Herinneringen aan Martinus Haridat Lutchman (geboren op Vaderszorg, Kwatta op 12 december 1925 en overleden te Willemstad, Curaçao op 26 januari 2019).
Woord bij de herdenking van Michael Slory, Vereniging Ons Suriname, zondag 17 maart 2019
door Michiel van Kempen
Bij deze herdenking van Michael Slory zien we de film van zijn leven voorbijkomen. Maar de beelden van die film confronteren ons ook met onszelf: waar waren wij in dit leven, hoe hebben wij het gedaan? In 35 jaar heb ik de eer gehad om met Michael Slory om te gaan, mee te werken aan een film over hem, zijn boeken te recenseren, zijn poëzie te vertalen en vijf bundels uit zijn werk samen te stellen. In die jaren heeft zich steeds sterker de overtuiging in mij vastgezet dat we hier niet alleen te maken hebben met een van de allergrootsten uit de Surinaamse literatuur, maar ook uit de Caraïbische literatuur en daarbovenuit nog in de literatuur in het Sranantongo, het Nederlands en het Spaans. Maar deze plaatsbepaling is nog gemakkelijk. Hebben we hem ten diepste wel begrepen? read on…
Herdenkingsrede bij de Vereniging Ons Suriname, zondag 17 maart 2017
door Geert Koefoed
Nooit
liet de taal
mij
zo verlegen staan
als hier
nu ik
een angstig kind
voor het publiek
een vers moet reciteren.
Zo begint het gedicht ‘Voor mijn ouders’ in Shrinivási’s eerste bundel, Anjali (1963). Ik voel me ook verlegen, nu ik aan u iets mag zeggen ter nagedachtenis aan Martinus Lutchman, de dichter Shrinivási. Het eerste wat mij bij de voorbereiding inviel, was: “Hoezo nagedachtenis? Zijn poëzie is springlevend!” read on…
Bea Vianen: lezing 15/3 /2019 in Vereniging Ons Suriname, Amsterdam
door Hugo Fernandes Mendes
Dames en heren, Het overlijden van Bea Vianen op 6 januari dit jaar – in een periode waarin ook andere schrijvers zijn heen gegaan – heeft wel wat losgemaakt, er is veel geschreven over haar leven en wat ze heeft betekend. Haar lichaam lag in Paramaribo in de Congreshal opgebaard, dat overkomt maar weinig Surinamers, en onder meer Jerry Dewnarain hield een toespraak die via internet raadpleegbaar is. read on…
Op zondag 17 maart 2019 vindt bij de Vereniging Ons Suriname een herdenking plaats van vijf schrijvers die ons de laatste maanden zijn ontvallen: Bhai, Elly Purperhart, Shrinivási, Michael Slory en Bea Vianen. Er zijn vijf sprekers: Maritha Kitaman, Rabin Baldewsingh, Hugo Fernandes Mendes, Michiel van Kempen en Geert Koefoed. Verder zijn er bijdragen van acteur Kenneth Herdigein, dichter Romeo Grot en de musici Denise Jannah, Raj Mohan en Ronald Snijders. De presentatie is handen van Tanja Jadnanansing. read on…
Na dertien jaar is er een nieuwe dichtbundel van Jit Narain verschenen, Rahan / Bestaan. Rahan is geen verzameling van op zichzelf staande gedichten, maar een cyclus: een reeks gedichten in een vaste volgorde, waarin één thema uitgewerkt wordt of één verhaal verteld. read on…
Gisteren werd in een stampvolle Amstelkerk in Amsterdam het foto boek Zinkplaten en planken; Het verdwijnen van de houten volkswoningen in Paramaribo van Wim Verboven ten doop gehouden. Het boek brengt de kleine houten stadswoningen in Paramaribo in kaart – voorzover die er nog staan, in hoog tempo verdwijnen ze. Een fotoreportage van Peter Sanches. read on…
‘…en er is geen nieuw seizoen
dat ons ten leven wekt.’
– Shrinivási
Stichting Poorvi organiseert in samenwerking met de Gemeente Den Haag ter gelegenheid van de 90ste jaardag van Shrinivási (geboren 12 december 1926) op zaterdag 10 december 2016 een literair programma in theater De Vaillant te Den Haag met voordrachten, gedichten, muziek en moderne dans, gebaseerd op de poëzie van Shrinivási zelf. read on…
Trefossa, Shrinivási, Dobru – De stilte van het ongesproken woord / Tiri fu den wortu di no taki
door Joop Leibbrand
Geen uitgever die meer aandacht besteedt aan de literatuur uit wat vroeger ‘De West’ heette dan het Haarlemse In de Knipscheer. Daar verscheen onlangs onder de subtitel Drie Surinaamse dichters op muziek gezet een mooie dubbeluitgave – boek en dvd – rond het werk van Trefossa, Shrinivási en Dobru, dichters die, mede omdat ze in een sterke orale traditie staan, geworteld zijn in het collectieve geheugen van de Surinamers: De stilte van het ongesproken woord / Tiri fu den wortu di no taki.read on…
Bij uitgeverij In de Knipscheer is Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord verschenen,een multimediaal eerbetoon aan drie Surinaamse dichters: Trefossa, Shrinivási en Dobru.
In een opstel ‘Over nationale letterkunde’, gepubliceerd in Sticusa-Journaalvan 1974 ontvouwde Albert Helman zijn visie op de vijf ontwikkelingsfasen in het ontstaan van een eigen literaire productie in de dekoloniserende landen. In de derde fase kenmerkt Helman de Surinaamse poëzie als volgt: ‘Er ontstaan sterker op het lokale milieu betrokken gedichten en echte streekverhalen en streekromans, al dan niet in de algemeen gangbare cultuurtaal of in een van de “vernaculars”. Gemakshalve worden beide taalsoorten (het Nederlands en het Sranan) vaak dooreengemengd, of opzettelijk, terwille van de lokale kleur, incidenteel of exclusief gebruikt. De gedichten zijn meest van lyrisch-protesterende aard of illustreren populaire slogans.’ De derde fase is de periode van eind jaren ’50 en de jaren ’60: veel protestliteratuur, volop ontplooiing van de volkstalen, verdieping in de historische anekdotiek. Voorbeelden hiervan zijn: ‘gronmama’ (Trefossa), ‘Suriname’ of ‘De dichter en het woord’ (Shrinivási) en ‘Holi Phagwa 1973’ of ‘geen plaats’ (Dobru).
Met andere woorden de periode 1957-1975 stond in het teken van het engagement met het volk, de strijdliteratuur en de nationale of nationalistische literatuur. Daarbij moet ook worden aangetekend dat deze periode verrassend veel werk opleverde dat meer dan een kwart eeuw later als gecanoniseerd zou gelden. Trefossa, Shrinivási en Dobru maken zeker deel uit van de Surinaamse poëziecanon. Dat bewijst ook de keuze van de dichters. Maar deze drie ‘groten’ zijn niet de enige grote Surinaamse dichters… er zijn er veel meer in dit poëzieland. In de inleiding van Cynthia Abrahams staat: ‘De gedichten zijn gekozen uit het werk van de drie meest geliefde dichters van Suriname, Trefossa, Shrinivási en Dobru.’ (p. 12) En Mavis Noordwijk zegt in een interview: ‘De manier waarop Trefossa typische Sranan-woorden en uitdrukkingen in zijn poëzie gebruikt, geeft een meerwaarde aan het Sranan. Hij is voor Suriname van buitengewoon grote betekenis zowel voor de literatuur als voor de cultuur geweest. Trefossa gebruikte in zijn vertalingen vaak beelden die aansluiten bij de Surinaamse belevingswereld’. (p. 28)
Shrinivási is de dichter die tegenstellingen overbrugt of met elkaar verzoent: die tussen het district en de stad of die tussen religies (hindoeïsme en christendom). Maar hij brengt ook talen bijeen, want hij schrijft in het Nederlands, Hindi, Sarnámi, wat hij steeds vergezeld doet gaan van een eigen vertaling in het Nederlands. Shrini is eigenlijk ook de dichter van ballingschap en vervreemding. Een terugkerend thema is de pijn van ballingschap en vervreemding. Het gedicht ‘Deháti’ uit Anjali is zo een voorbeeld (p. 48). Dobru is het Sranan-woord voor dubbel en is afgeleid van zijn initialen R(obin) R(aveles). Terugkerende thema’s in zijn werk zijn: vaderlandsliefde, het bekritiseren van sociale wantoestanden, de eenwording van het Surinaamse volk, liefde en armoede. Al in 1965 schreef hij zijn gedicht ‘Wan’ of ‘Wan bon’, geïnspireerd door het nationaal jeugdcongres dat in Paramaribo werd gehouden. Dit gedicht is intussen uitgegroeid tot het nationale gedicht en neemt in de multiculturele Surinaamse maatschappij een centrale plaats in (p. 76). De boom staat symbool voor Suriname en de bladeren voor de diverse bevolkingsgroepen in het land, dat één moet worden.
Kortom Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord is een mooie, informatieve en zeer creatieve uitgave waarin poëzie van drie stonfutu Surinaamse dichters Trefossa (Henny de Ziel), Dobru (R. Raveles) en Shrinivási (Martinus Lutchman) is verwerkt tot prachtige muziek op dvd. Dave MacDonald (singer/songwriter) componeerde muzikale gedichten die worden vertolkt door een groep artiesten, onder wie Desiree Manders, Claudio Ritfeld, Julya Lo’ko, Martin Buitenhuis, Zanillya Farrell, Raj Mohan, Sim’Ran, Norman van Geerke, Sarah-Jane Wijdenbosch en Sanne Landvreugd. Er is gestreefd naar een harmonieus samengaan van woord en muziek, een ‘blend’ van literatuur en muziek; zo verwoordt Cynthia Abrahams het in haar inleiding (p. 12). Het is ongetwijfeld een bijzondere manier van documenteren van de rijkdom van gemeenschappelijk Surinaams cultureel erfgoed. Ieder van de drie dichters heeft zijn eigen prachtig vormgegeven deel van het boek gekregen, met veel foto’s, informatie over hun leven en werk door kenners en uiteraard een keuze uit hun gedichten.
De invloed van de drie behandelde dichters op de Surinaamse literatuur is bijzonder groot. Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord is een sieraad voor elke liefhebber van de Surinaamse literatuur. Ook jongeren kunnen op een moderne manier kennis maken met dit muzikaal bewerkte culturele erfgoed en zelfs aangespoord worden werken van Surinaamse dichters te gaan lezen en deze creatief te gebruiken.
Cynthia Abrahams
Cynthia Abrahams, Hein Eersel, Geert Koefoed (samenstelling en inleidingen): Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord. Dobru, Shrinivási, Trefossa. Drie Surinaamse dichters op muziek gezet. Boek en dvd. Haarlem: In de Knipscheer i.s.m. IKO Foundation, 2014. ISBN 978 90 6265 852 7
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam.
RSS
Facebook
Twitter
