansinstructeur het ontstaan van de futu. De tot slaaf gemaakte Afrikanen beleden bij hun aankomst in Suriname net als de inheemsen een natuurgodsdienst.
“Over het algemeen zijn er vier pantheons (leefgebieden van goden): aarde, lucht, water en bos. Maar de ingi winti kent er slechts drie: gron ingi, watra ingi en busi ingi”, licht Geldorp toe. Alle drie winti’s hebben zo hun eigen karaktereigenschappen. Mensen die door een gron ingi worden geleid, hebben een standvastig karakter, en zijn zeer rustig, in tegenstelling tot degene die door een watra ingi worden geleid. Want die zijn heel vrolijk en houden van gezelligheid. Mensen die door een busi ingi worden beheerst, zijn meestal strak. Ze doen wat ze moeten doen en praten niet veel. Volgens Geldorp heeft elke Surinamer, ongeacht etniciteit en cultuur een ingi winti als beschermer. De workshop wordt vrijdag weer verzorgd in Naks.
[uit de Ware Tijd, 29/07/2013]
Naks belicht ingifutudansi
door Audry Wajwakana
Paramaribo – Het is alom bekend dat een groot deel van de inheemsen een natuurgodsdienst belijden. Goden van het bos, water en van de aarde worden in ere gehouden. Met de komst van de Afrikanen die ook hun vooroudergeesten hadden, zijn ze volgens de belijders van de wintireligie gaan samenwerken.
“Vandaar dat de nakomelingen van de tot slaaf gemaakte mens, deze inheemse goden of geesten als beschermers hebben. De ingi winti’s”, zegt Darrel Geldorp van Naks Wan Rutu. Om meer inzicht te geven hoe deze winti tijdens wintiprei wordt gedanst, worden vanavond in een workshop de basisstappen in het cultureel centrum van Na Afrikan Kulturu fu Sranan (Naks) aangeleerd.
Prisiri
De ingi winti is volgens Geldorp een liefhebber van vele wintiprei-bezoekers. “Omdat ze altijd zorgen voor plezier, grappen maken met de mensen of soms ook boodschappen doorgeven”, zegt Geldorp. “Ondanks het plezier van de dansi, zijn de pasjes wel heel erg ingewikkeld.”
Tijdens de workshop krijgen de cursisten ook de nodige achtergrond informatie over de verschillende soorten ingiwinti. Ook enkele liederen die bezongen wordt bij deze winti, worden aangeleerd.
Aangezien het om een dansworkshop gaat, vraagt de organisatie aan cursisten om makkelijke kleding te dragen. “Geen jeans, en ook geen inheemse kleding”, lacht hij.
Tijdens de echte ingiprei gaan de mensen wel gekleed in een inheems kostuum of is de kleur van de kledingdracht rood. “De workshop gaat echter over de ingifutu, de manier hoe de ingiwinti wordt gedanst.”
De dansworkshop wordt net als de voorgaande van Naks voor het eerst verzorgd. “We zijn gestart met de aisa, fodu en leba. Nu is het dus tijd voor de ingiwinti.”
Geldorp, die zelf de dansinstructeur is, belooft twee ontspannen uren vol plezier. “Precies zoals deze winti ook is”, zegt hij.
Na deze ingidansi-workshop volgen de ampuku en als laatste de obia. “Dan zijn we klaar met deze cyclus dansworkshops en we zullen het geheel evalueren”, besluit Geldorp.
[uit de Ware Tijd, 26/07/2013]
Jouw Mooie Kapitein in Suriname
Opvoering van het literair toneelstuk Ton Beau Capitaine: pièce en un acte et quatre tableaux (Seuil, 1987), in het Nederlands vertaald als Jouw Mooie Kapitein, in Suriname.
Het Caribisch gebied heeft een rijke vertel- en literaire traditie en kent een groot aantal literaire prijswinnaars, waaronder Nobelprijzen. Veel voorkomende thema’s in de Caribische literatuur zijn het ver van huis wonen en werken van kostwinners en ook hoe mensen en hun families zich ver van hun geliefden handhaven. Dit theaterstuk vertelt van een Haïtiaanse man die als landarbeider op het eiland Guadeloupe werkt om er de kost te verdienen. Hij communiceert met zijn geliefde echtgenote in Haïti via cassettebandjes. De vrouw horen we wel in de opvoering, maar we zien haar niet.
Jouw Mooie Kapitein heeft al lange tijd ons hart gestolen. Vandaar dat we verheugd zijn in samenwerking met de organisatie voor Gemeenschapswerk NAKS en de Nederlandse Ambassade in Paramaribo het theaterstuk op te kunnen voeren in Suriname.
We stellen het zeer op prijs indien u één van de opvoeringen op donderdag 25 juli, vrijdag 26 juli of zaterdag 27 juli 2013 om 19.30 uur wilt bijwonen.
Vanwege de beperkte capaciteit van de zaal is toegang alleen mogelijk na aanmelding via NAKS cultorgnaks@yahoo.com of joronk@hotmail.com; telefoon: 499033
Jouw Mooie Kapitein door Simone Schwarz-Bart
Naar een idee en vertaling van Lucia Nankoe
Plaats: Theater Unique, Frederik Derbystraat 23-25 (voorheen Rust en Vredestraat)
Datum: donderdag 25 juli 2013, vrijdag 26 juli 2013 en zaterdag 27 juli 2013.
Aanvang: 19.30 uur; duur: één uur.
Entree: SRD 25,-.
Vertaling, inleiding en dramaturgie: Lucia Nankoe
Acteur en regie: Maikel van Hetten
Vrouwenstem: Izaline Calister
Techniek: Brian Maston en Ewald van Es
Muziek: Jacques Schwarz-Bart
Productie: José Komen
Bundeling natuurgenezers op til
door Hugo den Boer
Paramaribo – Frits van Troon moet er niet aan denken dat kostbare kennis over traditionele geneeswijzen verloren gaat. Daarom wil de etnobotanicus er alles aan doen deze branche te bundelen en ordenen. Zondag aanstaande wisselt hij in het Naks-gebouw met andere natuurgenezers van gedachten over het opzetten van een gezamenlijk centrum.
read on…Van verhaal tot script
Paramaribo – “Soms denkt men dat schrijven heel moeilijk is en dat je dat alleen kan na een lange studie, maar je kunt gewoon beginnen. Iedereen schrijft wel eens een gedachte op, heeft een idee, een creatieve expressie die men neerpent”, geeft Renate Galdij, regisseur en theaterdocent aan. Eind vorig jaar gaf zij in drie bijeenkomsten les in het schrijven van een verhaal om dat te herleiden naar een script voor een toneelstuk.
read on…Ingebruikname gerenoveerd Naks-complex
Fenve Verneuil, coördinator van het Godo fonds, strekt zich uit om nog net te kunnen helpen bij de onthulling van een naamplaat. Achter hem kijkt een vrouw vol spanning toe. Verneuil wordt overigens flink geholpen door Nakslid Henny Panka, aannemer Debby IJvel en Naksvoorzitter Siegmien Staphorst. Op woensdag was de officiële ingebruikname van het gerenoveerde Nakscomplex. Godo was de hoofdsponsor van het project. (Foto: Irvin Ngariman)
[uit de Ware Tijd, 24/08/2012]
Hoofd- en schouderdoek vernoemd naar Elfriede Baarn
Het is inmiddels bijna twee en een half jaar geleden dat Surinames grote ‘Kulturu mama’, toen ook voorzitter van NAKS, Elfriede Baarn-Dijksteel, het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde. Op 1 februari 2010 toen zij heenging, had zij zoals ze dat zelf in de dagen daarvoor aan familie en vrienden gezegd had, haar taak op aarde volbracht. Elfriede Baarn-Dijksteel is er niet meer, maar haar boodschap, haar inzet en waardering voor cultuur, in het bijzonder de Afro-Surinaamse cultuur die zij zo intens beleefde en uitdroeg, leeft voort. Vijf maanden na haar overlijden verscheen haar gedichtenbundel Son ten na mi op de schappen van de boekhandels en precies één jaar na haar overlijden werd ook de gelijknamige documentaire over de nalatenschap van Elfriede Baarn op DVD uitgegeven. De documentaire staat ook op Youtube. Het gedachtegoed van Elfriede was zoals ze dat op haar sterfbed gewenst had, hiermee vastgelegd.
Mamiopatroon
Maar voor de familie is daarmee haar taak niet volbracht. “Ik wil invulling geven aan haar droom dat cultuur levend blijft, dat mensen zich erin herkennen en zich er zelfverzekerder door voelen”, vertelt dochter Jennifer. Op 1 juli zal de familie tijdens de traditionele Keti Koti Tak’ tangi van NAKS in het Fort Zeelandia, een hoofddoek en een schouderdoek lanceren die vorig jaar speciaal in nagedachtenis van Elfriede Baarn ontworpen zijn. De ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek en de ‘Nengre Oso Bangi’-schouderdoek, die een mamio-patroon hebben, werden toen bij de onthulling van haar grafmonument als persoonlijk aandenken geschonken aan naaste familieleden. De hoofddoek zowel als de schouderdoek voor de familieleden werd gemaakt van lapjes uit de persoonlijke voorraad van Elfriede Baarn. Maridy Wiegel die altijd kind aan huis is geweest bij de familie Baarn, stikte de mamio’s met veel zorg in elkaar.
Geïnspireerd door odo’s
De odo van Elfriede, die op haar grafmonument staat, is ook de odo die het ontwerp van de ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek heeft geïnspireerd: ‘Mi Mis’ Elfriede na leki frudu, mi e go, mi e kon, noti no e kibri gi mi’. De odo geeft op een prachtige manier de rol van een bigisma weer, zoals Friede die ook heeft uitgedragen. Aanwezig, maar vaak ook op de achtergrond, observerend, maar ook sturend. Daarnaast is de verwijzing naar water een krachtige symboliek van de Cotticaliba en Saramaccaliba, de rivieren waaraan de plantages van haar moeders- en vaderszijde liggen. Voor het ontwerp van de angisa, werd de hulp ingeroepen van de bekende koto- en angisaontwerpster Georgine Breeveld. Geïnspireerd door de odo van Elfriede, creëerde zij een elegante angisa waarin de bindwijze duidelijk verwijst naar de golven van het water bij het komen en gaan van het getij. De ‘Nengre Oso Bangi’ schouderdoek, de creatie van Maridy Wiegel, werd ook gebaseerd op een favoriete odo van Elfriede: ‘No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi’. Deze odo geeft aan dat we trots moeten zijn op onze eigen cultuur en haar niet moeten neerhalen om bij anderen in de gunst te komen. Meerdere personen en organisaties, waaronder de Directeur van Cultuur Stanley Sidoel, de huidige voorzitter van NAKS Siegmien Staphorst en Christine van Russel-Henar van het Koto Museum ondersteunen dit initiatief van de familie Baarn. De ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek zal worden opgenomen in de Tai angisa-cursus van NAKS terwijl een exemplaar van de hoofddoek en de schouderdoek in de collectie van het Koto Museum worden opgenomen.
[uit Dagblad Suriname, 2-07-2012]
Naks brengt ode aan Afrikaanse voorouders
Nakomelingen van de Afrikanen in diaspora laten zich ook leiden door geloof en de daarmee verbonden waarden en normen. Ze laten dat zien aan de Surinaamse gemeenschap in de veertiende keer Tak’ Tangi op 1 juli.
Bij dit evenement wordt door traditionele zang en dank dank uitgebracht aan alle slaven voorouders. “Doordat zij hun hele leven in slavernij hebben geleefd, en de strijd hebben aangebonden met de slavernij, leven hun nazaten als vrije burgers”, zegt de Organisatie voor Gemeenschapswerk Naks in een persbericht. Een speciale dank wordt gebracht aan Anana Keduaman Keduanpon, die de Afrikaans-Surinaamse voorvechters in de vrijheidsstrijd heeft geïnspireerd.
Neusje van de zalm dit jaar bij de activiteiten is de launch van een hoofd- en schouderdoek die wordt vernoemd naar de overleden oud-voorzitter Elfriede Baarn-Dijksteel. Optredens van Naksgroepen, een presentatie over ondernemerschap en een toneelstuk completeren het programma voor de veertiende Tak’ Tangi.
[uit Starnieuws, 28 juni 2012]
Naks Rutu met Du naar USA
De Du was in de slaventijd een zang- en dansspel van vrije slaven, merendeels vrouwen, onder leiding van rijke vrije vrouwen. De vrouwen waren gekleed in prachtige koto’s met bijbehorende angisa’s. Bij de du-feesten ontbrak de banya-dans ook niet, waarbij de vrouwen heen en weer slingerden met gevouwen gesteven angisa’s in hun handen. Zij zongen over de slechte behandeling van de tot slaaf gemaakte personen.
NAKS Wan Rutu, een jongerenafdeling van NAKS, is uitgenodigd om een Mini Du op te voeren tijdens een festival van de Universiteit van Maryland in de USA, op te voeren. De opvoering vindt van 31 mei tot en met 2 juni plaats in de steden Edwardsville, Illinois en Baltimore, Maryland. Een deel van de kosten zal door NAKS worden gedekt en het andere deel zal worden gegenereerd door middel van fundraising en sponsoring. Indien u deze jongeren wilt ondersteunen kunt u contact maken met de NAKS administratie aan de Thompsonstraat in Paramaribo.
Kodjo, Mentor en Present Pren krijgt toegevoegde waarde
Paramaribo – De herdenking van de executie van de drie slaven Kodjo, Mentor en Present mag geen jaar ongemerkt voorbijgaan voor de stichting Feydrasi Fu Afrikan Srananman. Van het jaar zal de stichting haar uiterste best doen dat het plein meer waarde krijgt. Zo zal er een ‘Kodjo, Mentor en Present monument’ opgericht worden.
Vandaag wordt voor de vijftiende keer middels kranslegging, speeches, optredens en gedichtenvoordracht op het Kodjo, Mentor en Present Pren invulling geven aan deze herdenking.
Enkele belangrijke figuren die vanaf de oprichting van dit plein erbij betrokken zijn geweest, richten vandaag een woord tot het publiek. Daarnaast zijn er optredens van onder andere de dansgroep Saisa, Naks met Apinti en Djembe drum en voordracht van gedichten.
Verder komt er een toelichting van kunstenaar Erwin de Vries die het ontwerp van het ‘Kodjo, Mentor en Present monument’ zal maken.
“Het eerste waar je aan denkt, is dat je bijvoorbeeld verminkte mannen zou zien, omdat het om een levensverbranding gaat. Maar neen hoor, ze zijn drie helden, drie sterke mannen. In mijn ontwerp staan ze heel trots naast elkaar voor zich uit te kijken”, zegt de zeer tevreden kunstenaar de Vries. Hij heeft de officiële opdracht nog niet gehad, maar heeft al een kleine schets van 60 bij 50 cm gemaakt. Dit ontwerp zal hij vandaag aan het publiek laten zien.
Eind 1999 kreeg de stichting toestemming van de commissie, het plein te vernoemen naar Kodjo, Mentor en Present.
Sedert de onthulling van het plakkaat en plein op 26 januari 2000, zijn de onderhandelingen over het plaatsen van het monument op het plein met de commissaris gaande. “We zijn er vanaf 2000 mee begonnen, maar we hebben geen financiering gekregen”, zegt Iwan Wijngaarde, voorzitter van de Feydrasi Fu Afrikan Srananman in gesrpek met dWT.
De voorzitter gaf aan bij verschillende instanties te hebben aangeklopt voor sponsoring, maar wilde niet door blijven drammen daarover. “Maar we pakken het nu weer serieus op!”, zegt hij. Vooral omdat het volgend jaar al 180 jaar is dat de drie slaven levend werden verbrand en 150 jaar afschaffing van de slavernij.
Volgens Wijngaarde is het daarom ook zeer belangrijk, dat er een monument komt. Hij zal de overheid wederom verzoeken ruimte te maken op het plein voor het monument en een tuin voor beplanting, zodat die er fatsoenlijk uitziet. “We hebben dit al vaker geprobeerd, maar ons verzoek is nooit ingewilligd. We zullen het weer proberen, want zo krijgt het plein ook internationale bekendheid. Het gaat tevens om een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis.” In tegenstelling tot voorgaande jaren beginnen de activiteiten dit jaar ‘s middags. Volgens de voorzitter is het ’s morgens te druk om een krans te leggen.
Educatie
Twee jaar geleden heeft de organisatie middels een lezing — de geschiedenis van crimineel tot held — de scholen meer informatie over deze helden gegeven. Het schrijven van opstellen met als onderwerp ‘Wie bepaalt zijn helden?’ en inleidingen over het drietal waren enkele educatieve activiteiten die toen op de scholen werden ontplooid. De stichting heeft tevens de ontwikkelingen over het Kodjo, Mentor en Present Pren rond 2000 vastgelegd in informatieboekjes. Deze boekjes zijn ook geschikt voor scholieren. Jammer genoeg zijn die nog niet in de bibliotheken verkrijgbaar, maar wel bij de stichting.
[uit de Ware Tijd, 26 en 27/01/2012]
RSS
Facebook
Twitter
