Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Lelydorp
Hariandi Todirijo winnaar derde Donner-schrijfwedstrijd
door Hilde Neus
Op zaterdagavond 17 oktober is de uitslag van de Walther Donner verhalenwedstrijd 2023 bekendgemaakt in het Nationaal Archief Suriname.
read on…Een culturele trip: Suriname mei/juni 2014
door Nico Eigenhuis
Vooraf:
Suriname heeft ten onrechte bij vele bezoekers de reputatie weinig cultureel vertier te bieden, Hierbij wordt veelal gewezen op het ontbreken van grote musea en theaters. Wie goed kijkt ziet tijdens een verblijf aldaar vele kleinschalige culturele uitingen. Opgeteld bieden deze een zeer rijke schakering die de nodige aandacht verdient. Onderstaand verslag is een bundeling van informatie over Suriname en Surinamers naar aanleiding van een aldaar genoten vakantie. read on…
Gezond leven met kruiden
door Carry-Ann Tjong-Ayong
Het duurde wel even voor wij een afspraak hadden om de Surinaamse kruidentuin van Dennis Tounaar te bezoeken. “Minimaal 5 personen”, hield hij vol. Alle familieleden en vrienden waren al geweest, soms meer dan eens.
Anderen konden niet op de voorgestelde dag.
Waarom dit quotum zo belangrijk was zouden we daar in “Pikin Sranan” met milde toegeeflijkheid ondervinden. Ondergedompeld in de aangename sfeer van
vriendelijkheid, een warm zonnetje, een geurige beker groene Marva thee zaten we in het luchtige houten gebouwtje in de achtertuin, aan lange houten tafels.
Met z’n drieën en nog zes andere mensen, net als wij samengevoegd tot een handzame groep zodat de uitgebreide lunch kon worden voorbereid door
de vriendelijke dames van het team.
Ondertussen krijgen we tijdens de kennismaking en de rondleiding van alles te horen over de tuin waar verrassend bekende, maar door ons vergeten kruiden groeien. Elk blad is eetbaar, heeft een heilzame toepassing.
Van de papaya, olijf, kers, citrus. tayerblad met groene of rode nerf, bitawiwiri, gomawiwiri.
Tomaatjes. Niet die grote, ronde, opgeblazen gekweekte, die waterig smaken.
Die kleine, onregelmatige, met een heerlijk aroma. Puur natuur.
En dan al die kruiden. Marva of malve, gedroogd heilzamer dan vers.
Muntbasilicum. We leren dat er in Suriname minstens vier soorten basilicum bestaan. Heerlijk geurend en lekker in de sla.
Maar de absolute topper is de Moringa Oleifera, een zusje van de grotere Acacia.
Met fragiele ronde blaadjes aan takjes. “De beste boom op onze planeet”, legt Dennis bezield uit.
Cursus gamelang en wajang te Lelydorp
Op Lelydorp is een zeldzame cursus van start gegaan afgelopen donderdag te Dessa. Het betreft het leren spelen van de gamelang en laten dansen van de wajang-poppen. De Academie Kebudjan is belast hiermee. Er bestaat nog de mogelijkheid om je op te geven voor deelname. Dat kan gebeuren bij de bekende Captain Does op Lelydorp. De lessen duren 6 maanden en zullen gratis verzorgd worden. De Pertjajah Luhur (PL) heeft voor deze cursus speciaal een dalang, Sarwonoh, laten halen uit Indonesië. Een dalang is een persoon die de wajang-pop laat bewegen. Suriname had maar één dalang over, te weten Sapto Sopawiro. Die heeft al een hoge leeftijd en is heel blij dat er een instructeur uit Indonesië is gehaald om mensen in Suriname op te leiden. Sopawiro verwacht dat vooral jongeren zich zullen aanmelden om deze gratis cursus te volgen. Op de openingsdag van de cursus was PL-voorzitter Paul Somohardjo ook aanwezig, samen met partijtoppers als minister Raymond Sapoen en DNA-lid Martha Warso-Djojoseparto.
[uit Dagblad Suriname, 18-01-2014]
Lelydorp heeft eigen cultureel centrum
In de NAKS Hogeschool in Lelydorp in het district Wanica s een dependance van het directoraat Cultuur geopend. De Surinaamse minister van Onderwijs en Cultuur Raymond Sapoen zei in zijn toespraak een groot geloof te hebben in de potentie van Lelydorp en dat de ‘focus’ op Paramaribo voor culturele activiteiten hierdoor zal veranderen. Lelydorp is met zijn eigen ruimte nu uit de schaduw gehaald en deze gelegenheid zal ten volle worden benut. Alle culturele ideeën zullen hier leven vinden, gelet op de aanwezige diversiteit in de districten Wanica en Para. “Het is de plaats, waar de prikkels moeten komen”, verwoordde Sapoen zijn verwachting. Verder zei hij, dat ook de scholen, waarvan de meeste op steenworp afstand liggen, van dit cultureel centraal punt gebruik kunnen maken. De gang naar het Cultureel Centrum Suriname (CCS) in Paramaribo, is hierdoor onnodig geworden.
Sapoen verklapte dat een plan bestaat een eigen conservatorium op te zetten. Professionalisme is noodzakelijk, meende hij. Verdwijning van de eigen cultuur moet tegengehouden worden, meende parlementariër Martha Warso. Zij gaf aan dat met name de Javaanse dans en het mandjes vlechten dreigen te verwateren. Met een dependance op Lelydorp hoopt zij dat de herleving van de Javaanse cultuur zal worden opgenomen.
De dependance wordt geleid door Hariandi Todirjo, die op cultureel gebied geen onbekende is. Hij gaf aan vereerd te zijn met de verkregen verantwoordelijkheden. Als eerste activiteit is een expo georganiseerd met als titel Moksi Dorpu. Leerlingen van een plaatselijke VOJ-school bekeken vanmorgen samen met hun leerkrachten de tentoonstelling.
[naar De West, 16 juli 2011; bewerkt tot verstaanbaar Nederlands]
Carry-Ann Tjong-Ayong – Mijn kankantri
Dit was de grootste kankantri die ik ooit heb gezien. Een reus onder de reuzenbomen met een rechte metershoge stam en een brede regelmatig wijdverspreide kruin. De wortels vormden kamertjes en de uitlopers liepen meters ver onder de grond om hier en daar als omgevallen boomstammen weer boven te komen en vervolgens weer te verdwijnen.
Bergershoop, vlak voor Lelydorp. Neficawipa had mijn vader het terrein gedoopt, dat hij in de jaren vijftig aanschafte en dat sindsdien door hem en zijn gezin, later door mijn oudste broer en zijn gezin wordt bewoond en dat nu tevens een crèche is voor vele Surinaamse kindertjes.
Mijn kankantri werd als religieus symbool aanbeden door mensen ver in de omtrek. De tekenen hier van zagen wij dagelijks onder de boom liggen. Bordjes eten, flessen drank, geld. Als kind begrepen wij dit niet ten volle en mijn broers waren enthousiast over de vondst. Tot een oudere neef ons uitlegde wat de betekenis hiervan was. Geheimzinnig vertelde hij van de rituele die ver naar binnen op de Bergershoopweg plaatsvonden. Maar Pa verbood ons er heen te gaan met neef Humbert. die alles durfde en overal “boorde”. Wij waren te jong. acht, negen, tien, elf….. “Niks er van. Ik wil het niet hebben!” waarschuwde hij. We keken elkaar teleurgesteld aan.
Pappy’s wil was wet.
Ik bleef dromen van mijn grote vriend, de kankantri en speelde tussen de wortels. We kerfden onze namen in de stam, verdeelden de kamertjes, verstopten daar onze kostbaarheden. Maakten foto’s en genoten de bescherming van onze reus.
Iedereen die op bezoek kwam keek vol ontzag omhoog. “Zo’n grote boom…..!” Wij waren trots op onze boom. Op veel kindertekeningen is hij te zien. Een boom is meestal vrouwelijk in Suriname. voor mij was het soms een vrouw, soms een man. De Mamabon, de Bigi Masra.
Wij viertjes gingen een paar jaar later naar Nederland op school. Mijn oudste zus zat op de AMS en de andere drie op de Calorschool. De twee oudsten vonden het spannend en verheugden zich op alles wat tieners bezig houdt. Nieuwe vrienden, uitgaan, andere kleren, avonturen. Ik wilde niet, Ik wist zeker dat ik heimwee zou krijgen, net als mijn jongere broer. En dat was ook zo. Het meest miste ik mijn kankantrie.
Jaren later kwam ik terug. Mijn broer werd zestig. Een bigiyari. “Waar is mijn kankantri?! Heb je hem omgekapt!” vroeg ik hem geschrokken. Toen vertelde zijn zoon mij, dat het op een dag vreselijk onweerde en dat de bliksem in de boom sloeg. Zij zagen die als een fakkel branden en weg was hij. Kurkdroog hout brandt fel. Ik huilde om mijn boom. Maar vuur heeft ook iets louterends, bedacht ik, mijzelf troostend. En ik schreef een gedicht.
Mijn Kankantri
mijn kankantri, je brede kruin getooid met nest
waar gieren zwieren rond je bladerdak
het bijennest als een camee onthult je lange hals
en eindeloos lange gestalte die als een reuzin
haar rok ontplooit in forse vouwen waar wij als kinderen
nog vol vertrouwen te rusten lagen
ooit de tatoeages van vijf kindernamen gekerfd
in je stam groeiden gestadig mee
en toen na jaren weer terug in Suriname
wij blij verrast weer in je schaduw toevlucht zochten
waren wij kind weer tussen je verknochte plooienkleed
onder de hete tropenzon
ik weet nog goed die nachten in mijn bed dat ik
het raam uitstaarde naar je silhouet en in gedachten
jou daar roerloos steeds zag wachten
en in de verte hoorde ik weer rituelen en vreemde
zangen uit mystieke kelen en dof geroffel van de oerwouddrum
en in de ochtend lagen aan je voeten soms
porties rijst wat eieren of een fles rum
maar hoe sinister ook die tekens waren
nooit heeft de angst ons blind vertrouwen doen bedaren
jij was voor ons de grote geest die ons beschermde
en dat is altijd zo geweest wij keken naar je uit van verre
zagen tegen je op tot aan de sterren en wisten
dat je er altijd voor ons was
Mijn kankantri, wat was ik diep bedroefd toen ik
na jaren weer terug op mijn vertrouwde grond
je trouwe reuzentorso niet meer vond
en werd verteld: een droge hete dag een donderslag
een bliksemschicht in middaglicht heeft onze reus geveld
mijn trouwe kankantri
net als mijn jeugd ben jij opeens voorbijgegaan
maar altijd in de nacht
is het of ik je nog op wacht zie staan
cat 8/3/2002
Expo bij opening Dependance Lelydorp
Paramaribo – Het Directoraat Cultuur van het ministerie van Onderwijs en Volksontwikkeling opent op vrijdag 15 juli de deuren van haar dependance te Lelydorp officieel. Deze stap moet gezien worden in het verlengde van de decentralisatiegedachte. Het ligt in de bedoeling om kunst en cultuur van de districten Wanica en Para, vanuit Lelydorp te coördineren. Simultaan aan de opening wordt er een drie dagen durende expositie op touw gezet met een impressie van de beschaving en de artistieke kwaliteiten van beide districten.
Dependance
De enorme kwantiteit en diversiteit van kunst- en cultuurproducten van deze twee districten die logistiek in elkaars verlengde liggen, heeft onder meer geleid tot een dependance op Lelydorp.
Taal, klederdracht, keukenkunst, muziek, podiumkunst, beeldende kunst en craft zijn maar enkele onderdelen binnen het uitgestrekt gebied welke kunst en cultuur bestrijken. Daarbij mag in beschouwing genomen worden, de authentieke vormen van elke etnische groep, maar ook de versmelting van die verschillende groepen, waarbij elementen van elkaar worden overgenomen en zodoende bijdragen tot het Surinaams product.
Een aantal van de activiteiten zijn tevens gebonden aan het gebied zelf. Als voorbeeld mag het bekende schouwspel van ontjorlichten aan de De Craneweg, tijdens het Bodofeest, genoemd worden.
Ook gelet op de ontwikkelingen rond de verkeersdruk die ontstaat tussen Paramaribo en Wanica, is het efficiënter om dichtbij huis en centraal op Lelydorp te werken.
Expositie
Voornemens is om de expo pikant klein, maar toch breed in te richten. Daarbij zullen er karakteristieke taferelen van de districten zijn alsmede andere uitingen van kunst en cultuur. Kleiproducten, vlechtwerken, houtsnijwerk, schilderijen zijn voorbeelden. Uiteraard zullen ook de keukens van het gebied vertegenwoordigd zijn, waarbij een verrukkelijke peprewatra en smeuïge bami in blad niet ontbreken. Verder zullen er ook culturele klederdrachten zijn. Dans en muziek zullen ook op waardige en artistieke wijze gepresenteerd worden.
Belangrijk bij dit evenement is dat de toeschouwer niet alleen het eindproduct ziet, maar het hele proces naar het artistiek product ervaart. Zo zullen de Saramaccaners komen met rondhout dat ter plaatse wordt versneden. Bij de houtsnijwerkdemonstratie ziet het publiek dan het uiteindelijk kunstproduct ontstaan. De organisatie hoopt zodoende een betere connectie te krijgen tussen het kunstminnend publiek en de artiesten zelf. Verder kan de koper op deze wijze van exposeren, de waarde van het product beter inschatten en waarderen.
De moderne ontwikkelingen in de techniek leiden mede tot contemporaine kunst. Daarom zullen er ook airbrushdemo’s zijn. Tevens zal de carsound-hype ook een plaats krijgen in de expo. De auto’s zijn artistiek bewerkt en op zich is het ook een kunst om te weten hoe je de geluidsinstallatie bouwt.
Target is om ook OneMinutes van de AHKCO te vertonen. Hiermee wil de organisatie vooral de jongeren een prikkel geven om zelf verscheidene onderwerpen uit hun leefmilieu te belichten; afval, roekeloos gedrag in het verkeer, groenmilieu, gezondheidszorg bijvoorbeeld.
Voor hen die belangstelling hebben om te participeren aan deze expo bestaat er de mogelijkheid zich te wenden tot de dependance te Lelydorp op het Nakscomplex aan de Van Drimmelenlaan.
[uit de Ware Tijd, 29/06/2011]
RSS
Facebook
Twitter
