blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Mijnals Donovan

Marrondag mist draagvlak

door Donovan Mijnals

Paramaribo – De explosieve expansie van marrons is opmerkelijk in de resultaten van de laatste volkstelling. Het is de enige groep binnen de Surinaamse bevolking die een groei van 62 procent kent. Echter, wanneer die groei gekoppeld wordt aan de opkomst bij de activiteiten op Marrondag op 10 oktober, dan is dat niet terug te zien. Slechts een marginaal deel van de marrongemeenschap in het bijzonder en van de Surinaamse bevolking komen op de activiteiten af. Over de reden waarom het zo aan belangstelling schort, zijn de meningen uiteenlopend.

Niet ondersteund
Leo Atomang, voorzitter van de stichting 10 oktober 1760, wijst er weliswaar op dat de eerste viering van de dag al in 1974 een feit was. Maar misschien is adequate support daarvoor nog steeds niet verworven. Cultureel antropoloog Salomon Emanuels twijfelt er namelijk sterk aan of Marrondag bij alle marrons ingeburgerd goed is. “Mensen doen voorkomen alsof het vanaf 1974 wordt gevierd en ondersteund, maar dat is niet helemaal zo”, benadrukt hij.
Buiten Paramaribo
Marrondag is volgens de deskundige een begrip van hoogstens de laatste twintig jaar. Een idee van een groep intellectuelen die aansluiting mist bij de rest van de marrongemeenschap. Ifna Vrede van het Marron Vrouwen Collectief denkt dat ook andere oorzaken ten grondslag liggen van de lage opkomst. “We moeten er rekening mee houden dat een groot deel van de marrongemeenschap niet in Paramaribo en verspreid over verschillende districten woont.”
Afwijzing
Toch moet ze onderkennen dat een brede ondersteuning van Marrondag ook nu nog ontbreekt. Er mist volgens haar een stukje bewustwording over de betekenis van de dag. Regelmatige discussies zouden daarin verandering kunnen brengen, oppert ze. “Het is nog niet door alle stammen geaccepteerd en wordt door sommigen gezien als iets van de Aucaners.” Die groep was namelijk de eerste die met de koloniale overheersers tot een vredesovereenkomst kwam. Echter was het ook die overeenkomst die de deuren opende voor integrale vrede.
Awo Nenge
Emanuels denkt dat het als oplossing kan dienen dat de feestdag wordt gekoppeld aan een activiteit die voor alle stammen eender is. “Awo nenge, de herdenking van de gestorven voorouders, wordt door alle stammen in een speciale tijd van het jaar gevierd”, geeft hij als voorbeeld. De huidige activiteiten staan echter los van dit traditionele gebruik. “Mochten ze het daaraan koppelen, zal het misschien meer mensen aanspreken.”
‘Je moet ervoor voelen’
Ook de informatiestroom zou volgens Vrede uitvoeriger kunnen. “Naar mijn gevoel kon de promotie beter.” Toch heeft ze een pluimpje voor de Nationale Commissie Herdenking Jubileumjaar. “Die heeft prachtwerk verricht om alle groepen van de bevolking bij elkaar te krijgen, maar je moet ervoor voelen.” Ze merkt op dat er wellicht meer activiteiten georganiseerd moeten worden waarbij bewust alle Surinamers worden betrokken. “Laten we als Surinamers naar die eenheid toe werken. Mi lobi en!”
[uit de Ware Tijd, 12/10/2013]

Bejaarde kerk zoekt steun

door Donovan Mijnals
Paramaribo – In aanloop naar haar 115-jarig bestaan wordt de Saronkerk opgeknapt. Althans als het aan de gemeenteleden ligt. Vanwege een tekort aan financiële middelen hangt dit plan echter aan een zijden draadje. De gemeenteleden vestigen al hun hoop op God en de goedheid van donateurs om de hoogbejaarde kerk een verjongingskuur te laten ondergaan. Om geld in te zamelen organiseert de kerk zondag een fundrasingsmarathon op televisie.
“Eigenlijk is het nu nog niet echt een telethon”, geeft gemeentelid, Roy Belfor enigszins aarzelend toe. De kerk stuurde namelijk een uitnodiging naar de media, maar een afspraak met een televisiestation staat nog niet vast. “We zijn nog in onderhandeling.”
In 2006 lukte het de gemeente nog om met eigen middelen de toren te renoveren. “In overleg met monumentenzorg is met het oog op de zware bel die erin hangt die volledig uit steen opgetrokken.”
Behalve het gebouw ligt het in de bedoeling om het terrein te bestraten en de pastorie en conferentieruimte aan te pakken. “We hebben al 75 brieven naar het bedrijfsleven gestuurd”, meldt Belfor. Ook de ambassades zijn door de kerk benaderd voor hulp. Op zondag is er voorafgaand aan de ‘telethon ‘een eredienst. “We leggen alles in handen van onze lieve Heer en Heiland dus verwachten dat de fundraising een succes wordt.”
[uit de Ware Tijd, 5/10/2013]

No-Madzz onwrikbaar geplant in harten theaterliefhebbers

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Carifesta XI zat boordevol formidabele verrassingen. Activiteiten waarvan vooraf geen idee bestond hoe ze er uiteindelijk uit zouden zien. Eén zo een activiteit is het theaterstuk Breadfruit is The New Bread Baby. Het stuk is een maatschappij kritische musical van Jamaicaanse afkomst, waar het brood de broodvrucht tegenkomt en er goede muziek en acteerwerk een ontmoetingsplek vinden. Overigens vormen de musici los van hun acteerwerk ook een groep: The No-Madzz. “Ze zijn mijn nieuwe favoriete band”, laat de Surinaamse meesterdrummer Greg Kranenburg zich over hen ontvallen.

read on…

Discussies en leermomenten bij presentatie Sranantongo grammatica

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Rechtvaardigen van foutief Sranantongo spreken en schrijven wordt steeds moeilijker. Woensdagavond presenteerde linguïst Eddy van der Hilst zijn grammaticaboek Taki Sranantongo Bun in Tori Oso. Daardoor hebben diegenen die de Surinaamse taal willen bezigen een leidraad waar ze zich aan kunnen vastklampen. Volgens Van der Hilst zijn nu misschien wel de cruciale stappen gezet om het Sranan op school te kunnen onderwijzen. Hij maakt zich echter geen illusies en beseft dat daarvoor ook de leerkrachten intensief getraind zouden moeten worden. “De taal wordt nu krakkemikkig gesproken omdat het vooral vroeger verboden was om thuis Sranan te spreken,” verduidelijkt hij.
Hij blijkt aangenaam verrast met de opkomst voor zijn boekpresentatie. “Ik vind het wel belangrijk dat mensen kennelijk interesse hebben in de taal. Zo heb ik dus ook een heleboel dingen kunnen verduidelijken.” Bij de presentatie bestond namelijk ook de gelegenheid om in discussie te treden met de auteur en verschillende aanwezigen maakten daarvan gretig gebruik.
Een van de aanwezigen in Tori Oso, die van die discussies genoot was Fidelia Graand-Galon. Ze is Ambassadeur van Suriname in Trinidad and Tobago en steekt niet onder stoelen of banken dat ze de taal een warm hart toedraagt. “Voor mij zijn de discussie positief, omdat er ook aanvullingen zijn gekomen en leermomenten”, vindt ze. Onlangs zorgde ze ervoor dat Van der Hilst ook op het Caribisch eiland Sranantongo lessen kon verzorgen. Daar zijn ze er zo enthousiast over dat hij jaarlijks terug zal moeten.
“Voor toerisme is het ook goed dat ze de taal kunnen spreken wanneer ze het land aandoen. Ook al is het niet vloeiend”, legt de diplomaat uit. Maar ook collega diplomaten staan te trappelen om de taal te kunnen leren, onthult Graand-Galon. Door deze ‘regelgeving’ wordt die overdracht aan vooral buitenlanders ietwat vergemakkelijkt.
[uit de Ware Tijd, 17/08/2013]

Sranantongo regelgeving in boekvorm gebundeld

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Eddy van der Hilst heeft zijn strijd tegen beweringen als zou Sranantongo slechts een warrige taal zijn, opgevoerd. Morgen presenteert hij officieel het ultieme bewijs dat Surinames meest gebruikte taal wel degelijk regels heeft. Dan presenteert hij in Tori Oso zijn boek Taki Sranantongo Bun: De Grammatica van het Sranan deel 1. “We moeten af van de fa a go, a go mentaliteit wanneer we onze eigen taal bezigen”, stelt de linguïst resoluut.
Grammatica van binnenuit
Hij stoort zich er mateloos aan dat er tot op heden mensen zijn die vinden dat Sranantongo geen grammatica heeft. “Iedere taal heeft een grammatica anders kun je elkaar niet verstaan en nu de regels, die in alle moedertaalsprekers hun hoofden zitten, op papier gezet zijn kan een ieder ze toepassen.” De basis voor dit boek begon al decennia geleden. De taalgeleerde startte zijn onderzoek al in de jaren zeventig van de vorige eeuw. In die periode studeerde hij onder leiding van professor Jan Voorhoeve, die in Nederland de basis legde om de Surinaamse taal te bestuderen. Eerder resulteerden de studies van Van der Hilst al in een spellingboek voor het Sranan.
De taalkenner benadrukt dat het verkeerd zou zijn om bij de grammatica van een taal, een andere taal als uitgangspunt te nemen. “Wat ik in mijn boek heb geprobeerd te doen is de grammatica van binnenuit te beschrijven. Ik heb dus niet het Nederlands gebruikt om de regels van Sranantongo samen te stellen”, verklaart hij. Zijn mentor stelde immers dat het bestuderen van de grammatica van een taal noopt tot uitsluiting van elke andere taal. “Anders geraak je op een dwaalspoor.” Door zich aan die stelling te houden, ontdekte Van der Hilst onder meer dat anders dan bij andere talen het Sranan nagenoeg geen uitzondering op de regels bevat.

Samenleving
De Sranantongokenner beklemtoont dat hij met het boek niet zijn eigen mening opdringt. Hij heeft zich gedurende lange perioden laten omringen door moedertaalsprekers. “Geen mensen die Sranantongo vermengen met allerlei andere talen en Nederlandse grammaticale regels.” En ook bij het maken van nieuwe woorden in die taal laat hij zich leiden door suggesties uit de samenleving. “Per slot van rekening is het uiteindelijk de samenleving die de regels zal accepteren of verwerpen.”
Een tweede deel van het grammaticaboek is nu al in gevorderde staat, maar is nog niet helemaal af. “De tekst is al klaar maar er is daaraan nog een heleboel hoofdpijn aan lay-out en drukklaar maken verbonden”, lacht hij. Vooralsnog is het eerste deel bij verschillende boekhandels te verkrijgen.

[uit de Ware Tijd, 13/08/2013]

Carifesta huisstijl niet adequaat nageleefd

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Roy Dhanradj laat zich er uitermate voorzichtig over uit, maar de Carifesta huisstijl wordt niet geëerbiedigd. Het logo en de huisstijl werden in oktober met veel fanfare gepresenteerd aan het publiek.

read on…

Theater als creatief product innerlijke zoektocht

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Gianni Grot heeft een onlosmakelijke band met Suriname. En met de slavengeschiedenis van het land waar hij eveneens niet los van staat. In zijn laatste theaterstuk, From Routes to Crown, wordt onderzoek gedaan naar de gevolgen van onderdrukking van de gekleurde bevolking anderhalve eeuw na afschaffing van die donkere periode uit de geschiedenis. “De première van het stuk is toepasselijk in Suriname. Deze grond kent slavernij en heeft het bloed en de pijn van de slaven omarmd”, verklaart de choreograaf en regisseur dichterlijk.
Hij komt aanvankelijk uit de hiphopscene. Een subcultuur waar hij mee is opgegroeid en hij door en door kent. Maar hij laat zich er niet door beperken. “Ik doe wat goed voelt voor mij en wat dat betreft ben ik gewoon eigenwijs.” Die houding heeft erin geresulteerd dat er in From Routes to Crown, naast breakdance ook plaats is voor een ballerina en een moderne danseres. Dat maakt het tot een unieke collaboratie van verschillende stijlen. Schouderophalend: “Ik probeer dieper in de dans te gaan. Sommige mensen zullen dan zeggen dat het niet conventionele hiphopbewegingen zijn.”
Dikke billen
Het lijkt Grot, dat hoewel de sociaal-psychologische gevolgen van slavernij evident zijn, mensen toch bitter weinig afwisten over dat deel van de historie. Eén van de gevolgen is volgens hem dat het nog voorkomt dat gekleurde mensen zich in een slachtofferrol plaatsen. Daarnaast heerst het Europees schoonheidsbeeld van slank, blond en een des te lichtere huidskleur hebben. “Dat begint een beetje te veranderen, want vrouwen vinden het nu ook wel leuk om bijvoorbeeld dikke billen te hebben”, verzucht hij.
Inspiratie voor het stuk kreeg hij bijna automatisch door de zoektocht naar zichzelf en de geschiedenis van zijn land van herkomst. En dan geldt het als meevaller dat de danser de vorige keer toen hij hier was met zijn stuk Aces, indruk wist te maken op Helen Kamperveen van Jeugdtheaterschool On Stage. Kamperveen stelde voor een theaterstuk te maken waarbij Surinaamse en Nederlandse dansers zouden samenwerken en bracht hem in contact met Ann Hermelijn.
“Ik vond het fijn dat ik op die manier een mogelijkheid kon creëren voor Surinaamse dansers, want het is niet dat hun niveau lager is”, benadrukt Grot. Hoewel zijn beide ouders uit Suriname komen en hij er een tijd heeft gewoond, was zijn affiniteit met zijn thuisland niet altijd makkelijk. In Suriname wordt hij namelijk gezien als Nederlander, terwijl hij omgekeerd daar niet wordt geaccepteerd als een van hen. “Maar nu heb ik een punt bereikt waarop ik vind dat niemand mij kan zeggen waar ik vandaan kom; waar ik mij thuis voel is aan mij om vast te stellen.” Het stuk is op 1, 2, 4, 8, 9 en 10 augustus te zien bij On Stage.
[uit de Ware Tijd, 31/07/2013]

Afscheid Helen Kamperveen met humor in achteruitkijkspiegel

door Donovan Mijnals

 
Paramaribo – De verrassing wacht met een geduld dat zelfs Job jaloers zou maken, op het einde van de avond. Want voor dat moment hebben de leerlingen van ‘tante’ Helen Kamperveen een waardig afscheid in elkaar gezet met een blik op de achteruitkijkspiegel. Zaterdag deed Kamperveen officieel een stap terug van haar ‘baby’ Jeugdtheaterschool OnStage. “Ik draag de sleutel aan je over”, kondigde ze al aan het begin van de avond aan, terwijl ze Karin Lachmising het podium optrok. En hoewel het niet meteen tranen met tuiten regende, klonk de emotie toch nog in de ietwat trillende stem door toen de initiatiefneemster daarna tot aan de schoonmaakster bedankte voor de steun.
Afscheid
Op dat moment kon Kamperveen echter nog niet weten dat haar leerlingen een heel ander afscheid in gedachten hadden. Aan het einde van de verschillende voorstellingen werd ze pontificaal op een stoel voor het podium geplaatst, en kon ze zichzelf aanschouwen door de bril van pupillen gezien. Ze presenteerden namelijk een sketch van theaterstukken die de afgelopen jaren op de planken zijn gezet bij OnStage. Maar wat zou zo een sketch zijn zonder de hoofdpersoon: Helen Kamperveen. Ze werd op voortreffelijke wijze uitgebeeld door Geoffri Bell, die met een karakteristiek Kamperveenlachje, voor grote hilariteit zorgde. Even daarvoor had hij ook al een overtuigend optreden in het hoofdtoneelstuk Romeo en Julia.

Theater
Ook de stukken van de laatste avond van het theaterfestival waren zeer goed in elkaar gezet. Het thema ‘Familie’ werd op verschillende manieren uitgebeeld. Eerst met een stuk van jonge kinderen over de situatie thuis, het vroeg opstaan om naar school te gaan en een familiediner waar lang niet eenieder op elkaar gestemd is. Daarna volgde een wat langere uitbeelding van familie in de slavenperiode, waarin het tragedie van de slavernij werd afgewisseld met geestigheid. Niettemin eindigde dat stuk, gebaseerd op Hoe Duur Was De Suiker van schrijfster Cynthia Mc Leod evenals het boek in drama. Een slavin moest het zelfs met de dood bekopen.

[uit de Ware Tijd, 29/07/2013]

Schrijfster begeeft zich tussen zware jongens

San A Jong genomineerd voor Inktaap

door Donovan Mijnals
.
Paramaribo – “Mensen zijn bang voor de dood. En Surinamers zeker”, weet Ruth San A Jong. Maar pe dede de lafu de. En nu haar boek De laatste parade is genomineerd voor De Inkt-aap 2014, heeft de schrijfster inderdaad alle reden tot lachen.
Dit jaar komt voor het eerst een nominatie uit het Caribisch Gebied voor: “En het is meteen een vrouw, we maken een inhaalslag”, juicht ze. De vrees voor het thema weerhield San A Jong er trouwens niet van juist de dood als kernonderwerp voor haar boek te gebruiken. De laatste parade is haar debuutbundel en exact daardoor vallen de nominaties en goede recensies op. Eerder was het boek ook al genomineerd voor de Academica Literatuurprijs 2013. De schrijfster is er een beetje ondersteboven van en tegelijkertijd uitermate trots. “Ik was zo geschrokken, de andere genomineerden zijn zware jongens die al grote prijzen hebben gewonnen. Dat zegt toch wel wat.”
Hoewel zij de prijs nog niet op zak heeft, betekent de nominatie voor San A Jong vooral een grote blijk van erkenning. Maar daarnaast is zij zeer enthousiast over het feit dat haar boek door jongeren gelezen gaat worden. “Want daar gaat het om voor een schrijver: je wilt gelezen worden.”
De auteur is overigens directeur en oprichter van de Schrijversvakschool Paramaribo. Het instituut zet zich in om de kwaliteit van creatief en literair schrijven in Suriname omhoog te tillen. “Ik was heel jong toen ik zei dat ik schrijfster wilde worden. Mijn hele leven draait om literatuur”, geeft San A Jong toe.
De Inktaap is dé literaire jongerenprijs van het Nederlandse taalgebied. Jongeren uit Nederland, Vlaanderen, Suriname en Curaçao kiezen uit titels die eerder een ‘grote’ literaire prijs hebben gewonnen hun favoriete boek.
[uit de Ware Tijd, 10/05/2013]

Componist Helstone met recht op voetstuk

door Donovan Mijnals
 
Paramaribo – Violist John Helstone kan zijn enthousiasme over de opvoering ter ere van zijn grootoom niet onderdrukken. “Ik vind het fantastisch, want hij is één van Surinames grote zonen en betekent vooral muzikaal veel voor het land.” De vermaarde componist Johannes Helstone is de centrale figuur in een show in Theater Thalia.
En hoewel de optredens rondom zijn muzikale nalatenschap vrijdag door onvoorziene omstandigheden niet doorgaan is het voor het neefje van de componist van grote betekenis dat hij die eer überhaupt krijgt. “Inhoudelijk kan ik er natuurlijk weinig over zeggen, want ik weet niet precies welke van zijn werken gepresenteerd zullen worden.”
Vorig jaar toen de violist in Suriname vertoefde was er ter ere van hem ook een activiteit georganiseerd in het Towergebouw. Helstone is zelf ook een zeer gerespecteerd musicus en heeft veel van de werken van zijn grootoom verzameld. “Mijn verzameling bestaat uit werken van mijn oudoom en muziek van andere Surinaamse componisten”, verduidelijkt hij. Hij begon vijftig jaar geleden met zijn collectie en heeft mede daardoor kunnen voorkomen dat sommige muziekstukken verloren raakten.
Helstone zal de show niet meemaken. Hij komt weliswaar dit jaar nog naar Suriname, maar niet in deze periode. “Het spijt me dat ik niet bij de opvoering in Thalia aanwezig kan zijn”, bekent hij. Dat spektakel volgt 160 jaar na de geboorte van de componist.
In 1959, toen er een nieuw volkslied gekozen moest worden, gaf Henny de Ziel aanvankelijk voorkeur aan de melodie van Helstones ‘Welkom’. Dat voorstel werd uiteindelijk afgewezen door de Staten van Suriname. Omdat Johannes Helstone slechts enkele jaren na afschaffing van de slavernij al een reputatie als musicus wist op te bouwen, worden zijn prestaties des te meer gewaardeerd.
[uit de Ware Tijd, 17/04/2013]

De Kom en Dobru onsterfelijk gemaakt op Cuba

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Met gepaste trots vertelt Ike Antonius dat binnenkort maar liefst twee Surinaamse grootheden in Cuba worden vereeuwigd. Surinames ambassadeur op het Caribische eiland zegt dat twee afzonderlijke projecten erin hebben geresulteerd dat zowel Anton de Kom als Dobru een gezicht krijgt op het eiland.
De Kom is in andere landen vaker uitgehouwen, maar de kritiek dat hij in eigen land niet genoeg wordt geëerd is niet uitgebleven. Wat Dobru betreft is het de eerste keer dat een beeld van hem wordt vervaardigd.
Wederzijdse interesse
“Het idee is ontstaan nadat ik de biografie van Cynthia Abrahams over Dobru had doorgenomen”, zegt Antonius. Het verhaal van de patriottische dichter greep hem zo aan dat hij samen met de ambassade er meteen werk van maakte om te bewerkstelligen dat daar een Surinaamse held zou prijken. “Er volgden aftastende gesprekken met het ministerie van Cultuur en de provincie Santiago de Cuba.” Daarbij kwam aan het licht dat de interesse om een beeld van Robin Raveles de echte naam van de dichter in Cuba op te zetten wederzijds was.
De keus voor Santiago de Cuba als standplaats van de sculptuur kwam niet zomaar. “Hij had een speciale band met de heldenstad en heeft er ook gedichten over geschreven”, weet de ambassadeur. Raveles was tevens de grondlegger van het vriendschapscomité dat de banden tussen beide landen moest aanhalen. Bovendien hebben zijn ideeën over het Caribisch Gebied ervoor gezorgd dat de definitie daarvan een andere werd. “Het was een bijdrage van Dobru waardoor de niet Engelssprekende landen toegang kregen tot Carifesta”, zegt de diplomaat.
Het beeld wordt in juli volgend jaar onthuld. Er wordt gebruik van de gelegenheid gemaakt van het Festival de Fuego, dat in die zelfde periode gehouden wordt en aan Suriname gewijd is.
Yvonne Raveles-Resida is enthousiast dat het beeld er komt. “Ik vind het een mooie geste. Het is natuurlijk grappig dat de Surinaamse overheid dat nog niet heeft gedaan”, luidt de ongezouten mening van Dobru zijn weduwe. Ze duidt op zijn verdiensten over onder meer het eenheidsbesef bij het Surinaamse volk. Zijn gedicht ‘Wan’ dat die gelijkheid uitbeeldt is bijzonder populair. Ook De Surinaamsche Bank heeft dat werk geadopteerd en deel gemaakt van haar identiteit. “Robin had er veel eerbied en respect voor hoe de Cubanen zich altijd wisten te redden in deze Cuba onvriendelijke wereld en heeft daar ook een heleboel vrienden gemaakt.” Raveles Resida verzekert dat de familie er alles aan zal doen om aanwezig te zijn bij de onthulling. “Misschien niet met zijn allen, want de reis is wel duur.”
Ook wordt gewerkt aan een Spaanse vertaling van de biografie over Dobru, die tijdens het 21e internationale boekenfestival van Havana (Feria Internacional del libro) in februari dit jaar werd gepresenteerd door schrijfster dr. Cynthia Abrahams.
[uit de Ware Tijd, 16/04/2013]

Artistieke vrijheid niet zonder grenzen

door Ginny Roos en Donovan Mijnals

“Ik denk dat er grenzen zijn, rekening houdend met ethische normen binnen een samenleving”, vindt Carl Breeveld van de éénmansfractie DOE. Net als de politicus delen ook korpschef Humphrey Tjin Liep Shie en de Schrijvergroep ’77 het standpunt dat de expressie van artiesten, zij het in muziek of poëzie, altijd verantwoord moet geschieden.

read on…
  • RSS
  • Facebook
  • Twitter