Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Jagen op weglopers – Leren van geschiedenis 126
door Agir Axwijk
Het is moeilijk voor mensen vandaag aan de dag om zichzelf in de schoenen te plaatsen van slaven die wilden vluchten van de plantages. Zij vertrokken uit een relatief stabiele omgeving naar het oerwoud. Hier moesten ze vechten tegen de natuur om te overleven. Hoe verder men afging van de plantages hoe dieper men het bos introk. Dit was primair bos waar overleven een kunst was. Daarnaast had men veilige huisvesting en genoeg voedsel nodig om te kunnen overleven. De weglopers keerden terug naar de plantages om voeding, ijzeren gereedschappen en geweren te stelen tijdens korte guerrilla-acties. Hierdoor hadden ze een kans om het oerwoud te overleven.
read on…Cas van alarm in de Para – Leren van geschiedenis 125
door Hilde Neus
Para staat bekend als een district waarin veel verzetsactiviteiten plaatsvonden tijdens de slaventijd. Dit vindt zijn oorsprong in twee achtergronden, die bijzonder waren voor dit gebeid. Het eerste was, dat het dicht bij Paramaribo lag en diende als uitvalsbasis voor de Marrons om hun guerrilla-aanvallen uit te voeren, zowel in de omgeving als naar de stad toe. Daarom patrouilleerden de korpsen Zwarte Jagers en het Mulattenkorps over het Pad van Wanica, om eventuele aanvallen te signaleren en tegen te houden. Daarnaast was het gebied ongeschikt voor de verbouw van suiker of koffie, vanwege de Savanne waarvan de zandgronden niet vruchtbaar genoeg waren voor plantagelandbouw, maar wel veel geschikt kaphout voor de huizenbouw leverden.
read on…Ruzie in de tent – Leren van geschiedenis 124
door Hilde Neus
We maken allemaal wel eens mee dat mensen in het openbaar ruziën. Vaak weten we niet wat er aan de scheldpartij vooraf is gegaan, maar we zijn geneigd om ons er mee te bemoeien, en de partijen uit elkaar te halen. Dit kan verrassend uitpakken, want het kan dan gebeuren dat beide mensen, die zo-even nog tegen over elkaar stonden, zich nu samen tegen jou keren. Plotseling hebben ze een gezamenlijke vijand gevonden.
read on…Testamenten van vrije mannen – Leren van geschiedenis 123
door Hilde Neus
In Suriname zijn een aantal notarissen die diensten leveren aan het publiek. Een ervan is het opmaken van testamenten. Tegenwoordig is dat niet meer zo in de mode. Als kinderen om een testament van hun ouders vragen, hoor je: ‘Je wilt me dood’. Maar om ruzie onderling te voorkomen is het wel verstandig een laatste wil op te laten maken zodat alles eerlijk verdeeld kan worden, zoals de vermogende dat zelf wenst.
read on…Genocide van indianen – Leren van geschiedenis 122
door Hilde Neus
In de strijd tussen Israël en de Palestijnen wordt ook de strijd over een woord betrokken: genocide. Israël ontkent dat er in Gaza nu hetzelfde gebeurt als tijdens de Holocaust in WO 2. Toen zijn er 6 miljoen Joden vermoord met het doel het gehele volk uit te roeien. De parallellen lijken onontkoombaar: een begrensde, omheinde locatie waar mensen niet uit kunnen, waar zeer beperkt transport in kan, en waar bommen op worden gegooid en landcharges worden uitgevoerd door het Israëlische leger. Met als resultaat al meer dan 25.000 doden, 70% vrouwen en kinderen. Wat is genocide? Handelingen die bedoeld zijn om een nationale, etnische of godsdienstige groep geheel of gedeeltelijk te vernietigen. Met deze definitie kunnen we ons afvragen of er in Suriname sprake was van genocide van de Inheemsen.
read on…Toodeloo – Leren van geschiedenis 121
door Hilde Neus
In het centrum van Paramaribo zijn de mogelijkheden om naar het toilet te gaan voor vrouwen beperkt, dat was vroeger zo, en is overigens nu nog het geval. Gelukkig hebben enkele grotere winkels voorzieningen gecreëerd voor openbare toiletten, waar je tegen betaling een stukje toiletpapier ontvangt van de toiletjuffrouw, die ook de ruimte schoonhoudt. In Europa is er een keten van openbare wc’s opgezet die ‘toodeloo’ heet, een toepasselijke naam: to the loo.
read on…Meertaligheid in de 18e eeuw – Leren van geschiedenis 120
door Hilde Neus
In Suriname worden meer dan twintig talen gesproken, en dat is veel. Het betekent dat iedereen in ons land twee of meer talen spreekt. In ieder geval de schooltaal, die tevens de officiële taal is, maar ook het Sranan, de lingua franca. Dat is de taal die binnen sociale netwerken het meest gesproken wordt. Vaak val je in tijden van grote emoties, terug op de taal die het dichtst bij je staat. Je vloekt daarin, je kent alle vieze woorden, maar het is ook de taal van liefkozerij. ‘Mi lobi yu’ klinkt romantische dan ‘Ik hou van jou’.
read on…Brieven naar huis II – Leren van geschiedenis 119
door Hilde Neus
Vroeger schreef men brieven, en daar is veel historische kennis uit te vergaren. Jammer dat zoveel correspondentie verloren is gegaan. Daarom mogen we blij zijn dat de Engelsen tijdens drie oorlogen met de Nederlanden, schepen enterden en de brievenzakken met post kaapten. Deze zakken sloegen ze op bij de High Court of Admiralty in het Londense archief. In Kew liggen tienduizenden brieven, niet alleen van de elite, maar ook van vrouwen wier man op zee voer, en kinderen die aan hun vaders schreven. Daardoor komen we veel te weten over het leven van gewone mensen uit die tijd.
read on…Brieven naar huis – Leren van geschiedenis 118
door Hilde Neus
Tegenwoordig schrijven we bijna geen brieven meer, het is appen of bellen. Communicatie is enorm veranderd, zeker over de oceaan heen. Grote afstanden zijn geen probleem meer. Zelf de wereldeconomie is vanwege het gebruik van mobiele telefonie in een heel andere dynamiek terecht gekomen. Waar mensen vroeger enorme afstanden af moesten leggen voor kennis, is het nu een kwestie van enkele minuten. Deze snelle ontwikkelingen zijn van invloed op intermenselijke persoonlijke relaties, maar ook of handelsactiviteiten. Dat ging vroeger heel anders.
read on…Een klavierslot – Leren van geschiedenis 117
door Hilde Neus
Tegenwoordig heeft een aantal gezinnen een kluis op een geheime plek in hun huis, om waardevolle spullen op de bergen. Dievenijzer is niet voldoende gebleken om inbrekers buiten te deur te houden, en voor goud en geld schaffen we dan maar een moeilijk te openen safe aan, voor als ze toch binnen geraken.
read on…De Warrapperkreek – Leren van geschiedenis 116
door Hilde Neus
Aanleg en onderhoud van waterwegen is een gecompliceerde en kostbare zaak. Nu is daar het ministerie van Openbare Werken mee belast. Vroeger waren daartoe de heemraden aangesteld door de Raden van het Hof, voorgezeten door de gouverneur. Ze ontvingen voor hun werk een gepaste vergoeding. Hun taak was erop toe te zien dat de kreken en kanalen schoongemaakt werden en zo bevaarbaar bleven. Op de plantages zelf was de eigenaar verantwoordelijk voor de waterhuidhouding. Maar openbare waterwegen waren van essentieel belang voor het vervoer van de plantageproducten naar de Waag in de stad. Hier werd de suiker, koffie, cacao of katoen gewogen, zodat geregistreerd werd wie wat exporteerde. En hoeveel belasting daarover dus moest worden betaald. Onderhoud was daarom een zaak voor de overheid.
read on…De zee neemt en geeft – Leren van geschiedenis 115
door Hilde Neus
Met de klimaatverandering ligt de dreiging van overstromingen steeds op de loer. De zeespiegel stijgt, en het is heel waarschijnlijk dat een groot deel van Suriname in de toekomst onder water zal lopen, vanwege het vlakke landschap. In hoger gelegen, bergachtige gebieden zal het wat langer duren. De zee is grillig, en de natuur machtig. Dat weten we omdat evenwijdig aan de kust schelpritsen lopen, in het verleden daar al neergelegd door de zee, bij eb en vloed. De Oost-West-verbinding is erop aangelegd, maar ook straten in Paramaribo, die evenwijdig lopen met de zee. Zoals de Herenstraat, Keizerstaat en Gravenstraat. En juist die lopen niet onder water bij harde, langdurige regenbuien. Op deze ritsen woonden vroeger Inheemsen, zo hielden zij hun voeten droog. De Palmentuin, waar zij in het verleden hun domicilie hadden, blijft droog vanwege de ligging op zo een rits, maar ook Fort Zeelandia en naaste omgeving. Het Fort is overigens van schelpsteen (klipsteen) gebouwd.
read on…