Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Hilst Eddy van der
Collectief Syoro bespreekt kanttekeningen spelling Sranantongo
De resolutie Spelling en Schrijfwijze van het Sranantongo (1986) is na 38 jaar eindelijk toe aan een aanpassing. Die opdracht is gegeven door de minister van Onderwijs, Wetenschappen en Cultuur in 2021. Daarvoor is de Nationale Taalraad van Suriname ingesteld met de Spellingscommissie die als uitvoerder onder andere het Sranantongo nader onder de loep neemt.
read on…Sranantongo icoon Eddy van der Hilst heengegaan
door Audry Wajwakana
PARAMARIBO – Sranantongo icoon Eddy van der Hilst is donderdagmiddag [21 april 2022 – red.] op 78-jarige leeftijd overleden. Hoewel het bekend was dat hij al een poosje ziek was, kwam het verdrietige nieuws bij velen hard aan. Ook voor schrijver/dichter Romeo Grot, die in de afgelopen dertig jaar heel nauw heeft samengewerkt met Van der Hilst, was dat niet anders. “De laatste keer dat we elkaar lijfelijk hebben gesproken was anderhalf jaar geleden. Daarna stuurde ik hem wel regelmatig een appberichtje”, vertelt Grot verdrietig.
read on…Papa Koenders, een strijder voor het Sranan
Bespreking van Op zoek naar Papa Koenders
door Jerry Egger
Julius Gustaaf Arnout Koenders (1 maart 1886-17 november 1957) heeft een belangrijke rol gespeeld in het culturele leven van Suriname na de Tweede Wereldoorlog. Vooral op taalgebied was hij een strijder voor het behoud van het Sranan dat hij zag als een cruciaal aspect van het hele wezen van de nazaten van de slaafgemaakten.
read on…Commissie spelling Sranantongo geïnstalleerd
Op 14 juni 2018 werd door de voorzitter van NAKS de Commissie Spelling Sranantongo geïnstalleerd. Bij staatsbesluit werd in 1986 (SB 1986 no. 40) de spelling van het Sranantongo door de overheid officieel vastgesteld. Ondanks deze formele handeling 32 jaren geleden, is het opmerkelijk dat in de praktijk regelmatig meerdere spellingen gehanteerd worden. Men hoeft maar één editie van een lokaal dagblad open te slaan, om te ontdekken dat één woord in bedoelde editie wel op 3 of meer verschillende manieren is geschreven. Dat dit niet positief werkt voor de erkenning en een goede ontwikkeling van het Sranantongo, zal een ieder wel duidelijk zijn. read on…
Sranantongo-spelling wordt geëvalueerd
door Tascha Samuel
PARAMARIBO – “Het is de hoogste tijd dat men zich in stad en land en ook daarbuiten bewust gaat worden van de correcte spelling van het Sranan. Kijk, aan de uitspraak kan je soms niet komen, zoals u weet kunnen mensen dingen verschillend uitspreken, naar gelang de verschillende dialecten, maar de taal spellen heeft een vaste structuur nodig”, meent Hans Breeveld. read on…
Sranantongo: aan ons zal het niet liggen
door Carry-Ann Tjong-Ayong
De oude vertrouwde watertoren torent hoog boven het plein. Sinds enige jaren staat er het standbeeld van een volksvrouw in pangi met een bak met spullen op haar hoofd. Poelepantje. Poeroe pangi. Doe je pangi, je omslagdoek uit. Dit was de plek waar de boslandcreolen hun omslagdoek verwisselden voor meer westerse kleren als zij naar de stad kwamen. Poelepantje werd het in de volksmond. William Kraanplein heet het officieel. Nu staat er een groot modern centrum met zalen waar de vrouwenbeweging workshops geeft. read on…
Coding and decoding in Sranan; the writing-speaking controversity. A critical review of the Eddy van der Hilst spelling (IV & last)
by Kwasi Koorndijk
Chapter 8 Tapusten Consonants; part 4
Van Der Hilst explains here the necessity to write the letter ‘k’ in front of the, e, and, i. He breaks it down: kisi received means the same thing as “tyisi”, kibri shelter is similar to “tyibri”, boketi bouquet and “botyeti” are the same concept as applies to kersi cherry and “tyersi” as opposed to kari and tyari; kokro tube and tyokro strangle; kuku cake and tyuku bribe. read on…
Coding and decoding in Sranan; the writing-speaking controversity. A critical review of the Eddy van der Hilst spelling (III)
by Kwasi Koorndijk
Chapter 2
In this second phase Van der Hilst illustrates the development of Egyptian characters into the
Latin Alphabet, i.e. the letters a and b permitting Sranan to spelling conditions of Afaka (a syllable script of the Okanisi Maroons of Suriname).
Van der Hilst clarifies the domains of speaking with its various articulation habits in Sranan versus writing, concluding that as there might be many ways of speaking modalities we should write as if we would articulate a word in an isolated position. That means that although people might say in multiple ways – translate into English – don’t do that: ‘I no musu du so’, ‘I no mus du so’, ‘I no mu dos’, ‘I nom du so’, we should write invariably: yu no musu du so (pp. 19-20). Thus speaking and writing are ideologically two separated domains. read on…
Coding and decoding in Sranan; the writing-speaking controversity. A critical review of the Eddy van der Hilst spelling (II)
by Kwasi Koorndijk
Preview
As language trainer and activist of the Surinamese lingua franca, Sranan or Sranantongo, I will draw upon Skrifi Sranantongo, leysi en bun tu (Van der Hilst, 1988) referring at the same time where appropriate to the follow up De spelling van het Sranan. Hoe en waarom zo (Van der Hilst, 2008). First there is a break down per chapter as even most Sranan speakers lack reading skills. Then I give my Commentary. For practical reasons the words ‘spelling’ and ‘orthography’ are treated interchangeable in this exposition. Finally: there are phonological aspects to be commented on which for practical reasons will be left out in this frame work. read on…
Coding and decoding in Sranan; the writing-speaking controversity. A critical review of the Eddy van der Hilst spelling (I)
by brada Kwasi Koorndijk
Amsterdam, June 16, 2016
‘Brada’ is the label for males in the African-Surinamese tradition, while ‘Kwasi’ reflects not only my first name but also a west African tradition i.e. to say a male born on sunday. I am a transformationist par excellence. Some may describe me as a reformer in the sense of epistemology, ontology and ethics and as a consequence of methodology. These subjects i.e. epistemology, ontology and ethics will be addressed in detail in future performances. In this discourse I present myself as a transformationist in the field of the use and the study of Sranan. This presentation is only the introduction in the frame work of renewal. read on…
Internationale Dag van de Moedertaal
Elk jaar wordt door de UNESCO op 21 februari de Internationale Dag van Moedertalen gevierd. Voor de UNESCO zijn talen het instrument om het culturele erfgoed levend te houden. Door de moedertaal in ere te houden, blijft de taalkundige en culturele traditie bestaan en wordt men zich meer bewust van de verschillen tussen de diverse mensengroepen, hetgeen moet leiden tot meer onderling begrip.
Ook dit jaar zal het Directoraat Cultuur van Suriname aandacht besteden aan deze dag. Het Thema van 2014, is ”de Mogelijkheden van de Surinaamse talen; gedichten en verhalen.”
De Afdeling Cultuurstudies van het Directoraat Cultuur nodigt u uit ook dit jaar de Internationale Dag van de Moedertalen te vieren.
Datum: vrijdag 21 februari 2014
Tijd: 19.30- 22.00 uur
Plaats: Self Reliance auditorium (ingang Heerenstraat)
De hoofdspreker dit jaar is de heer Eddy van de Hilst. Hij zal het hebben over mogelijke oorzaken waarom het correct spreken van het Sranan door velen als moeilijk wordt ervaren.
Gerrit Barron, zal de vooroordelen die er bestaan over het niet romantisch zijn van het Sranan bespreken en middels voordrachten de mogelijk demonstreren.
Er zullen ook verhalen en gedichten worden voorgedragen in het Surinaams- Javaans, de Inheemse talen en de Marrontalen.
Na de presentaties zal gelegenheid worden geboden voor het stellen van vragen.
In verband met organisatie van voorzieningen wordt u dringend verzocht u uiterlijk op 20 februari 2014 – bijvoorkeur per email – te melden met volledige naam en telefoonnummers bij: dir_cult@hotmail.com/
Voor nadere informatie kunt u bellen naar het Directoraat Cultuur telefoon 520582 of 08602172.
‘Unu taki Sranantongo bun, unu taki en na fasi’
door Jerry Dewnarain
Het Sranan is de eerste Surinaamse taal waarvan de spelling werd geregeld. In 1960 bracht een commissie een advies uit met voorlopige regels. Deze regels werden in hetzelfde jaar in resolutievorm door de regering overgenomen. Er was echter binnen deze commissie een verschil van mening tussen taalkundigen en onderwijskundigen over de spelling van de /u/-klank. De eerste groep wilde het u-teken gebruiken, terwijl de tweede groep de tekencombinatie /oe/ voorstelde. In 1984 en 1986 zijn door de toenmalige minister van onderwijs spellingcommissies ingesteld voor het Sranan, het Sarnámi, het Surinaams-Javaans en het Kali’na (het Karaïbs). In 1986 resulteerden de rapporten van de eerste drie commissies in spellingresoluties. Het was de bedoeling dat de spellingen van de verschillende talen op elkaar zouden worden afgestemd. Daarom waren in de spellingcommissies leden van de ene commissie opgenomen in een andere. Eddy van der Hilst heeft met de verschijning van zijn boek De spelling van het Sranan. Hoe en waarom zo (2008) mijns inziens duidelijk het gebruik van de /u/-klank beargumenteerd en taalkundig uitgelegd. Intussen raakt het gebruik hiervan steeds ook meer ingeburgerd. Het schrijven en het spreken van het Sranan laat echter nog veel te wensen over. In dit boek behandelt Van der Hilst dus de spelling van het Sranan en hij ontrafelt vele spellingkwesties van het Sranan. Een mooi voorbeeld zijn de regels voor het aaneenschrijven van samenstellingen. Door zijn eenvoudige en duidelijke uitleg ebt Van der Hilst de willekeur in de schrijfwijze van de samenstellingen weg. Regels hoeven niet meer uit het hoofd geleerd te worden, hoe iedere samenstelling geschreven moet worden en de gebruiker van het Sranan is zelfs niet afhankelijk van een Sranan ‘Groene Boekje’ (p. 89/90).
In augustus 2013, vijf jaar na verschijning van zijn spellingboek voor het Sranan, geeft deze Sranankenner een grammaticaboek uit van het Sranan: Taki Sranantongo bun. De grammatica van het Sranan deel 1. Volgens Van der Hilst heeft grammatica te maken met het wezen van de taal zelf. Het heeft te maken met hoe, in welke volgorde, de woorden aan elkaar geregen moeten worden en hoe zij uitgesproken dienen te worden om er een bepaalde betekenis aan te geven. Dus ook: welke volgorden en uitspraakwijzen verboden zijn of geen betekenis hebben. De zin ‘Mi na radyo wan nyun singi yere’ heeft geen betekenis, omdat de volgorde waarin de woorden aan elkaar geregen zijn, niet voldoet aan de door de Sranan grammatica voorgeschreven regels. De grammatica van het Sranan zegt immers dat de volgorde van een zin is: eerst de handelende persoon, dan wat er over de persoon meegedeeld wordt, dan wie of wat daar direct bij betrokken is en dan de bepaling van plaats ingeleid door het woordje ‘na’. Wordt deze volgorde gebruikt, dan ontstaat de zin: ‘Mi yere wan nyun singi na radyo.’ De volgorde voldoet nu aan de grammaticaregels van het Sranan en dus heeft de zin een betekenis. De grammatica is het geheel van regels van de taal zelf en dat zit in de hoofden van de moedertaalsprekers. Moedertaalsprekers passen deze regels automatisch toe. En omdat alle moedertaalsprekers dezelfde regels in hun hoofd hebben en gebruiken, kunnen ze elkaar verstaan.
De grammatica van het Sranan beregelt onder andere ook samentrekkingen. In het Sranan worden bij het spreken de woorden samengetrokken. Dit is geen kwestie van slordigheid of luiheid. In het Sranan hebben de samentrekkingen vaak een grammaticale functie, waardoor zij dus verplicht zijn. Over het algemeen geschiedt het samentrekken van twee opeenvolgende woorden door de eindklinker van het eerste woord en de beginmedeklinker van het tweede woord te laten wegvallen en de woorden zo tot een nieuw klankgeheel samen te voegen. De klinker van de zo ontstane nieuwe lettergreep wordt nu dubbeltoppig uitgesproken (p. 20/21). Dit is noodzakelijk om de hoorder aan te geven dat er iets is samengetrokken. Als door het wegvallen van de eindklinker een woord op een ‘n’ eindigt, betekent dit dat deze ‘n’ de beginklinker van die lettergreep is geweest en de klinker daarvoor een orale klinker is. Bijvoorbeeld: ‘A dagu ben wani beti mi’ wordt samentrokken als /A dagu ben wan bet mi/
Van der Hilst werkt in zijn benadering van de spelling en grammatica van het Sranantongo duidelijk van binnenuit. Het zou totaal verkeerd zijn om een andere taal als uitgangspunt te hanteren, zoals vaak de Nederlandse grammatica wordt aangehouden om het Sranan op te toetsen. Wie dat doet belandt zonder meer op een dwaalspoor! Zo worden de bepalingen van plaats aan het eind van de zin geplaatst, voorafgegaan door ‘na’: ‘?Anita e wasi den krosi gi yu na yu oso.’ We zien dat de bepaling van plaats ‘yu oso’ is en door ‘na’ wordt voorafgegaan (p. 63). In dezelfde zin zien we ook dat het vraagteken (askimarki) vóór de zin is geplaatst. Dit leesteken wordt slechts bij de vraagzin zonder vraagwoord gebruikt en het staat vóór de zin of het zinsdeel dat de vraagintonatie krijgt (p. 33).
Kortom, Taki Sranantongo bun. De grammatica van het Sranan deel 1 is een duidelijk boek voor hen die het Sranan willen leren. Maar het is ook voor de Sranan moedertaalsprekers en voor hen die deze taal als tweede taal bezigen en de achtergronden van bepaalde grammaticale constructies willen leren kennen, begrijpen of verbeteren!
Eddy van der Hilst: Taki Sranantongo bun. De grammatica van het Sranan deel 1. Paramaribo: Suriprint N.V, 2013. ISBN 978-99914-7-237-9
RSS
Facebook
Twitter
