Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Kortram Sylvia
Proefschrift over Sophie Redmond: waardevol maar chaotisch gepresenteerd
Sophie Redmond: ‘Meer dan arts alleen’
door Els Moor
We rijden allemaal regelmatig door de dr. Sophie Redmondstraat, een van de hoofdwegen in Paramaribo. Straten heten vaak naar een belangrijke, vaak politieke, figuur zoals Fred Derby, Jopie Pengel, Jagernath Lachmon, enzovoort, meestal mannen. Dokter Sophie Redmond moet dus een belangrijke vrouw geweest zijn, dat zo’n verkeersader haar naam kreeg.
Sophie Redmond (1907-1955) was een arts die veel sociaal werk verricht heeft, vooral in het kader van vrouwen, bestrijding van armoede en huwelijksproblemen, verbetering van de gezondheidszorg en opwaardering van het eigene van Suriname. Ze droeg vaak een koto en gebruikte bij toespraken en creatieve activiteiten veel Sranantongo. Om haar sociale doelen te bereiken maakte ze – met andere sociaal actieve vrouwen – toneelstukken, waarvan een groot aantal met succes werd opgevoerd. Zelf acteerde ze ook! read on…
Rosita Bouterse – Gedicht voor Dr Sylvia Marie Kortram
Gedicht uitgesproken door paranimf mr.dr. Rosita Bouterse op 16 januari 2014, bij de receptie van dr. Sylvia Marie Kortram, na de promotieplechtigheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Blaka Rowsu / Zwarte Roos
Wanneer het Beest
verhaalt van Het Systeem
dat zegevieren moet.
Wanneer Het Almachtige Licht
verdrongen lijkt
en kinderen schreien
aan hun moeders borst,
verscheept vanuit het Vaderland.
Wanneer wij dwalen langs
duistere wegen van nieuwe grond.
Scheuren en barsten ons deel zijn.
Dan verschijnt zij, Blaka Rowsu / Zwarte Roos
in vol ornaat
en verguld van een liefde die ons allen omvat.
En in het schijnsel van de maan
daar aan de waterkant,
vertelt zij Ons Verhaal,
ons verhaal van kracht en samenzijn,
van vertrouwen-in-elkaar,
van geloof-in-eigen-kunnen.
Soso Lobi, Blaka Rowsu !
Tweede Sophie Redmondlezing
Radio Double7FM en de Vereniging Ons Suriname organiseren voor de tweede keer de Sophie Redmond Lezing, die deze keer zal worden gegeven door mevrouw Ruth Wijdenbosch, voorzitter van De Nationale Assemblée. Zij zal spreken over ‘de inspiratie van Sophie Redmond’. read on…
Promovendus moet God uit dankwoord van proefschrift scheuren
door Maud Effting
Het waren slechts een paar korte zinnetjes over God die promovendus Jerke de Vries opnam in het dankwoord van zijn proefschrift. Maar de Wageningen Universiteit maakte daar vlak voor zijn promotie korte metten mee: God moest uit het proefschrift. Anders kon hij zijn promotie op zijn buik schrijven.
read on…Laudatio voor Sylvia Kortram
Laudatio uitgesproken door promotor professor Alex van Stipriaan Luïscius, bij de promotie van Sylvia Marie Kortram tot doctor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op 16 januari 2014.
Zeer geleerde doctor Kortram, beste Sylvia,
Ik wil je uit de grond van mijn hart gelukwensen met het behalen van deze titel. En mag ik daar meteen twee andere mensen bij betrekken. Namelijk in de eerste plaats je zoon Erlend, die waarschijnlijk nooit meer los komt van het beeld van een moeder die vergroeid is met haar computer, en van wie ik zeker weet dat hij onbeschrijfelijk trots op je is. En terecht natuurlijk! Hij is de enige die echt kan beoordelen hoeveel tijd en energie je in dit onderzoek hebt gestoken. Hij had vast best wel eens vaker met jou op de bank een spannende film willen bekijken als jij weer boven zat te studeren, maar hij zal ook gezien hebben hoeveel plezier jij bij jou studies had, hoeveel plezier je dat heeft gegeven.
De andere persoon die hier genoemd moet worden en aan wie deze dag ook een beetje is opgedragen, is dr. Inge Boer die helaas in 2004, alweer bijna tien jaar geleden, is overleden. Haar stimulerende kracht heeft er mede voor gezorgd dat jij vandaag hier staat, en daar wil ik haar graag postuum voor bedanken. Ik ben blij dat ik haar ook nog even heb mogen meemaken, ik vond haar een zeer warme en zeer enthousiasmerende vrouw.
Sylvia, in je voorwoord van je boek bedank je een groot aantal mensen die jou in de loop van je leven en zeker in de bijna twee decennia van je promotieonderzoek op enigerlei wijze hebben gesteund. Dat is ook terecht. Maar, laat ik jou nu eens bedanken voor je enorme kracht en doorzettingsvermogen en passie en niet te vergeten, je optimisme en je niet aflatende wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Want die zijn de ware motor van dit hele project geweest en die tekenen jou ook als mens. Daardoor ligt er nu een boek dat nog veel belangrijker is dan jouw doctorstitel. Dat klinkt misschien onaardig, maar zo bedoel ik het niet. De doctorstitel is de beloning voor je intellect en voor al die eigenschappen die ik net opnoemde, en je zult de titel ook zeker maatschappelijk kunnen inzetten, maar dat is toch vooral iets voor jou als persoon. Daarentegen is het resultaat van je onderzoek, dit boek Meer dan arts alleen iets dat zal beklijven voor een grotere groep mensen en wat betekenis zal krijgen voor een grotere groep mensen. Het geeft inzicht in een heel bijzondere Surinaamse vrouw, dat heeft iedereen aan deze tafel ook gezegd, en haar veelzijdige werk. Het geeft inzicht in de Surinaamse samenleving in de eerste helft van de twintigste eeuw, en het geeft inzicht in sociale processen op het snijvlak van gender, etniciteit, klasse en cultuur in laat-koloniale samenlevingen meer in het algemeen. En bovenal toont het hoe een mens in een complexe mix van agent of change en status quo, en dit geval nog koloniale status quo, haar eigen weg bewandelt en daarmee een rolmodel wordt voor velen. Ik denk niet, Sylvia, dat de straat waar jij nu woont ooit naar jou vernoemd zal worden, zoals dat met Sophie Redmond wel is gebeurd, maar ik denk wél dat jij en je werk óók als rolmodel voor een aantal mensen zal gaan fungeren.
En daarmee raak ik aan een ander aspect van je onderzoek, namelijk de verwevenheid van jouzelf, en collega Oonk die had er eigenlijk al even over, met je onderwerp, jouw verwevenheid met Sophie Redmond. Ook jij bent nu dokter, al spel je dat woord net iets anders. Maar de gelijkenis gaat nog veel verder. Voordat je ooit van Sophie Redmond had gehoord, behalve dan als straatnaam, stond voor jou vast dat jouw toekomst in de gezondheidszorg zou gaan liggen. Nadat jij je mulodiploma had behaald, meldde je je als, ik denk als, 17- of 18-jarig meisje bij het Academisch Ziekenhuis in Paramaribo voor een opleiding als leerling-verpleegkundige. En die zou je vast ook hebben afgerond als niet in die jaren een groot deel van de Surinaamse bevolking, waaronder ook jouw familie, verhuisde naar Nederland. Ik geloof dat jij zelf daar niet zo heel erg zat te wachten op zo’n verhuizing maar, zoals dat in het Surinaams-Nederlands wordt genoemd, je moeder die toen al in Nederland zat, je moeder “liet je halen” en daarmee was je deel geworden van de geheel eigen, autonome dynamiek die massale migratie kan genereren.
In Nederland wilde je vervolgens gewoon doorgaan waar je gebleven was in je verpleegstersopleiding, maar dat accepteerde het ziekenhuis hier niet. Je moest terug naar af, wat opleiding betreft. En dat was je net iets teveel en je ging werken. Maar toen je een heel aantal jaren later sociale wetenschappen ging studeren, koos je daarbinnen toch weer voor de richting gezondheidsstudies. En toen je nog veel later consulent werd bij de Sociale Dienst werd jouw specialiteit opnieuw klanten met kwesties rond gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Het willen werken aan de gezondheid van je medemens is dus een element dat je altijd met Sophie Redmond hebt gedeeld.
Daarnaast was Sophie Redmond iemand die een enorm doorzettingsvermogen had en nooit bij de pakken is gaan neerzitten. En als dat voor nog iemand geldt dan geldt het zeker voor jou, Sylvia. Ik heb altijd versteld gestaan van jouw enorme innerlijke kracht. En die kracht die Jij en Sophie delen heeft jullie ook allebei het vertrouwen gegeven dat je je eigen weg kunt gaan. Sophie Redmond deed dat binnen de laat-koloniale Surinaamse samenleving, jij deed dat, niet alleen door stug door te gaan op je zelfgekozen studiepad, maar ook bijvoorbeeld door de vele reizen die je over de hele wereld hebt gemaakt. Één voorbeeld daarvan: als nog heel jonge zwarte vrouw reisde jij in de jaren zeventig in je eentje en met niet veel geld op zak, een half jaar door de Verenigde Staten. Ook door het toen nog tamelijk racistische Zuiden. Maar je kwam er glimlachend doorheen, zelfs al moest je zo nu en dan eens bij het Leger des heils logeren.
Ik denk dat hoe meer jij de mens Sophie Redmond bestudeerde, hoe meer ze ook een voorbeeld voor je is geworden. Sterker nog, ze kwam ook echt in je leven. Ik hoop dat je het niet erg vindt dat ik dit vertel, maar dat voorval is te mooi om niet met de mensen hier te delen. Op een gegeven moment, vlak voordat je naar Suriname zou gaan om een aantal mensen te gaan interviewen en om het oude huis van Sophie Redmond te gaan bezoeken waar je nog nooit geweest was, had je weer eens een hele lange vrije dag opgenomen en doorgebracht in het archief in Den Haag op zoek naar informatie over Sophie Redmonds leven. En toen je ’s avond doodmoe was gaan slapen in je eigen huis, verscheen Sophie Redmond in je droom, staand op een balkon van een typisch Surinaams houten huis. En Sophie Redmond zei te jou: “ga door, en als je iets en niet weet dan moet je het vragen.” Toen je enkele weken later voor het eerst in Suriname Sophie Redmonds huis ook in werkelijkheid zag, herkende je meteen het balkon wat in je droom was verschenen. En toen je vlak daarop Sophie’s weduwnaar interviewde en van hem een foto kreeg, stond Sophie daar precies in die hoek op dat balkon, zoals jij haar in je droom had gezien. Voor degenen die weten hoe belangrijk dromen zijn in de Afro-Surinaamse cultuur toont dit nog meer nabijheid van Sophie in Sylvia, in jouw leven.
Sylvia, ik kan nog heel lang doorgaan, dat zal ik hier niet doen. Je moet nu gaan genieten van wat je hebt bereikt en ik weet dat je daarna weer energiek verder zult gaan. En je hebt ons al een voorproefje gegeven, van nog twee biografieën die je wilt gaan schrijven, en die je dan ook nog eens gaat combineren met de biografie over Sophie Redmond.
Ik wil nog één vergelijking maken tussen jou en Sophie Redmond. Een vergelijking die niét opgaat, of niet helemaal. Jouw proefschrift begint met een gedicht uit Aurora dat kort na het overlijden van Sophie werd gepubliceerd. Het zou mooi zijn geweest als ze die ode bij haar leven had gehoord. Daarom heb ik het laatste deel van die ode genomen, heb ik geparafraseerd in mijn eigen broko broko Sranan, en draag ik dat nu aan je voor:
Krioro datra Sylvia
Yu fesi wi syi dya
Na disi foto ete langa ten moro
Bika yu stuka doro sjoro
Dati yu exempel langa langa mag tan
Leki wan staar na hemel gi Holland nanga Sranan
Publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond onderzocht (2 en slot)
In de kolonie Suriname werd kolonialiteit van macht op verschillende niveaus toegepast. Het e.e.a.in de context van de studie geplaatst ziet er als volgt uit.
In dit schema van boven- en onderschikking zijn waarden, normen en eigenheden van de kolonisator hoger gerangschikt dan die van de gekoloniseerden. In de kolonie Suriname werd koloniale macht uitgeoefend door de dominante etniciteit: de witte Hollanders. Religies van de gekoloniseerden werden op een lager peil geacht dan het christendom. De taal van de gekoloniseerden werd op een lager peil geacht dan het Nederlands. Normen van witte Hollanders werden verheven tot positieve standaardnorm.
Hollandse Aanwezigheid
Binnen de dimensies van de persoon Sophie Redmond is de impact van de destijds gevoerde cultuurpolitiek overal te herkennen. Geïnspireerd door Stuart Halls Aanwezigheden heeft Kortram het begrip Hollandse Aanwezigheid geïntroduceerd. Daarmee wordt bedoeld, het effect, de uitwerking van het verhollandsen in haar verscheidene facetten en vormen op de gevormde koloniale identificatie van gekoloniseerde Surinamers; de uitwerking van het verhollandsen in dagelijks leven, taalgebruik, religie, relatievormen, etc. enz. Die uitwerking leidde tot een dubbele ervaring in het gevoelsleven van gekoloniseerde Surinamers, van het ‘Erbij horen’ en het ‘Anders zijn’. Het ‘erbij horen’ impliceert het via de koloniale politiek geforceerde verhollandsen. Het ‘Anders zijn’ impliceert het bewust zijn van de eigen culturele achtergrond, de eigen afkomst, de eigen religie en het eigen oorspronkelijke verleden dat de gekoloniseerde Surinaamse bevolking als herinnering met zich mee blijft dragen.
Conclusies
Deze studie heeft geleid tot conclusies op verschillende niveaus.
Sophie Redmond heeft haar weg moeten vinden in een koloniale wereld waar effecten van beeldvorming via sociaalpsychologische kanalen werden gecreëerd en vastgelegd. Zij heeft zich ontwikkeld tot een onafhankelijke persoon met een sterke wil en een eigen mening. Zij sloot zich aan bij emancipatoire acties. Waar ze kon droeg ze een steentje bij aan de strijd die het gekoloniseerde volk leverde. Deze portretconstructie is volgens Kortram daarom niet alleen een analyse van leven en werk van Sophie Redmond. Deze studie is ook Surinaamse vrouwengeschiedenis en bevrijdingsgeschiedenis. Met bevrijdingsgeschiedenis wordt bedoeld dat dit onderzoek wordt geplaatst in het discours van de modernity/coloniality-school, waar dekoloniale denken en dekoloniale activiteiten centraal staan.
Sophie Redmond heeft zich geprofileerd als een agent of change op verschillende maatschappelijke gebieden. Daarbij maakte zij gebruik van massamedia en interpersoonlijke communicatiekanalen om haar doelgroepen te bereiken. Door haar bekendheid en doordat zij geliefd was onder de bevolking, had zij een podium om haar boodschap effectief over te brengen. De grenzen van haar agency werden zichtbaar in de verkiezingsstrijd van 1950. Zij kwam in een verkiezingsstrijd terecht waar haar bekendheid, de liefde en het respect voor deze huisarts weinig waarde hadden.
In deze studie heeft de vroeg twintigste-eeuwse Surinaamse samenleving meer gezicht gekregen vanuit de geschiedenis van deelnemer Sophie Redmond. Tegelijkertijd heeft deelnemer Sophie Redmond zelf, ook meer reliëf gekregen door haar in haar tijd en omgeving te plaatsen. Geen van eerdere studies over het koloniale Suriname maken een analyse van de gevoerde koloniale cultuurpolitiek, vanuit het perspectief van de koloniale machtsmatrix en vanuit het agent of change-perspectief. Door in dit onderzoek wél een analyse vanuit deze perspectieven te maken, zijn nieuwe inzichten naar voren gekomen.
De kolonisator heeft een koloniale machtsmatrix toegepast die alle dimensies van sociale existentie raakte. Mede door de wisselwerking van de matrixwaarden kreeg beeldvorming in het koloniale Suriname een zichtbare uitwerking in stigmatisering en stereotypering, ook bij etnische subgroepen onderling. Het ‘wij-zij’-schema tussen bevolkingsgroepen onderling was inherent aan het assimilatiedenken dat tot een allesomvattende ‘koloniale wij’ van een ‘erbij horen’ moest leiden. De paradox is dat dit ‘koloniale wij’, dit ’erbij horen’, het gevoel van ‘anders zijn’ versterkte. In die etnische gesegmenteerde koloniale samenleving, in die veranderende koloniale wereld van bewustwording van de waarde van culturele eigenheden, konden bepaalde personen zoals Sophie Redmond eigen doelen bereiken, zich ontwikkelen tot agents of change, en daarmee uiteindelijk de laatste fase van het koloniaal systeem inluiden.
Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname’ is in eigen beheer uitgegeven. Het boek kost € 35,- en is te bestellen bij de auteur smkortram@quicknet.nl
Publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond onderzocht (1)
Op 16 januari 2014 heeft Sylvia Kortram haar proefschrift over het publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond verdedigd, aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De titel van het proefschrift luidt: Meer dan arts alleen; De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.
read on…Sophie Redmond: meer dan arts alleen
Al in het vroegtwintigste-eeuwse Suriname legden vrouwen een bijl aan de wortels van de koloniale mannenmaatschappij door deze actief te betrekken bij de vrouwenemancipatie. Dat is een van de stellingen van Sylvia Marie Kortram in haar proefschrift ‘Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.’
Ze onderzocht het publieke leven en werk van de Surinaams-Creoolse vrouwelijke huisarts Sophie Redmond (1907-1955) en analyseerde daarvoor verschillende dimensies van haar persoon. Kortram verdedigt haar proefschrift donderdag 16 januari 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Sophie Redmond is gevormd en gesocialiseerd in een koloniale periode waar de invloeden van de slaventijd dagelijks aan den lijve werden ondervonden. Tegelijkertijd leefde zij in een periode van bloeiend etnisch en historisch bewustzijn, gender- en klassenbewustzijn, actieve vrouwenorganisaties, staatkundige veranderingen, opkomende sociale bewegingen en antikoloniale strijd. Uit het proefschrift van Kortram blijkt dat Sophie Redmond zich profileerde als een agent of change op verschillende maatschappelijke gebieden.
Cultuurpolitiek
Binnen de dimensies van de persoon Sophie Redmond zijn effecten en invloed van de assimilatiepolitiek overal te herkennen. Kortram analyseert deze cultuurpolitiek als motor van het moderniseringsproces in Suriname. Zij werkt taal, religie en etniciteit uit als stuwende kracht van het assimilatiebeleid en als machtsvertogen van koloniaal beleid. Daarbij introduceert zij het begrip Hollandse Aanwezigheid: de uitwerking van het geforceerde verhollandsen in al haar facetten en vormen op de gevormde koloniale identificatie van (ex-) gekoloniseerde Surinamers.
Sylvia Kortram,
Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname,
Ipskamp Drukkers,
ISBN 978-94-6259-010-6,
429 pagina’s. Prijs € 35,-
Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname,
Ipskamp Drukkers,
ISBN 978-94-6259-010-6,
429 pagina’s. Prijs € 35,-
[van Wereldjournalisten.nl, donderdag 9 januari 2014]
Sophie Redmond ‘inluider laatste fase koloniaal systeem’
door Stuart Rahan
Amsterdam – De bijzondere persoonlijkheid van dokter Sophie Redmond (1907-1955) was voor Sylvia Kortram de inspiratiebron voor nader sociaal, historisch en maatschappelijk onderzoek. Dat resulteerde donderdag in de promotie van Kortram aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. Volgens de promovenda luidde Redmond, naast dat zij de eerste Surinaams-creoolse arts was, het einde in van het koloniale systeem halverwege de vorige eeuw.
Redmond legde al vroeg in de twintigste eeuw een bijl aan de wortels van de koloniale mannenmaatschappij door actieve deelname aan de vrouwenemancipatie. Kortrams proefschrift heeft dan ook als titel: ‘Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.’ Redmond wilde als huisvrouw niet in de schaduw van haar man leven en koos ervoor medicijnen te gaan studeren.
“Sophie Redmond profileerde zich als een ‘agent of change’ op verschillende maatschappelijke gebieden”, zei Sylvia Kortram in haar verdediging. De ‘dokteres’, zoals Redmond bij het volk bekend stond, maakte daarbij gebruik van massamedia en interpersoonlijke communicatie om haar doelgroepen te bereiken. De artsenpraktijk was er een van maar op de radio en het toneel liet zij zich van haar betrokkenheid kennen. Sophie Redmond heeft een gezicht gegeven aan de vrouwenemancipatie.
Uit handen van Alex van Stipriaan, historicus en hoogleraar Caribische geschiedenis nam dr. Sylvia Kortram haar diploma in ontvangst. Speciaal voor deze gelegenheid bemoedigde voordrachtkunstenares Celestine Raalte Kortram met enkele gedichten in Sranantongo.
[uit de Ware Tijd, 17/01/2014]
RSS
Facebook
Twitter
