Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Voortdurende belofte (7 en slot)
Verslag van een verblijf op Curaçao van 9 tot 28 april 2016
door Willem van Lit
IX.
Boeken. Ook daarvoor zijn we hier. Altijd snuffelen tussen de boeken die over Curaçao en aanverwante gebieden gaan. We hadden zelf ook nog wat in onze koffer gestopt. Kruispunt van Jopi Hart en ook zijn Verkiezingsdans. Van Freek van Beetz Uitzicht op zee. read on…
Joseph Hart: Kruispunt
door Wim Rutgers
Wie voor iedereen wil schrijven, wordt door niemand meer gelezen. In zijn prachtige, in meeslepende stijl geschreven Where I’m reading from (2014) dat in 2015 in het Nederlands vertaald werd als Waarom ik lees houdt Tim Parks een warm pleidooi voor literatuur die sterk op de eigen omgeving betrokken is, literatuur waarin hij leven vindt dat volgens hem ontbreekt in die boeken die de laatste tijd vooral op een internationaal lezerspubliek mikken en daarom bang zijn lokale elementen te benoemen uit angst voor provinciaal en onvertaalbaar versleten te worden. read on…
Opbouwwerk in Curaçao
door Raymond van den Boogaard
Met meer moederliefde zou het heel anders zijn, vermoedt Joseph Hart, de 75-jarige romanschrijver, die iedereen hier vanavond ‘Jopi’ noemt. Zijn jongste roman, Kruispunt, is de eerste die hij in het Nederlands schreef, in plaats van in het Engels.
read on…Antilliaans Boekenfeest
Uitgeverij In de Knipscheer presenteert op 13 september in het Amsterdamse Podium Mozaïek nieuwe boeken van Aruba, Bonaire en Curaçao. Met onder anderen de auteurs Henriette de Mezquita, Bernadette Heiligers, Joseph Hart, Ronny Lobo, Olga Orman, Quito Nicolaas, Clyde Lo A Njoe, Jos de Roo en Jacques Thönissen. read on…
Een eerbetoon aan Jacob Gelt Dekker
door Joseph Hart
Dat Jacob een eigengereide persoonlijkheid is met een enorme dosis energie en doordrammerig karakter, bleek al meteen bij onze eerste ontmoeting in de IJzerstraat (Otrobanda) in de tachtiger jaren. Ik was bijna klaar met mijn wekelijkse rondleiding door Otrobanda, toen ik hem tegen het lijf liep. Hij was druk gebarend een en ander aan het uitleggen aan twee mannen, die moeite hadden hem bij te houden. Hij keek even op toen ik met mijn grote groep toeristen voor het verlaten en deels vervallen pand van de Anastagasti familie bleef staan voor een laatste uitleg. read on…
Tula’s droom (4 en slot)
door Fred de Haas
Familie
Het zou absurd zijn om Europese familiestructuren te vergelijken met Creools-Caribische.
De Afrikaanse familiestructuren zijn indertijd door de slavernij verwoest en na de ‘afschaffing’ voelden de mannen er niets voor om te trouwen. Het resultaat was het ontstaan van een matriarchaat waar de moeder, die vaak werd uitgebuit, de bindende factor was. Zij nam de zorg voor de kinderen op zich en moest maar zien hoe ze zich redde, al of niet met hulp van de afwezige vader(s). Het is dus niet verwonderlijk dat een kind als achternaam de voornaam van de moeder draagt: Pieternella, Francisca, Leonora, Juliana, Martina etc. read on…
Oedipus in Curaçao
Joseph Hart: Election Dance (2006) / Verkiezingsdans (2013) in het Nederlands vertaald
door Wim Rutgers
“Ik heb de kwade geesten van mijn verleden begraven en ben klaar om mijn land te dienen.” (Joseph Hart: Verkiezingsdans p. 524)
Literaire interpretaties zijn nooit ‘af’ of definitief. Een gedrukte tekst ligt vast in letters, woorden en zinnen op een aantal pagina’s tussen voor- en achterkaft van een boek, maar een gelezen tekst is steeds weer de levende dialoog van lezers met die gedrukte woorden, waaraan deze lezers vanuit hun lezerspersoonlijkheid met hun lees- en leefervaring eigen individuele betekenis en waarde toekennen.
read on…Jopi Hart: Curaçao heeft een echte leider nodig
Cultuur Top Vijf 2013 Werkgroep (2)
Het eind van het volle jaar 2013 zit er bijna op. Caraïbisch Uitzicht vroeg alle leden van het Bestuur en de Adviesraad van de Werkgroep Caraïbische Letteren om hun top-vijf van culturele evenementen die zij het afgelopen jaar hebben bijgewoond of de beste boeken die zij lazen. Vandaag de tweede aflevering: Adviesraadslid, criticus en hoogleraar Wim Rutgers.
1.
De uitreiking van een eredoctoraat aan Elis Juliana door de University of Curaçao op 18 juni 2013.
2.
De uitreiking van de derde Premio Willem C.J. (Boeli) van Leeuwen op 10 oktober (de geboortedag van Boeli) aan Tanio Kross, Randal Corsen en Carel de Haseth voor onder meer de Papiamentstalige opera Katibu di shon.
3.
De overhandiging van de literaire nalatenschap van Luis H. Daal aan de Mongui Maduro bibliotheek op Curaçao op 5 oktober 2013.
4.
De vijfde tweedelige publicatie in rij van de proceedings van de Annual Eastern Caribbean Island Cultures Conference, een uitgave van de Fundashon pa Planifikashon di Idioma, de University of Curaçao en de Universidad de Puerto Rico, waaraan meer dan 75 lokale en internationale auteurs hebben meegewerkt.
5.
De presentatie van Uitgeverij In de Knipscheer op 8 september van niet minder dan vijf boeken tegelijk van Arubaanse en Curaçaose schrijvers: Giselle Ecury: De rode appel, Joseph Hart: Verkiezingsdans, Els Langenfeld: Porto Marie, Ronny Lobo: Bouwen op drijfzand, Jacques Thönissen: Onder de watapana.
Over dingen van nu en dingen van toen
door Brede Kristensen
Dingen van nu
Joseph Hart schreef een spannend en politiek belangwekkend boek: Verkiezingsdans. Een boek met drie gezichten, dat toch een eenheid vormt. Het eerste gezicht is het gezicht van een thriller, een verhaal over criminele organisaties, gespecialiseerd in cocaïne, opererend vanuit Colombia, Curaçao en Nederland. Curaçao vervult een spilfunctie. Al snel wordt het de lezer duidelijk dat Curaçaose politici de touwtjes van die spilfunctie in handen hebben en dat ze met die touwtjes naar criminaliteit neigende jonge mensen, genadeloos voor hun karretje spannen. Hoe en wie die touwtjes in handen hebben, wordt pas aan het einde van het boek duidelijk, als een belangrijke politicus wordt geliquideerd. Zoals het een goede thriller betaamt.
Het boek ontleent zijn titel aan het tweede gezicht, het belangrijkste: de verkiezingsdans kenmerkend voor verkiezingen Curaçaose stijl in de tijd dat de Nederlandse Antillen nog bestonden. Veel populisme, feesten, roddels, mediaoptredens met spectaculaire onthullingen over dubieuze persoonlijke geschiedenissen, belangen en betrokkenheid bij criminele organisaties. We ontmoeten politici die onbeschaamd en met verve van twee walletjes eten en excelleren in het spelen van valse spelletjes. Met als gevolg dat niemand een ander vertrouwt. Hart is in staat politici ten tonele te voeren die net allemaal anders zijn dan de ons bekende politici. Geen levende politicus zal zich echt kunnen herkennen in de personages van het boek. Stukjes van die personages komen echter bekend voor. Er zijn stukjes Cova zichtbaar, stukjes Wiels, stukjes Pourier en vul maar aan. De held van het boek is een jonge opkomende ster met een visie voor een Curaçao waar mensen op grote schaal aan hun eigen ontwikkeling werken met het doel een bijdrage aan de opbouw van het land te leveren, waar iedereen professionaliteit hoog in het vaandel heeft staan en waar de koek eerlijk wordt verdeeld. Deze Matthew stemt erin toe zijn diensten aan te bieden aan een serieuze politieke partij. Onder begeleiding van een oudere Pourier-achtige partijleider ontpopt hij zich als een begenadigd spreker die met een degelijke boodschap in populistische verpakking zijn fictieve partij een knallende overwinning bezorgt. Maar zijn pad gaat niet over rozen. Politieke tegenstanders laten geen middel onbenut om hem onderuit te halen, tot en met aanslagen op zijn leven. Harts visie op de Curaçaose politiek is onthullend en dermate kritisch dat alle hoop op betere tijden ijdel lijkt. Toch wil hij laten zien dat er serieuze politici zijn, dat mensen zich willen laten aanspreken en dat er dus toch enige reden voor optimisme is.
De verborgen psychische problemen van de hoofdfiguur, Matthew, vormen het derde gezicht. Dit verhaal leest als een psychologische thriller. Ogenschijnlijk redelijk en talentvol, blijkt zich achter die façade een vulkaan te bevinden, een onderdrukt oedipus-complex dat voor gewelddadige explosies zorgt. Zijn relaties met vrouwen lijden daar zwaar onder. Om iets van die uitbarstingen te kunnen begrijpen, moet de lezer wel regelmatig als een voyeur getuige willen zijn van erg expliciet beschreven seksscènes. Dat had wel wat subtieler gekund. Maar hoe zal het aflopen met deze verknipte ziel? Zijn beste vriendin weet hem tenslotte over zijn verleden aan het praten te krijgen en een moment van bewustwording te bewerkstelligen. Zo komt er een niet helemaal geloofwaardig keerpunt in het leven van Matthew en kan hij zich inzetten voor Curaçao, het land dat hij liefheeft.
Dingen van toen
Het verhaal bevat een verbazingwekkende hoeveelheid informatie hoe het in die dagen toeging op de plantages, waarbij nuances het terecht van generalisaties winnen. Er zijn planters die hun slaven wreed-sadistisch uitbuiten en planters die vormen van begrip aan de dag leggen en een lichter regiem voeren. We worden geïnformeerd over ziekten, conflicten, straffen, omgangsvormen, relaties en de vele discussies over de toekomst van het land als de slavernij zal zijn afgeschaft. We krijgen een beeld wat er op de plantages verbouwd werd en waarom het goed of niet goed ging, hoe men er woonde, hoe de huishouding eruit zag, hoe over de rivieren werd gereisd en, last but not least, hoe en waarom zoveel slaven wisten te ontvluchten, terwijl anderen de voorkeur eraan gaven te blijven. Schokkend is hoe de machthebbers er vaak in slaagden een gevluchte slaaf in de gaten te houden om hem of haar soms jaren later alsnog genadeloos te straffen. We lezen over de dagen van de afschaffing van de slavernij, de onzekerheid die dat met zich meebracht voor vrijwel iedereen, de euforie en de verstandige en onverstandige keuzes die zowel de ex-slaven als de blanke elite maakten. Een helder en objectief tijdsbeeld is het resultaat. Uiteraard zullen sommige feiten ontbreken en zal er discussie zijn of een bepaalde nuance niet een uitzondering betrof die een regel had kunnen bevestigen. Maar zonder selectie geen verhaal. De auteur wekt echter de indruk zeer consciëntieus te hebben gewerkt.
Daarnaast leren we de situatie te zien door de subjectieve ogen van individuele personen. Op de eerste plaats de ogen van Ditrich. De ietwat onzekere hoofdpersoon die het weliswaar goed meent met de mensen, maar die ook zijn eigen belangen kent en niet altijd in staat is de gevolgen van zijn daden te overzien. Als hij een kind heeft verwekt bij een slavin, Candasie, met wie hij het goed kan vinden en tot wie hij zich sterk voelt aangetrokken, haast hij zich naar Paramaribo om de jonge Heinrich vrij te kopen (de zogenaamde manumissie die in die dagen 250 gulden kostte, wat ongeveer neerkomt op een equivalent van 10.000 euro vandaag de dag). Als hij terugkeert naar de plantage en haar verheugd meedeelt dat haar zoon nu een vrij mens is, wordt hem dat helemaal niet in dank afgenomen. Een slavin mag immers geen vrij mens opvoeden. Dat betekent onherroepelijk een scheiding van moeder en kind. Daar wordt dan wel weer een mouw aangepast, maar gemakkelijk gaat het niet. Zo worden hoofdpersoon en lezer geleidelijk aan vertrouwd met de soms idiote en vaak kwaadaardige absurditeiten van het systeem.
Ditrich vervult verschillende functies, reist veel en gaat tenslotte duurzaam samenwonen met een dochter van Candasie, Caroline. Ze krijgen vijf zonen die in de loop der jaren allemaal vrijgekocht worden, evenals Candasie en Caroline. Tenslotte trouwen Ditrich en Caroline. Nog weer later wordt Ditrich in de gelegenheid gesteld eigenaar van een plantage te worden. Geen moment wordt hij als een held voorgesteld. We leren hem kennen als een mens met zwakheden, kortzichtige ambities en knulligheden. Ook als iemand met een geheim, want hij houdt het vaderschap van Heinrich voor iedereen verborgen. Dit blijkt een continu aanwezige donkere ondertoon in zijn toch reeds ongemakkelijke leven. Pas op zijn sterfbed realiseert hij het zich.
Merkwaardig is dat er weinig aandacht is voor de rol van de kerken, die juist in de periode dat Ditrich leefde veel activiteiten op de plantages ontplooiden, met name de Evangelische Broedergemeente. De kerken worden genoemd en Ditrich en Caroline trouwen zelf in de Lutherse kerk, maar veel horen we niet hierover. Dit is dunkt mij een gemis. De rol van de kerken is van enorme betekenis geweest voor heel veel ex-slaven en voor het verdere verloop van de geschiedenis van Suriname.
Afgezien van deze beperkingen is het een schitterend, overtuigend en zeer informatief boek. De uitgever zou er goed aan doen bij een volgende druk (het is te hopen dat veel drukken zullen volgen) een kaart van de omgeving van Paramaribo toe te voegen zodat de lezer zich een beeld kan vormen waar de plantages die in het boek voorkomen, hebben gelegen of nog liggen. Ook verdient het aanbeveling om bij de uitvoerige lijst van gebruikte bronnen in het kort aan te geven welke bijdrage deze bronnen hebben geleverd.
Joseph ‘Jopi’ Hart – Verkiezingsdans
“In zijn debuut als schrijver kon Joseph Hart niet weten dat zijn eerste roman – 8 jaar geleden – bijna profetisch zou zijn m.b.t. de lafhartige moord op parlementariër Helmien Wiels, de politieke leider van ‘Pueblo Soberano’, die streed tegen corruptie en de georganiseerde misdaad. In Verkiezingsdans beschrijft Joseph Hart met kennis van zaken en oog voor detail, de strijd die Curaçao moet voeren tegen de internationaal oprukkende drugsmaffia. Hij geeft een realistische dwarsdoorsnede van de Curaçaose maatschappij en deinst er niet voor terug de zaken scherp te stellen, of het nu nijpende armoede, gewelddadige misdaad, liefde of sex betreft.”
Joseph ‘Jopi’ Hart is erin geslaagd verschillende thema’s en categorieën tot één geheel te smeden :
1) psychologische roman (karakterbeschrijving en ontwikkeling van de hoofdpersoon)
2) sociale protestroman (aandacht voor de nijpende armoede en niet langer acceptabele wantoestanden in achterstandswijken)
3) narco realisme (beschrijving van de drugswereld en witwaspraktijken plaatst de roman in dit jonge genre van de misdaadroman)
4) politieke roman (de politieke praktijken – in negatieve en positieve zin – vormen een van de centrale motieven van de roman)
5) ideeënroman (visie over oplossing van maatschappelijke problemen, over een toekomstige informatiemaatschappij in het dagelijkse leven en het onderwijs, ideeën over ontwikkeling van achterstandswijken)
6) thrillerachtig karakter (de in het verhaal verweven criminele handelingen)
7) erotische liefdesroman (de relaties met de twee vrouwelijke hoofdfiguren)
Enkele reacties van lezers:
– ‘Mas ku un bon buki’: (Dr. Frank Martinus Arion)
– ‘Een fascinerend debuut’ (Prof. Dr. Wim Rutgers)
– ‘I loved your novel; it interfered with my busy schedule’ (Kathy Talylor, Ph.D.)
– ‘Ik kon het boek niet neerleggen. Eindelijk uit! Kan weer aan de slag!’ (Ildith van der Grift-Hollander)
– “De hoofdstukken over corruptie en drugs zijn geschreven in een krachtig realisme en ik begon ernaar uit te kijken vanwege het tempo van de actie en omdat ze zo ‘echt’ leken – een gevaarlijk woord, weet ik – maar volkomen terecht binnen de context van het boek.” (Phillip Mann, romancier, toneelschrijver en criticus)
Recensie
door Ezra de Haan (schrijver, dichter en journalist)
Een leider met visie
Soms zijn schrijvers visionair. Hun scherpe kijk op de werkelijkheid zorgt voor inzicht in de huidige situatie en ook in de mogelijke gevolgen daarvan voor de toekomst. George Orwells 1984 is daar een goed voorbeeld van. Joseph Hart publiceerde zijn debuut Election Dance in 2006. Nu, zeven jaar later, blijkt het boek vrijwel profetisch voor de toestanden die zich vandaag de dag op Curaçao afspelen. De laffe moord op parlementariër Helmin Wiels, de politiek leider van Pueblo Soberano, en de verwikkelingen rond de zoektocht naar de moordenaars gaan haast nog verder dan de fantasie van Joseph Hart. En ook de strijd tegen de corruptie en criminaliteit blijkt helaas vrijwel identiek.
Dankzij de Nederlandse versie van Election Dance, getiteld Verkiezingsdans, maken we kennis met een eiland waar corrupte politici, georganiseerde misdaad maar ook persoonlijke opoffering en liefde een belangrijke rol spelen. Joseph Hart toont ons zijn visie op Curaçao en maakt dat tot een ervaring die we niet snel zullen vergeten. Joseph (Jopi) Hart was, net als zijn romanpersonage Matthew Bartels, leraar. Ruim tien jaar houdt hij zich inmiddels bezig met het schrijven. Zo schreef hij de gedichtenbundel Entrega (2000) en na Election Dance de roman The Yard (2010). Op dit moment werkt hij aan zijn derde roman, Kruispunt. Verkiezingsdans werd voor de Nederlandse versie herzien en deels herschreven. Het gevolg is een spannende ‘pageturner’ die, voor iedereen die iets met Curaçao heeft, werkelijk onweerstaanbaar is.
Verkiezingsdans in Curaçao gepresenteerd
Lees hier een recensie van deze roman.