Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Kom Judith de
Familie De Kom, tussen werkelijkheid en fictie
door Ida Does
Nieuwsgierig was ik naar het nieuwe boek van Karin Amatmoekrim De man van veel over Anton de Kom. In interviews vertelden de schrijfster dat het fictie was. De periode dat Anton de Kom opgenomen werd in een Haagse psychiatrische kliniek had haar aandacht getrokken. In de biografie van De Kom (Rob Woortman en Alice Boots – 2009) was dat summier behandeld, vertelde zij, en zij besloot die setting te nemen voor haar nieuwe roman. Met een werkbeurs van het Letterenfonds werd het boek mogelijk gemaakt.
read on…Wat zou Suriname zonder Wij slaven van Suriname waard geweest zijn?
door Jerry Dewnarain
 |
| Anton de Kom op een Surinaams bankbiljet van 500 gulden |
De bekroonde documentaire Peace, Memories of Anton de Komis donderdag 18 oktober 2012 eenmalig in TBL Cinemas in Paramaribovertoond. In deze documentaire maakt de kijker een interessante reis langs het leven van deze verzetsstrijder als mens, echtgenoot en vader. De documentaire bevat indrukwekkende en verstilde beelden uit Suriname, Nederland en Duitsland. Drie van zijn kinderen delen hun intieme herinneringen aan hun vader, die door zijn antikoloniale activiteiten verbannen werd uit zijn geboorteland Suriname en in de jaren dertig naam maakte als schrijver en antifascist in Nederland. Zijn boek Wij slaven van Suriname (1934) is een schrijnende aanklacht tegen het systeem van slavernij. Voor het eerst werd de Surinaamse geschiedenis vanuit een antikoloniaal, radicaal gezichtspunt en de optiek van de onderdrukten geschreven. Wij slaven van Surinameheeft heel veel Surinamers geïnspireerd om na te denken over hun geschiedenis. Het lukte De Kom voor korte tijd de verschillende bevolkingsgroepen tot elkaar te brengen in een strijd voor een menswaardig bestaan. Ons zou de roep tot eenheid moeten aanspreken. De Surinaamse samenleving is in veel opzichten helaas nog steeds verdeeld. Die eenheid is nog ver te zoeken. Wij slaven van Suriname kan ons inspireren om te werken naar die eenheid. Willen wij tot ontwikkeling komen, dan moeten we over de etnische groepsgrenzen heen kijken. Het boek Wij slaven van Suriname moet voor ons een eyeopener zijn, het handboek voor eenwording van de Surinaamse samenleving.
 |
| Dochter Judith de Kom |
De Kom was als Surinamer uniek: als zoon van een in slavernij geboren vader, kende hij de verhalen over slavernij uit de eerste hand. De grootvader van Anton de Kom was slaaf. De Koms pacifisme bracht hem in verzet tegen de Duitse bezetter. Hij was een van de weinige Surinamers die toen in Nederland woonde. Het viel hem op dat er bijna niets bekend was over Suriname in Nederland en hij schreef toen het boek dat hem bekendheid gaf. Na zijn arrestatie nabij de Haagse Hoefkade in 1944 heeft zijn familie tevergeefs gewacht op zijn terugkeer. De Kom keerde nooit meer terug in zijn huis aan de Johannes Camphuysstraat.
Wij slaven van Suriname is zeker niet alleen voor Surinamers geschreven. Dit boek is ook bestemd voor Nederlanders. ‘Misschien hebt gij, blanke lezer, op school geleerd hoe het Mauritshuis in Den Haag met de kostbaarste Braziliaanse houtsoorten is betimmerd. Wanneer gij dan vol bewondering voor die betimmering stil staat, verzoeken wij u te bedenken hoe het onze moeders waren, die met deze zware last op hun hoofden dag in dag uit sjouwden over heuvelachtige terreinen, door poelen en moerassen, altijd bedreigd door de zweep die uw voorouders hanteerden.’ (pp. 32-33). Het boek heeft een turbulente geschiedenis gekend. Dit kwam doordat de Nederlandse Centrale Inlichtingen Dienst (CID) de publicatie vanaf het begin op de voet volgde. De Kom werd namelijk beschouwd als communist. Ook stond De Kom in de koloniale beeldvorming bekend als een oproerkraaier.
 |
| De Ramaerkliniek, Loosduinen |
Regisseur Ida Does reisde voor deze film onder meer naar het Duitse Sandbostel om de plek te bezoeken waar Anton de Kom, ver van zijn tropische geboortegrond, stierf. De regisseur is erin geslaagd om de menselijke kant van Anton de Kom te laten zien: dit historische familieverhaal zit vol emoties en tragiek. Een mooi voorbeeld is de herinnering die de dochter van De Kom heeft overgehouden bij het bezoek aan haar vader in De Ramaerkliniek te Loosduinen, een gesticht waar hij na zijn aanhouding werd geplaatst. Begin 1939 bevindt De Kom zich in een uitzichtloze situatie. De crisis eist haar tol: Anton de Kom is werkloos en het gezin leeft in armoede. Hij schaamt zich, omdat hij zijn gezin niet meer kan onderhouden. In Duitsland heerst een oorlogsstemming en racisme wordt openlijk beleden. Ook de Inlichtingendienst houdt De Kom in de gaten. Anton de Kom wordt als mens radeloos en lastig door zijn situatie en wordt ziek. De sfeer in het huis wordt er niet beter op. Eind 1939 wordt De Kom in de kliniek opgenomen en ondergaat een lange behandeling waaronder een slaapkuur. Als de kleine Judith troost bij haar moeder zoekt, legt deze haar uit dat haar vader veel verdriet heeft, omdat hij niet terug kan naar zijn vaderland. Judith de Kom bezoekt haar vader, samen met haar moeder. Het bezoek beklemt het meisje als de deuren in de kliniek achter haar en haar moeder worden afgesloten. Nadat De Kom op 1 maart 1940 weer thuis kwam, schreef hij een mooi gedicht in het poëzie-album van zijn dochtertje. Deze scène uit de film laat duidelijk de menselijke kant van De Kom zien, een vader die zijn liefde met z’n kinderen op een bijzondere manier heeft gedeeld. De manier waarop de jonge kinderen De Kom met discriminatie moesten omgaan, is eveneens indrukwekkend. De regisseur heeft heel knap de interviews in beeld omgezet, waardoor deze gesprekken niet als langdradig door de kijker worden ervaren.
 |
| Grafsteen van Anton de Kom |
‘Geen volk kan tot volle wasdom komen, dat erfelijk met een minderwaardigheidsgevoel belast blijft’, schreef Anton de Kom. Zijn hele leven verzette hij zich tegen het stempel der minderwaardigheid. Hij was actief in de antikoloniale beweging, trouwde met een blanke Nederlandse vrouw met een sterk karakter en ging na zijn gedwongen emigratie naar Nederland in het verzet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft hij in het verzet gezeten en is voor zijn activiteiten onderscheiden met een verzetherdenkingskruis. In Suriname herinnert de Anton de Kom Universiteit en de Anton de Komstraat ons elke dag aan de man die niet alleen in Suriname een belangrijke rol heeft gespeeld, maar ook in Nederland. Ook daar is er een straat naar hem vernoemd.
Het is jammer dat na de voorstelling het publiek niet de tijd heeft gehad de film goed tot zich door te laten dringen. Zo nodig moest er nagesproken worden over de film direct na de vertoning. Nagesprekken hebben zeker een functie, maar dit kon in een andere ruimte gebeuren, waardoor geïnteresseerden een betere bijdrage of beter commentaar konden leveren.
Rede gehouden tijdens de uitreiking van de E. du Perronprijs 2010
door Alice Boots en Rob Woortman
(31 mei 2011, uitgesproken door Rob Woortman)
Dames en heren,
Dat ik hier sta en niet mijn vrouw Alice, is een kwestie van rolverdeling. Ik verzorg de buitenkant en zij is er voor de binnenkant, dan weet u meteen wie er echt belangrijk is van ons beiden.
read on…E. du Perronprijs uitgereikt aan biografen De Kom
Dinsdag 31 mei is de E. du Perronprijs uitgereikt aan het schrijversduo Alice Boots en Rob Woortman voor hun boek Anton de Kom. Marjo Frenk, wethouder van Cultuur van de gemeente Tilburg, reikte de 21ste editie van deze prijs uit, in aanwezigheid van De Koms dochter Judith de Kom.
Alice Boots en Rob Woortman hebben volgens de jury een fascinerende biografie geschreven over het leven en tweede leven van de Surinaamse Nederlander Anton de Kom, die in 1920 in Nederland arriveert om het Nederlandse publiek bekend te maken met zijn land van herkomst. De auteurs laten zien hoe De Kom tot twee keer toe speelbal wordt van politieke machinaties. In een fascinerend en genuanceerd relaas krijgen we een scherp beeld van hoe deze antislavernij activist keer op keer geknecht wordt.
Boots en Woortman hebben volgens de jury een voorbeeldige biografie geschreven. Het boek laveert historisch zorgvuldig en genuanceerd door een levensverhaal dat een enorme aantrekkingskracht heeft gehad op mythevorming.
De E. du Perronprijs is een initiatief van de gemeente Tilburg en de School of Humanities van Tilburg University. De prijs wil mensen en instellingen bekronen die door middel van een cultuuruiting in brede zin een bijdrage leveren aan het multiculturele Nederland. Net als Du Perron in zijn tijd, signaleren zij grenzen en doorbreken zij scheidsmuren die wederzijds begrip tussen de verschillende Nederlandse bevolkingsgroepen in de weg staan. Voor de E. du Perronprijs 2011 waren er drie nominaties: Alice Boots en Rob Woortman met Anton de Kom. Biografie 1898-1945 / 1945-2009, Ernest van der Kwast met Mama Tandoori en Lydia Rood met Opgejaagd.
De jury bestond uit prof. dr. Sjaak Kroon (voorzitter), drs. Geno Spoormans (secretaris), dr. Sander Bax, prof. dr. Herman Beck, dr. Tineke Nugteren, drs. Wilbert van Herwijnen (gemeente Tilburg) en dr. Manu van der Aa (Universiteit Antwerpen en Du Perron Genootschap). Eerder werd de E. du Perronprijs uitgereikt aan onder anderen Noni Lichtveld, Marion Bloem, Max Velthuijs, Hugo Pos, Hafid Bouazza, Anil Ramdas, Kader Abdolah, Guus Kuijer, Adriaan van Dis en Abdelkader Benali.
18 Februari: Anton de Kom-lezing 2010
Op donderdag 18 februari houdt Freek de Jonge in het Verzetsmuseum Amsterdam de Anton de Kom-lezing 2010. De cabaretier zal op geheel eigen wijze spreken over sociaal engagement, verzet en politiek. Aansluitend reageert schrijfster Naema Tahir op de lezing. De Anton de Kom-lezing is een initiatief van Art.1 en het Verzetsmuseum Amsterdam. Met ingang van 2010 heeft dagblad Trouw zich als mediapartner verbonden aan de lezing. Aldus een persbericht van Art.1.
Freek de Jonge
Freek de Jonge werd bekend toen hij samen met Bram Vermeulen optrad als de sociaal geëngageerde cabaretgroep Neerlands Hoop. Vanaf 1980 ging hij solo en maakte hij naam als cabaretier met zijn ingenieus geconstrueerde conferences. In 1978 nam De Jonge samen met Vermeulen in de actie ‘Bloed aan de paal’ stelling tegen deelname van Nederland aan het WK voetbal in Argentinië. Reden was het strenge dictatoriale regime dat de macht daar in handen had. Bijna 30 jaar later – in 2004 – verbaasde De Jonge vriend en vijand door af te reizen naar Irak en daar voorstellingen te geven voor Nederlandse militairen. Tijdens de Anton de Kom-lezing 2010 zal De Jonge zich opnieuw uitspreken over verzet.
Anton de Kom-lezing
De Anton de Kom-lezing heeft tot doel aandacht te vragen voor de strijd tegen intolerantie en discriminatie in heden en verleden. Met het vernoemen van de lezing naar Anton de Kom menen Art.1 en het Verzetsmuseum Amsterdam recht te doen aan de inhoud ervan. De Kom (1898 – 1945) kwam als schrijver op voor zijn Surinaamse landgenoten tijdens de koloniale onderdrukking en was verzetsstrijder in de Tweede Wereldoorlog. Zijn onvermoeibare strijd tegen onrecht vormt een inspiratie voor zowel Art.1 als het Verzetsmuseum Amsterdam.
Praktische informatie
Datum: 18 februari 2010
Tijd: 19.30 uur (zaal open om 19.00 uur)
Locatie: Verzetsmuseum Amsterdam
Entree: 5,00 euro (gratis voor leden van de stichting Vrienden van het Verzetsmuseum). In verband met het beperkte aantal plaatsen is reserveren noodzakelijk. Bel 020 – 620 25 35 of mail naar info@verzetsmuseum.org.
Pers is van harte uitgenodigd om aanwezig te zijn bij de Anton de Kom-lezing 2010 door Freek de Jonge. Journalisten kunnen zich aanmelden bij Marjolein Marreveld van het Verzetsmuseum Amsterdam, tel. 020 – 620 25 35, e-mail marreveld@verzetsmuseum.org of Leyla Hamidi van Art.1, tel. 010 – 201 02 01, e-mail l.hamidi@art1.nl.
Het leven van Anton de Kom te boek gesteld
Op zondag 1 november om 15.00 uur vindt bij de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam de presentatie plaats van de biografie van Anton de Kom, geschreven door Alice Boots en Rob Woortman.
.
Programma
– Welkom door de voorzitter van Ons Suriname
– Inleiding door historicus Chris van der Heijden
– Michiel van Kempen spreekt als letterkundige over Anton de Kom
– Aanbieding van het eerste exemplaar aan Judith de Kom, de dochter van Anton de Kom die zich haar leven lang heeft ingezet voor de nagedachtenis van haar vader
– Schrijver en journalist Anil Ramdas interviewt de auteurs.
Na afloop van het programma zijn de auteurs bereid hun boek te signeren.
Datum: zondag 1 november 2009, 15.00 uur.
Plaats: Vereniging Ons Suriname
Zeeburgerdijk 19a
1093 SK Amsterdam
Telefoon 020 693 50 57
E-mail info@veronsur.org
Toegang gratis; aanmelding vooraf gewenst.
Bereikbaarheid met openbaar vervoer:
Vanaf Centraal Station: bus 22 Vanaf Centrum Amsterdam (Dam, Munt, Rembrandtplein): tram 14, tramlijn 10 (vanaf metrohalte Weesperplein).
Telefoon 020 693 50 57
E-mail info@veronsur.org
Toegang gratis; aanmelding vooraf gewenst.
Bereikbaarheid met openbaar vervoer:
Vanaf Centraal Station: bus 22 Vanaf Centrum Amsterdam (Dam, Munt, Rembrandtplein): tram 14, tramlijn 10 (vanaf metrohalte Weesperplein).
De biografie van Anton de Kom verschijnt bij uitgeverij Contact
580 blz. geillustreerd, ruim 70 illustraties, gebonden, 49,50 €.
.
RSS
Facebook
Twitter
