blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Multatuli

Sherlock Holmes in Lebak

Het kan haast niemand met literaire belangstelling ontgaan zijn dat Max Havelaar, het boek met het befaamde alter ego van Multatuli als hoofdpersoon, 150 jaar geleden verschenen is. Maar er valt dit jaar nog een tweede, overeenkomstig jubileum te vieren, want ook de avontuurlijke geleerde Gerret Pieter Rouffaer werd in 1860 geboren. Rouffaer (foto rechts) was de grondlegger van de enorme collectie van zo’n 750.000 Indonesische boeken, tijdschriten, foto’s, tekeningen en landkaarten die zich bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden bevinden. En hij schreef internaternationaal geprezen boeken over batikken en over de Vorstenlanden in het hart van Midden-Java.

Het zou aardig zijn als beide jubilarissen ook wat met elkaar te maken hebben gehad en dat blijkt hier het geval. Rouffaer waagde zich als eerste aan een wetenschappelijke biografie van Multatuli waarvoor hij in 1885 zelfs speciaal naar Nederlands-Indië reisde. Maar hij ging nog verder, want hij toonde zich ook bereid om als sponsor van Multatuli op te treden. Twee kleurrijke figuren die zich om verschillende redenen uitstekend lenen voor een gezamelijk verhaal, want hun geschiedenissen blijken meer raakvlakken te bezigen dan wij hadden kunnen vermoeden.

Sprekers: Frank Okker en Anna Kruip
Frank Okker promoveerde aan de Universiteit Leiden op een biografie van de Nederlands-Indische schrijver Willem Walraven, Dirksland tussen de doerians. Momenteel werkt hij samen met zijn assistent Anna Kruip aan een boek over Rouffaer (1860-1928).
Het verwerken van Rouffaers kriebelhandschrift en ander veldwerk voor dit onderzoek, neemt Anna voor haar rekening. Zij studeerde in 2008 te Leiden af als neerlandica, met specialisatie moderne letterkunde, en is nu in tijdelijke dienst van het KITLV voor het Rouffaer-project.

Datum: donderdag 14 oktober, 15.30—17.00
Plaats: KITLV, Reuvensplaats 2, 2300 RA Leiden, Verenigingskamer (138, eerste etage)

Wilt u deze lezing bijwonen? Dan kunt u zich aanmelden via kitlv@kitvl.nl of 071 527 2295.
www.kitlv.nl

Drie lezingen over Multatuli

Op 14 mei 1860 verscheen bij de Amsterdamse drukker-uitgever J. de Ruyter Max Havelaar, of de Koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij. Het boek veroorzaakte 150 jaar geleden een groot tumult niet alleen in de literaire wereld maar ook in de planterswereld. De toen vrijwel onbekende schrijver Eduard Douwes Dekker (1820-1887) koos als auteursnaam Multatuli (‘Ik heb veel geleden’). De afgelopen maanden was er veel aandacht voor Multatuli en diens Max Havelaar dat wordt beschouwd als hét hoogtepunt van de Nederlandse literatuur, maar ook als een boek met een missie namelijk een harde aanklacht tegen de wantoestanden in Nederlands-Indië.

In de reeks herdenkingen participeert Apeldoorn met een eigen programma dat een samenwerking is tussen de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap (OKW), Stichting Indisch Erfgoed (SIE) en CODA.

De volgende bijeenkomsten zijn georganiseerd:

woensdag 15 september 2010 – OKW-lezing door prof.dr. Reinier Salverda, getiteld ‘De betekenis van de Max Havelaar in historisch perspectief’
aanvang: 19.45 uur
plaats: Huis voor Schoone Kunsten, Gigant, Nieuwstraat 377, 7311 BR Apeldoorn, telefoon 055-5216346
entree: € 6,00 (niet-leden OKW € 8,00)

woensdag 29 september 2010 – SIE-discussie onder leiding van dr. Peter van Zonneveld, getiteld ‘Wat veroorzaakte Multatuli?’
ontvangst: 19.30 uur; aanvang discussie: 20.00 uur
plaats: Stadscafé Van Kinsbergen, Nieuwstraat 295, 7311 BP Apeldoorn, telefoon 055-5767175
entree: gratis

vrijdag 8 oktober 2010 – CODA-literaire koffieochtend met Jos Paardekooper, getiteld ‘Max Havelaar verjaart – of verjaard?’
aanvang: 10.00 uur
plaats: CODA, Vosselmanstraat 299, 7311 CL Apeldoorn, telefoon 055-5268400
entree: € 8,50 (niet-leden CODA € 11,00)

Meer informatie op de websites van de organisatoren:

OKW: www.okw-apeldoorn.nl of secretaris@okw-apeldoorn.nl

SIE: www.indischerfgoed.nl of info@indischerfgoed.nl

CODA: www.coda-apeldoorn.nl of mail@coda-apeldoorn.nl

Waarom Multatuli en niet Anton de Kom?

door Rolf van der Marck

 

De wekelijkse bijlage de Ware Tijd Literair van het Surinaamse ochtendblad de Ware Tijd was afgelopen zaterdag in z’n geheel gewijd aan Multatuli, pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker, en zijn Max Havelaar, naar ik heb begrepen vanwege het Multatuli-jaar. Het is de uitkomst van een project van de sectie Nederlands van het Instituut voor Opleiding van Leraren (IOL) te Paramaribo, die dit heeft georganiseerd op verzoek van de Nederlandse Multatuli-vereniging.

Eduard Douwes Dekker, gedroomd onderkoning van Nederlandsch-Indië

Te waarderen is dat aandacht wordt besteed aan een van Nederlands belangrijkste schrijvers, al is het dan een obligate partij voor het Multatuli-jaar. Maar, alhoewel het begrijpelijk is dat op één krantenpagina te enenmale de ruimte ontbreekt om flink uit te pakken, het resultaat is maar magertjes. Twee van de vier artikelen zijn geschreven door Hilde Neus, docent aan het IOL en mederedacteur voor dit nummer van dWTL: één de verantwoording, het ander over de ‘hertaling’ (wat een afschuwelijk woord en welk een afschuwelijke daad) van Max Havelaar. De twee andere artikelen zijn geschreven door cursisten van het IOL, waarvan de originele inbreng van Sharon Veldkamp met haar brief aan Eduard Douwes Dekker noemenswaard is. Het vierde artikel is een obligaat uittreksel uit Multatuli leven en werk van Eduard Douwes Dekker van de hand van Dik van der Meulen.

Maar een raadsel blijft het kaderstukje links onderin de pagina, inhoudende een soort van vergelijking, een soort synopsis, van Max Havelaar en Wij slaven van Suriname die werkelijk nergens op slaat, en dat zonder enige verantwoording, toelichting en/of vermelding van samenstel(l)(st)er! Het lijkt ontsproten aan een slecht geweten dat er zoveel aandacht wordt besteed aan Multatuli, terwijl nauwelijks ooit zoveel eer is toegevallen aan de niet met Douwes Dekker te vergelijken Surinaamse verzetsheld Anton de Kom. Dat slecht geweten is terecht, want waarschijnlijk veroorzaakt door het ‘koloniaal syndroom’ dat ook de Biografie van Anton de Kom heeft aangetast (zie mijn artikel hier van 22 juni j.l.: Boots & Woortman, kolonialisme vanuit het perspectief van de kolonisator?).

Anton de Kom: “Geen volk kan tot volle wasdom komen dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft.”

Het is onbegrijpelijk dat tot op heden nog altijd geen enkele Surinamer/ Surinaamse zich geroepen heeft gevoeld om De Kom’s biografie vanuit Surinaams persectief te schrijven. Alhoewel, hierover schreef ik eerder in mijn artikel Anton de Kom, voorloper van Frantz (Zwarte huid, Blanke maskers) Fanon, dat afsloot met: “Deze miskenning van Anton de Kom ligt mede ten grondslag aan de onderwaardering die nog altijd Anton de Kom’s deel is in Suriname en die gehandhaafd blijft zolang er nog mensen rondlopen als Hans Breeveld, docent aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname, die verklaart ‘dat Anton de Kom is overschat en dat Suriname belangrijker helden heeft gekend, zoals Koenders, Dobru en Bos Verschuur’ (Biografie Anton de Kom, pagina 405).” De Kom was zijn tijd ver vooruit, maar Breeveld kan dat vandaag de dag nog steeds niet inzien.

[Dit artikel is gelijktijdig gepubliceerd op http://www.surinamestemt.com/]

Multatuli-avond Schrijversgroep ’77

Op de avond van Schrijversgroep ’77 a.s. woensdag 30 juni, presenteert S’77 in samenwerking met het IOL een avond over Multatuli. Het 150 jaar oude boek Max Havelaar, of de Koffi-veilingen der Nederlandsche handelsmaatschappij behoort tot de toppers van de Nederlandse literatuur. Hierin klaagt de schrijver het kolonialisme van de Nederlanders in het toenmalige Nederlands-Indië aan. Het jaar 2010 is in Nederland uitgeroepen tot Multatuli-jaar.

Datum: woensdag 30 juni 2010
Plaats: Tori Oso, Paramaribo

Symposium ‘De toekomst van Multatuli’

Op 15 mei a.s. wordt in De Balie te Amsterdam het symposium ‘De toekomst van Multatuli’ gehouden, naar aanleiding van het verschijnen van de Max Havelaar anderhalve eeuw geleden.

Het symposium richt zich primair op de toekomst van Max Havelaar, op de kracht die de tekst en het onderliggende gedachtegoed te bieden hebben voor huidige en toekomstige generaties. In drie fora wordt aan de hand van een thema gediscussieerd over de ideeën, de man en de mythe Multatuli in relatie tot het heden. Tot slot worden conclusies getrokken over de kracht en betekenis van Multatuli voor huidige en toekomstige generaties.

In de pauze kunt u genieten van een muzikaal optreden door gamelanensemble Widosari. Aan het eind van de middag zal het Max Havelaar-luisterboek gepresenteerd worden dat door Job Cohen is ingesproken. De dag wordt afgesloten met een Indisch buffet.

Programma
13.30 – 14.00 uur Inloop met koffie en thee
14.00 – 14.05 uur Welkom door Winnie Sorgdrager, voorzitter Multatuli Genootschap
14.05 – 14.20 uur Inleiding door Gijsbert van Es, NRC-redacteur en hertaler van Max Havelaar
14.20 – 15.00 uur Forum 1 Handel en Ontwikkeling
• Thomas von der Dunk, cultuurhistoricus en publicist
• Ronald van Raak, lid van de Tweede Kamerfractie van de SP
• Jan Pronk, oud-politicus, professor aan het Institute of Social Studies in Den Haag
15.00 – 15.40 uur Forum 2 Levenskunst, Emancipatie en Feminisme
• Elsbeth Etty, redacteur literatuur bij NRC Handelsblad
• Hans van den Bergh, literatuurwetenschapper en publicist
• Margriet van der Linden, hoofdredacteur van Opzij
15.40 – 16.10 uur Pauze met muzikaal optreden gamelanensemble Widosari
16.10 – 16.50 uur Forum 3 Macht en politiek
• Cees Fasseur, historicus en jurist
• Frans Timmermans, ex-staatssecretaris Europese zaken
• Job Cohen, lijsttrekker PvdA
16.50 – 17.00 uur Plenaire discussie en afronding
17.00 – 17.10 uur Presentatie luisterboek
17.10 – 18.00 uur Borrel
18.00 – 21.00 uur Indisch buffet (vooraf reserveren)

Locatie: De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10, Amsterdam
Datum: 15 mei 2010
Tijd: van 13.30 uur tot 21.00 uur

Kaartverkoop
U kunt via www.debalie.nl online kaarten kopen. Voor meer informatie over de kaartverkoop is De Balie telefonisch bereikbaar op werkdagen tussen 16.00 en 17.00 via telefoonnummer 020-5535100. De kaarten voor het symposium kosten € 20 per stuk; de kaarten voor het symposium en het Indisch buffet na afloop kosten € 45 per stuk.

Internationale lof voor Multatuli

De Max Havelaar is “een van de beste Europese romans aller tijden”, volgens El País. Eind januari verscheen de nieuwe Spaanse vertaling van Max Havelaar (vertaald door Francisco Carrasquer, verschenen bij Los Libros de la Frontera).

read on…

150 jaar Max Havelaar

In 2010 is het precies 150 jaar geleden dat het beroemde boek Max Havelaar van Multatuli verscheen. Ook is het precies honderd jaar geleden dat het Multatuli Genootschap werd opgericht. Het genootschap voorziet bij die gelegenheid tal van activiteiten in zowel Nederland als België.

In het Algemeen Handelsblad verscheen op 14 mei 1860 een advertentie waarin het boek van Eduard Douwes Dekker werd aangekondigd. De volgende dag was het te koop. Het boek beschrijft het dagelijks leven op de koffieplantages in voormalig Nederlands-Indië. Onder het pseudoniem Multatuli (ik heb veel geleden) kaartte Douwes Dekker de wantoestanden in de Nederlandse kolonie aan.

Op het programma van het Multatulijaar staan onder meer een marathonlezing van het boek op de Hoge School Universiteit Brussel (HUB) op 14 mei. Van acht uur ‘s ochtends tot middernacht lezen 96 bekende en minder bekende Belgen en Nederlanders ieder tien minuten voor uit Max Havelaar, of de Koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij. Op de lijst van prominente voorlezers staan onder anderen Europees president Herman Van Rompuy, seksuologe Goedele Liekens, zanger Rick de Leeuw en de Belgische minister van Staat Willy Claes. Op 15 mei heeft in de Balie in Amsterdam het symposium De Toekomst van Multatuli plaats. De deelnemers discussiëren over thema’s als emancipatie, levenskunst, onderwijs, macht en politiek. Dagvoorzitter is Winnie Sorgdrager, voorzitter van het Multatuli Genootschap. Tal van publicaties worden verwacht waaronder die van historicus Cees Fasseur, naast concerten, lezingen en een tentoonstelling in het Persmuseum in Amsterdam.

.

Afbeelding: Buitenzorg (collectie KITLV)

[ontleend aan De Papieren Man]

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter