Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Grondenrechten inheemsen in driehoekskrachtenveld
door Jack Menke
Er zijn vanaf 1975 tot mei dit jaar talrijke initiatieven (met onder meer gran krutu’s, commissies en initiatiefwetten) ondernomen met als eindresultaat: geen erkenning van inheemse en tribale volken. Waarom stranden vanaf de onafhankelijkheid initiatieven voor de erkenning van grondenrechten voor inheemse en tribale volken?
read on…Wereldwaterdag in Suriname
Van de redactie [van de Ware Tijd Literair]
door Hilde Neus
Aan het begin van dit jaar heeft de GGCA+ (met financiën van de Europese Unie en de United Nations Development Programme) een schrijfwedstrijd uitgeschreven voor leerlingen van het gewoon lager onderwijs (glo) en het voorbereidend onderwijs op juniorenniveau (voj). Deze verhalencompetitie had als thema WATER en de leerlingen konden kiezen uit diverse uitgangspunten. De scholen in de districten Marowijne, Commewijne, Wanica en Saramacca konden deelnemen. Dat is wel bijzonder, want meestal zien we dat de meeste inzendingen vanuit Paramaribo komen.
read on…Directoraat Cultuur stopt verkenningsonderzoek Fort Boekoe
PARAMARIBO – “Wanneer toestemming is verleend, mag op basis van de voorwaarden onderzoek worden verricht, waarbij een team van Surinamers aanwezig is”, reageert Cultuurdirecteur Roseline Daan tegenover de Ware Tijd op het besluit van haar directoraat om begin november een expeditie terug te fluiten. De groep Nederlanders onder leiding van John Pel, die op verkenningsonderzoek naar Fort Boekoe was, bevond zich in het dorp Pikin Santi in het district Marowijne, de uitvalbasis voor de expeditie. Volgens Daan had het gezelschap de instituten die hiervoor toestemming moeten geven noch het directoraat gekend.
read on…Gaanman Gazon Matodja Award voor Marcel Pinas en Akese Paitoe
Op zondag 19 september 2021 is de hoogste Marrononderscheiding, de Gaanman Gazon Matodja Award toegekend aan Marcel Pinas en Akese Paitoe. Marcel Pinas kreeg het versiersel, behorend bij zijn award, opgespeld door de vertegenwoordiger van stichting Sabanapeti in Suriname, de heer Kenrich Cairo. Dit gebeurde na de toespraak en felicitatieboodschap van de voorzitter van de stichting, de heer André R.M. Pakosie. De heer Akese Paitoe kon om persoonlijke redenen niet aanwezig zijn bij de uitreiking van de award. Hij ontvangt zijn award op een andere dag.
read on…Zojuist nieuw Moengo monument onthuld
Dit is het nieuwe Moengo monument dat zojuist in het district Marowijne onthuld is. DC Kenya Pansa schonk dit monument aan de plaatselijke gemeenschap in verband met 44 jaar staatkundige onafhankelijkheid van Suriname.
read on…Belastingdienst Suriname neemt skalians in beslag
Kinderen Marowijne leven zich uit tijdens boekenfestival
Meer dan drieduizend kinderen hebben het festival in de ochtenduren bezocht – van peuters, kleuters, basisschoolleerlingen, VOJ- en VOS-leerlingen. In het middagprogramma participeerden woensdag ruim 800 bezoekers, donderdag 1000 en op de slotmiddag vrijdag bezochten 1200 kinderen en volwassenen het kinderboekenfestival op Albina. Enkele festivalactiviteiten waren opvoering van de musical Marwina gaat naar schoolonder leiding van Annelies den Boer-Aside en Sandra Purperhart, de activiteiten van het Nucleus Centrum Albina, de gastschrijver Peter Vervloed en filmproducent Peter Lammerts van Stichting Mondiall. Eftee Books verzorgde een Karaoke-activiteit, Gerrit Barron van Boekhandel Afaka leverde een bijdrage aan het festival. Er was een workshop voor opvoeders ‘In liefde opgroeien doet levenslang bloeien’.
Kunst en cultuur als oppepper voor Marowijne
‘Kunst en cultuur als middel om het district Marowijne weer positief op de kaart te zetten.’ Dat is de visie van de kunstenaar en initiatiefnemer Marcel Pinas van het ‘Moengo Festival of…’, dat dit jaar in het teken staat van muziek. “We kennen allemaal de geschiedenis van het gebied. Op deze manier wil ik die mensen een kans bieden om zichzelf terug te vinden en te uiten.”
Openbare kunstwerken Marowijne overwoekerd
door Hugo den Boer
Marowijne: Jakup Ferri
door Rosita Leeflang
Kunstenaar Marcel Pinas heeft een droom voor zijn geboortedistrict. Marowijne moet hét kunstdistrict van Suriname worden. Een droom die met kleine stappen gerealiseerd kan worden. Pinas is nu al langer dan een jaar bezig die stappen te maken. Het resultaat is: wie Moengo binnenrijdt, ziet de eerste tekenen van het Marowijne Kunstpark. Deze week komen in de zesdelige serie de kunstenaars aan het woord die tot nu hun bijdrage hebben geleverd. Vandaag in deel vijf: Jakup Ferri uit Kosovo.
Ferri is geboren in Kosovo, maar woont en werkt in Nederland. In gesprek met de Ware Tijd zegt hij zichzelf meer te zien als een nomade. Een die van reizen houdt en de constante behoefte heeft om van locatie te veranderen. De kunstenaar heeft dan ook vele landen gezien in Europa, de Verenigde Staten en Azië tijdens exposities, maar ook voor langere perioden. “Ik was erg enthousiast om naar een land als Suriname te komen. Ik sloeg aan het lezen over de cultuur en ontdekte de fantastische kasekomuziek. Dit wilde ik van dichtbij meemaken en besloot Artist in Residence te worden voor drie maanden.”
De kunstenaar leerde kinderen tijdens de workshops verschillende typen media hanteren, door onder andere tekenen, presentaties, filmscreenings en het bekijken van muziekvideo’s. Ferri maakte bekende kunstwerken uit de kunstgeschiedenis helemaal opnieuw. Een van die kunstwerken was Artist is Present van Marina Abramovic, dat begin dit jaar tentoon werd gesteld in het Museum of Modern Art in New York. “Voor mij was het interessant om dit concept tot uitvoer te brengen in de open lucht in een klein dorp, met acteurs met een totaal andere leeftijd en achtergrond. Het was mooi om te zien hoe de kinderen het verhaal zich eigen maakten en reageerden vanuit hun open, speelse en eerlijke karakter.” Ferri, die duidelijk onder de indruk is, zegt dat dit voor hem een unieke ervaring was. Ook omdat het de eerste keer was dat hij voor langere tijd werkte in een afgelegen gebied. Zelfs weken nadat hij teruggekeerd is naar Nederland, maakt hij tekeningen geïnspireerd door al hetgeen hij heeft gezien en de verhalen die hij heeft gehoord in Moengo. “Maar van één ding hield ik het meest. Dat was die kaseko. Ik denk dat dit een authentiek genre is en ik zal de muziek zeker laten horen wanneer ik als dj kaseko feesten zal organiseren.”
Ferri raakte niet allen erg geïnspireerd door het werken met kinderen, maar ook door het vele bos dat hij aantrof. Dus maakte hij voor het Marowijne Kunstpark een boommonument om de kracht van een boom aan te geven. Hij maakte een metalen boom van zes meter hoog die hij plantte tussen de andere natuurlijke bomen.
De kunstenaar uit Kosovo weet dat Marowijne een heleboel te bieden heeft. Hij verwijst daarbij naar de natuur, de vriendelijke mensen, unieke dorpen, cultuur, nijverheid, eten en muziek. “Ik denk dat het heel belangrijk is om een manier te vinden om het district aantrekkelijker te maken voor buitenlanders, maar ook voor de Surinamers zelf, zodat zij het district zelf kunnen zien en ervaren. Het is dan ook een fantastisch initiatief van Marcel om het Kunstpark aan te leggen met beeldhouwwerken van internationaal bekende en lokale kunstenaars. Dit brengt een niet te onderschatten culturele uitwisseling met zich mee. Iets dat wij allen heel hard nodig hebben”, zegt Ferri, die ook zeer te spreken is over de pogingen van Pinas om de menselijke interactie te bevorderen en de Marroncultuur te bewaren, bijvoorbeeld de symbolen, werkstukken en de traditionele kleding. “Nu voel ik mij veel meer verbonden met Suriname. Het grootste kunstwerk dat ik ooit heb gemaakt, staat daar. En ik zal blijven terugkomen om mijn ondersteuning aan dit project te geven”, besluit Ferri ferm.
[uit de Ware Tijd, 17/06/2011]
Marowijne: Charl Landvreugd
door Rosita Leeflang
Kunstenaar Marcel Pinas heeft een droom met zijn geboortedistrict. Marowijne moet hét kunstdistrict van Suriname worden. Een droom die met kleine stappen gerealiseerd kan worden. Pinas is nu al langer dan een jaar bezig die stappen te maken.
Het resultaat is: wie Moengo binnenrijdt, ziet de eerste tekenen van het Marowijne Kunstpark. Deze week komen in de zesdelige serie de kunstenaars aan het woord die tot nu hun bijdrage hebben geleverd. Vandaag: Charl Landvreugd.
“Kinderen moeten zelfstandig leren denken”
Landvreugd werd al twee jaar geleden door Pinas gevraagd als hij Artist in Residence wilde zijn. “Ik vind het goed wat hij doet, dus ik ondersteun hem graag”, zegt Landvreugd aan de Ware Tijd. Hij werkte in januari en februari 2011 met jongeren in Ovia-olo, Ricanaumofo en Dantapu. Ze hebben getekend en met kleuren gewerkt. “Ik oefende ‘kleuren kijken’ met hun. Bijvoorbeeld de kleur van een blad is groen. Dat mochten ze natekenen en inkleuren. Als ze beter gingen kijken, zagen ze plots niet alleen groen.” De kunstenaar zegt het belangrijk te vinden niet alleen te werken aan hun fysieke vaardigheden, maar ook aan hun geestelijke intellectuele vaardigheden. De school leert hen namelijk om te reproduceren, maar niet om zelf na te denken. En dan mag je wel of niet aannemen wat anderen zeggen, maar dat hoeft niet per se de waarheid te zijn. Jongeren moeten zelfstandig leren denken, zegt Landvreugd. De getekende en ingekleurde bladeren zijn vervolgens aan elkaar genaaid. “Het was leuk en simpel. Kijk, kunst is niet alleen schilderen, maar kan vele vormen aannemen. En als deze gedachten bij slechts één van de kinderen is doorgekomen, zou ik al heel er tevreden zijn.”
Voor het kunstpark ging Landvreugd alleen aan de slag. Hij werkte namelijk met hout en gegalvaniseerd aluminium en dat was veel te gevaarlijk om de kinderen aan te laten meewerken. Het eindproduct werd MOVT nr. 3 een vervolg op twee eerdere projecten van hem, namelijk Atlantic Transformerz en Anarusha. Het kunstwerk dat staat in het kunstpark is een bewijs voor de stralende toekomst die in het vooruitzicht staat voor zwarte mensen in het bijzonder, en voor mensen in wereld in het algemeen. Landvreugd verbleef gedurende de twee maanden in een woning in Moengo en ontmoette er ook de andere kunstenaars Sheena Rose en Wouter Klein Velderman die eveneens te gast waren bij Pinas. Voor de kunstenaar ook een leuke ervaring, omdat er een soort kruisbestuivende energie ontstond waarbij ze dingen van elkaar leerden. “Alsof je weer op een kunst academie zit. Het leidt tot andere inzichten.” Zo was het de eerste keer voor Landvreugd om zo’n groot kunstwerk als MOVT nr. 3 op te zetten, maar kreeg hij steun van Velderman die dat wel vaker had gedaan. “En dan krijg je het niet perfect recht, doordat de vloer ongelijk is en het weer ook niet meewerkt. Dan kom je erachter dat het gebruik van een dwarsliggende lat omvallen kan voorkomen. En dat kreeg ik mee van Wouter.”
[uit de Ware Tijd, 14/06/2011]
Marowijne: Jhunry Udenhout
door Rosita Leeflang
Kunstenaar Marcel Pinas heeft een droom met zijn geboortedistrict. Marowijne moet hét kunstdistrict van Suriname worden. Een droom die met kleine stappen gerealiseerd kan worden. Pinas is nu al langer dan een jaar bezig die stappen te maken. Het resultaat is: wie Moengo binnenrijdt, ziet de eerste tekenen van een kunstpark. Deze week komen in de zesdelige serie de kunstenaars aan het woord die tot nu hun bijdrage hebben geleverd. Vandaag: beeldend kunstenaar Jhunry Udenhout.
Udenhout was de allereerste kunstenaar die door Pinas werd gevraagd mee te doen aan het project. “Ik heb gelijk ingestemd, want wij kunstenaars moeten vaker met elkaar samen werken.” En dus ging Udenhout van februari tot en met april 2010 elk weekend naar Moengo om er te werken met de jongeren. “Marcel legde uit dat het vooral gaat om de jongeren uit Moengo en de omliggende dorpen andere mogelijkheden in hun ontwikkeling te geven en te doen aan een stukje overdracht. Verder zouden ze kennis maken met mijn discipline (het maken van kunstwerken uit Mahoniehout…red.).” De kunstenaar zegt dat vooral de jongens ontzettend enthousiast waren. In Ovia-olo kwam hij echter ook een aantal enthousiaste ouderen tegen. Hij ging aan de slag en maakte merendeel figuratieve werkstukken, dus werkstukken waarbij niet duidelijk was of het een man of vrouw is, maar toch goed herkenbaar is. “Ik ben bewust niet met abstracte vormen op ze afgegaan.”
Het uiteindelijk product werd een grote kettingzaag, die voor anderhalve meter in de grond zit en vier en een halve meter boven de grond uitsteekt. “De zaag snijdt in de aarde, symbool voor dat we zelf bezig zijn onze aarde te vernietigen middels de houtkap. Het zijn de bossen die ons voorzien van zuurstof en zonder controle is er kaalkap, met alle gevolgen van dien.” Udenhout ermee geconfronteerd dat ook hij bomenstronken gebruikt voor zijn werk, zegt dat hij slechts werkt met mahoniehout. “Het zijn de bomen die ze verwijderen uit de binnenstad. Die koop ik op. En trouwens die mahoniebomen zijn met de slaven meegenomen naar ons land en door hun hier geplant. Ze behoren niet tot de oorspronkelijke vegetatie en komen dus niet in het binnenland voor. Ze worden gerooid in de stad en ik vereeuwig ze in een sculptuur.”
De beeldende kunstenaar heeft ook kleinere kunstwerken gemaakt met de enthousiastelingen. Daarmee wilde hij ze wegwijs maken hoe creatief te zijn en hun gezin daarmee in stand te houden. “Wanneer ik aankwam, vroegen ze altijd ‘meneer, o ten w’o bigin?, en ik heb echt zeer prettig gewerkt.” Het enige minpunt dat Udenhout zegt ervaren te hebben was de participatie van de gemeenschap bij het omgaan met het hout. Hij werkte namelijk met het veel zwaardere basralocus en stond er technisch en praktisch alleen voor. Maar daaruit heeft hij ook geleerd de volgende keer te letten op het houtgebruik.
Het initiatief van zijn collega noemt Udenhout geweldig. “Marcel is een pionier daarin. Het is een geweldig initiatief om jongeren een forum te bieden om na te gaan op welke gebieden ze uitblinken. Hij moet er zeker mee doorgaan.” Doordat Udenhout meer dan genoeg tijd overhad, maakte hij naast de kettingzaag ook een tyenmiri (rietmolen waarmee in de slaventijd suiker werd gemaakt..red) en een vorm met maskers. De tyenmiri is om ons te herinneren aan onze zelfwerkzaamheid en niet te zitten wachten op de overheid, terwijl de maskers decoratief zijn en wijzen op de mensen die lopen achter een masker. Mensen met andere doelen dan ze tonen. Udenhout kreeg tijdens zijn periode in Moengo hulp van lokale kunstenaar David Linga en zegt te allen tijde bereid te zijn terug te willen keren naar Marowijne om verder te werken aan de realisatie van de droom van Pinas.
[uit de Ware Tijd, 13/06/2011]