blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Leeuwen Joke van

Het einde – Diana Lebacs – 12 september 1947–11 juli 2022

door Michiel van Kempen

De Curaçaose schrijfster Diana Lebacs overleed op 74-jarige leeftijd. Nog niet zo heel lang geleden zou deze aanhef zijn begonnen met ‘De Antilliaanse schrijfster’ en misschien was die aanduiding voor Diana Lebacs wel adequater. Ze schreef immers met evenveel gemak in het Papiamentu als in het Nederlands. Haar jeugdboekenreeks over Nancho (waarvan het eerste deel een Zilveren Griffel kreeg) speelt zich af op Bonaire en ook andere boeken gaan met groot gemak over de grenzen van haar geboorte-eiland heen.

read on…

Zijn wie je bent, worden wat je wil

22 gedichten uit Aruba, Bonaire, Curaçao en Nederland

Als kind ben je al, en leef je je leven, met je eigen karakter, je eigen vrienden en je eigen kijk op de wereld. Iedereen is uniek, heeft talenten en mogelijkheden. Leren en ontwikkelen vinden altijd en overal plaats. Kinderen ontdekken gaandeweg wat ze mooi, belangrijk of inspirerend vinden.

read on…

De minister van Cultuur heeft een blinde vlek voor vrouwelijke auteurs. Hoe is het mogelijk?

Hoe is het mogelijk? Enerzijds het geweldig heuglijke feit dat Marieke Lucas Rijneveld de International Bookerprize krijgt toegekend, en anderzijds een minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap die in HP/De Tijd enkel witte mannen tot haar favorieten van de Nederlandse literatuur rekent, omdat ze „kiest voor de mooiste boeken en niet voor de persoon die het geschreven heeft”.

read on…

Caraïbische Letterendag OBA Junior op 1 oktober 2017

Trek je stoute schoenen aan en trippel met ons mee!

Op zondag 1 oktober vindt in de OBA voor het eerst de Caraïbische Letterendag OBA Junior plaats. Maar liefst tien jeugdboekenschrijvers komen daarvoor over uit het Caraïbisch gebied! In totaal doen 23 kinder- en jeugdboekenschrijvers mee aan deze zinderende dag. Met als grote verrassing de Surinaamse successchrijfster Cynthia McLeod die het festival zal afsluiten. read on…

De tragiek van de mislukking

door Tessa Leuwsha

Joke van Leeuwen, Nederlands schrijfster, performer en illustrator, bezocht meerdere keren Suriname. Tijdens het in 2002 in Nickerie en Paramaribo gehouden literaire festival ‘Het Woud der Verwachting’ viel ze op door haar speelsheid met taal. Van Leeuwen schreef veel jeugdboeken, maar tintelend taalspel was ook haar handelsmerk in haar bekroonde roman Feest van het begin (2013). Vorig jaar verscheen De onervarenen, met ook weer lichtvoetige woorden en zinnen die tegenwicht bieden aan de sombere armoedigheid van haar personages. read on…

Nieuwe Bijlmer boekt! met Joke van Leeuwen

Op dinsdag 18 november 2014 is het weer Bijlmer Boekt; deze keer met Joke van Leeuwen, Nathalie Baartman, Said El Haji, Kabier Noor Mohamed, Simone Zeefuik en Sanne Landvreugd. De presentatie is als altijd in handen van Christine Otten. read on…

Onvanzelfsprekende vanzelfsprekendheid

door Christine F. Samsom

De ook in Suriname bekende schrijfster Joke van Leeuwen hield op 24 oktober – kort voordat zij de AKO-literatuurprijs won met haar boek Feest van het begin – de Albert Verweylezing aan de universiteit Leiden onder de titel: Voor en na de vanzelfsprekendheid. Zij deed in die lezing uitspraken die ook voor ons belangrijk zijn. Als een Vlaming zegt dat iemand ‘merkwaardig’ is, dan moet je niet boos worden, want dan bedoelt hij ‘opmerkelijk’. Elk land heeft zo zijn eigen vanzelfsprekendheden, ook elke cultuur, elke religie, elk verhaal, ook elk kinderverhaal. Kinderen zijn extra gevoelig voor het omdraaien van vanzelfsprekendheden, dat heeft Joke van Leeuwen goed begrepen, gezien alle gouden en zilveren Griffels die ze in de loop van haar schrijverschap heeft verworven. Opvoeders zijn druk bezig jonge kinderen vanzelfsprekendheden bij te brengen: ‘dat een vork er is om in een stukje boterham te prikken en niet in je been, dat een sigarettenpeuk niet om op te eten is’. Van Leeuwen vindt dat kinderen teveel in een keurslijf worden gepropt, ook door de speelgoedindustrie. Kreeg het kind vroeger gewoon een zak blokken of lego, waar het zelf mee aan de slag kon, nu zijn de dozen voorgeprogrammeerd met clichés en o wee, als er een stukje kwijtraakt. Met een brandweermannetje moet je een brand blussen, het kan absoluut geen baby zijn, of een vader, laat staan een moeder. En dan blijkt ook nog dat jongetjes horen te vechten en meisjes worden beziggehouden met roze hartjes en popsterretjes.
Toen ze ongeveer tien jaar was, begon Van Leeuwen te beseffen ‘hoeveel ideeën er als vanzelfsprekend over meisjes en vrouwen werden gedebiteerd’. Zij noemt het een ‘dressuur in onvrijheid’. Wie haar kinderboeken kent, weet dat haar hoofdpersonen vaak onaangepaste meisjes zijn die uitblinken in niet-vanzelfsprekendheden. In Een huis met zeven kamers zit Piesie op de tafel, niet op een stoel, ze heeft een rare koffer en spreekt met drie woorden. Kinderen vinden dat prachtig, zoals ze onconventionele Pippi Langkous bewonderen. Als Joke het in haar lezing heeft over de kinderboekenschrijver ‘die zich voorover buigt, lessen wil leren, het allemaal beter weet, of de lezers volgens verwachtingen wil binnenloodsen in een kleine, herkenbare wereld’ dan denk ik aan veel Surinaamse kinderboeken waarin kinderen braaf moeten zijn en gestraft worden als ze dat niet zijn. Als we alleen maar uitgaan van wat wij vanzelfsprekend vinden, dan kweken we kinderen op tot angstige volwassenen die alleen maar naäpen wat anderen zonder gevaar hebben voorgedaan.
Van Leeuwen somt dan in haar lezing een aantal tegenstellingen op en noemt daarbij boeken die niet uitgaan van het vanzelfsprekende en waarin gespeeld wordt met vaste verhoudingen: groot-klein (Alice in Wonderland), ervaren-onervaren, weten-niet weten, afhankelijk-onafhankelijk, belangrijk-onbelangrijk. Steeds worden rollen omgedraaid.
Kinderboeken moeten niet kinderachtig zijn maar kinderlijk, de schrijver moet weer worden als een kind. Er moet geen kloof zijn tussen volwassenen en kinderen, maar een brug. Ze moeten om hetzelfde kunnen huilen en lachen. De vader van Joke van Leeuwen, de bekende theoloog Gerrit van Leeuwen, schreef begin tachtiger jaren een paar artikelen over naïviteit die ik nooit ben vergeten en ik zie in de lezing van dochter Joke dezelfde inspiratie. Naïviteit heeft een negatieve klank: ‘Doe niet zo naïef!’ Maar het woord betekent ook: openhartig, ongekunsteld, ongedwongen, onbevangen, eenvoudig, puur. En dat zijn eigenschappen die elke kinderboekenschrijver zou moeten bezitten. ‘Dichter is hij die op iedere leeftijd weer kind kan zijn’, citeert Van Leeuwen ten slotte de geleerde en schrijver Albert Verwey (1865-1937), naar wie de jaarlijkse lezing werd genoemd.
* De lezing is hier na te lezen.

Denise Jannah en Roland Colastica op Winternachten

Het Winternachtenfestival in Den Haag is momenteel in volle gang. Het festival sluit op zondag 20 januari groots af met het Schrijversfeest in de Koninklijke Schouwburg. Een programma rond de Nederlandse literatuur met optredens van o.a. de Surinaamse Denise Jannah en de Curaçaose auteur en acteur Roland Colastica. Denise zingt een gedicht van Gerrit Komrij, begeleid door gitarist Robby Alberga.  Roland Colastica – hij debuteerde vorig jaar met de jeugdroman Vuurwerk in  mijn hoofd –  vertelt het verhaal over zijn moedertaal het Papiaments, hoe hij als kind kennismaakte met de Nederlandse literatuur, over het belang van voorlezen en verhalen vertellen. Met slechts twee Caraïbische deelnemers is het festival – dat zich tegenwoordig Writers Unlimited noemt – het slechts bezette festival ooit, als het gaat om de Caraïbische inbreng.

Natuurlijk is er een keur van andere schrijvers, onder wie Joke van Leeuwen, die erkenning krijgt voor haar gehele oeuvre.

Joke van Leeuwen wint de Constantijn Huygens-prijs 2012

De Constantijn Huygens-prijs 2012 is toegekend aan Joke van Leeuwen. De schrijfster van een groot aantal kinderboeken wint de oeuvreprijs die de Jan Campert-stichting jaarlijks uitreikt, ter waarde van €10.000. Joke van Leeuwen is op 24 september 60 jaar geworden. In 1978 publiceerde ze haar eerste kinderboek, De Appelmoesstraat, en won ze op het Camerettenfestival alle prijzen waardoor ze meteen in het officiële cabaretcircuit verzeild raakte. Joke van Leeuwen is tegenwoordig een van de meest bekroonde Nederlandstalige auteurs. De afgelopen jaren won ze o.a. diverse Zilveren Griffels, Gouden Penselen, de C. Buddingh’-prijs, de Woutertje Pieterse-prijs, de Plantin-Moretusprijs en de Herman De Coninckprijs. In 2008 en 2009 was ze ook stadsdichter van Antwerpen. Ook op Aruba, Curaçao en in Suriname is Joke van Leeuwen geen onbekende: ze reisde er rond met de karavaan van Winternachten. Met veel succes!

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter