blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Glissant Edouard

Edouard Glissant; une âme inquiète du monde!

par Ernest Pépin

A l’annonce de la mort d’Edouard Glissant tant d’images me viennent qui témoignent d’un long et fécond compagnonnage. Edouard Glissant en Martinique, fondateur de l’Institut martiniquais d’études (IME), auteur du Discours antillais, du Quatrième siècle, de Malemort. Edouard Glissant, Joël Girard et moi dans l’éblouissement de Carifesta à Cuba, rencontrant (grâce à Edouard) des sommités comme Nicolas Guillén, René Depestre et même Fidel Castro! Edouard Glissant à l’Unesco, fier d’avoir fait paraître un numéro du courrier en créole. Edouard Glissant, avec Patrick Chamoiseau, Gérard Delver, à Strasbourg à l’occasion de la rencontre organisée dans le cadre du Parlement des écrivains persécutés (avec comme invités : Salman Rushdie, Tony Morrison!).
Edouard Glissant dans des colloques!
Edouard Glissant au Diamant!
Glissant et le Prix Carbet!
Etc.…Etc.…

Tant d’images, de moments partagés, d’aventures intellectuelles, de présence au monde qui m’amènent à considérer qu’il demeurera l’un des penseurs fondamentaux du XXIème siècle !

[de gens de la caraïbe, 5-2-2011]

Édouard Glissant – Les Indes

Sur Gênes va s’ouvrir le pré des cloches d’aventures.
Ô lyre d’airain et de vent, dans l’air lyrique de départs,
L’ancre est à jour !… Et la très douce hébétude,
Qu’on la tarisse ! Au loin d’une autre salaison.
Ô le sel de la mer est plus propice ici que l’eau bénite de l’évêque,
Cependant que la foule fait silence ; et elle entend la suite de l’histoire…
Ville, écoute ; et sois pieuse ! Religion te sera faite dans nos coeurs,
Qui avons su l’émoi et la boussole, et d’autres oeuvres sur la voile.

II

L’homme arrête le geste, il dit, gardant l’écume : « Ce combat
« Fut d’écumes, de foi, de soleils et de sangs,
« Où l’or taché de sang, avait sa part essentielle ; et la folie, sa part ! »
Et quelqu’un dit : « Nous sommes plage de l’écume, ô fils. »
Il dit… Nous, sur la plage, il nous est fait licence de nous assembler à la proue de la voix, de crier,
Sur la plage, l’Éclair, seule raison des Écumeurs.

III

Il dit ; et la plage ne sait, à ce début, de quelle écume se fera
Sacre ou ravage ? Nul ne sait, pieds nus sur le sable nu,
De quelles Indes voici l’approche et la louange, ou quel ce capitaine
(Aveuglé de vents ou de diamants ?)
Que la voix sur la plage somme encore de partir, libérant la boucle d’amarre ?
Mais cette science est plus profonde.

IV

Comme le nègre, sur les mornes, qui prédit
Le vol proche d’un bateau porteur de femmes nouvelles et de casseroles,
(Femme de La Rochelle et casseroles de fer-blanc, dit-il),
Et qui souffrit d’un prêtre la saumure et les piments — écorché vif !
Mais le bateau ne vint-il pas à quai, caressant de sa toile humide
Le pays de carne et de mort !

[…]

VI

Indes ! ce fut ainsi, par votre nom cloué sur la folie, que commença la mer.
Avait-elle pris forme ou pris naissance, dites-le, jusqu’à ce jour
Quand les vieillards de ce côté que verdit le soleil, se levèrent
Et dirent, balbutiant : « Où va le souffle, sont les Indes » ?
Ils priaient. Et faisaient lance de leur dieu pour le planter sur la première grève.
Puis ils partirent.

VII

Qu’était la mer, et son écume ? Savait-on si sa parole ne se mourait
En quelque gouffre, au loin des routes révélées ?
Longtemps ainsi la voix de l’homme se perdit aux temples
Pour obscure qu’était la route jusqu’au temple ! Et cette mer,
Croyait-on pas qu’elle coulait dans l’infini, goulue qui bée, jusqu’à tarir ?
— Puis, l’autre rive fut saluée !

VIII

Chacun vit que l’océan faisait commerce de soi-même, à l’autre plage de la vie.
Qu’il était riche de manguiers, de soies, d’épices, de venelles
(Mais où était l’épice, et où était la soie, tu le demandes maintenant ?)
Et chacun s’écria que l’océan est force dure, qui s’éprouve, impure,
Et se nourrit de sa chair même !

[Uit Les Indes van Édouard Glissant, Éditions Le Seuil, Paris, 1965, pp. 67-73.

Édouard Glissant vandaag overleden

Vandaag, donderdag 3 februari 2011, overleed in Parijs een van de grootste theoretici van de Caraïbische cultuur, de Martiniquaan Édouard Glissant. Geboren in 1928 op Martinique was hij een dichter, essayist, romanschrijver, toneelschrijver, maar bovenal een van de meest vooraanstaande exponenten van de idee van de creolisatie.

De blogspot Repeating Islands herdenkt hem als volgt:

Although I knew that he was ailing, I was still stunned to learn that another great mind of the 20th century was extinguished today. Many thanks to Kevin Meehan for this obituary from Le Monde.

Eloquent defender of diversity and métissage, the great Caribbean writer Edouard Glissant died on February 3 in Paris, at the age of 82. Poet, novelist, essayist, playwright, thinker, [and exponent of the concept of] creolization, he was born in Sainte-Marie (Martinique) on September 21, 1928 and conducted studies in Philosophy and Ethnology in Paris.

His success upon winning the Prix Renaudot in 1958 for his novel La Lézarde made the general public aware of this intellectual, who never separated his literary creation from a militant reflection. Influenced by the philosophy of Gilles Deleuze and Félix Guattari, he construed the history and geography of the Caribbean politically, demonstrating his revolt against racisms of any type and evoking the indelible mark of slavery on the relationship between France and Africa and all overseas territories.

Opposing any imposed systems and any rejection of the other, Edouard Glissant has been champion of métissage and exchange, formulating in his essays gathered in the Poétique-series his theses on Philosophie de la relation [Philosophy of relation] and Poétique du divers [Poetics of the diverse]. He refused to be constrained by single genre, moving constantly between the novel, essay, and poetry, even within a single work.

Novels Directed towards the Imaginary

Edouard Glissant, who shared at once a respectful and conflicting relationship with Aimé Césaire, the other great personality of the Caribbean world, also expressed his concern for literary parentage, through writers and “disciples” [I would rather translate this as supporting scholars] such as Patrick Chamoiseau, Raphaël Confiant, or Ernest Pépin.

His novels, from Quatrième siècle (Seuil 1965) to Ormerod (Gallimard 2003), are geared towards a mythical and imaginary world, far from any naturalism, but also imbued with picturesque elements specific to certain Caribbean novelists.

After having created a center for research and teaching in Martinique, as well as a review named Acoma, Edouard Glissant founded in Paris the Institut du Tout-monde, aimed at putting into practice his humanistic principles and to allowing for the dissemination of “the extraordinary diversity of the imaginaries of the people.”

Voor het In memoriam in Le Monde klik hier

Een biografie klik hier

Meer over zijn poëtica klik hier

Kathleen Gyssels over de Franse en Engelse Caraïben

La Caraïbe et sa diaspora clament un imaginaire commun, des préoccupations esthétiques et éthiques qui se font écho, au-delà des ondes linguistiques qui diffractent « la communauté imaginée » caribéenne. Or, ces littératures sont rarement comparées, le comparatisme demeure trop souvent une impasse. À partir de cinq « raverses », dix auteurs franco- et anglophones sont ici comparés. Juxtaposant dans chacun des chapitres une voix anglophone et une voix francophone de cette Caraïbe étendue, de frappantes concordances, au-delà de la balkanisation, apparaissent. Ressemblances dans l’usage de la slave narrative chez Morrison et Condé, dans le tabou du gender chez Baldwin et Damas, dans la popularité du travelogue en Amérique du Nord et dans l’intérêt que lui portait Laferrière et Danticat ; ou encore même l’absence de la Créole dans les fictions sur la Révolution haïtienne (Fignolé et Smartt-Bell). Enfin, les débuts respectifs de Harris et de Glissant esquissent déjà, de manière parallèle, la créolisation (esthétique, stylistique, thématique).

Kathleen Gyssels est professeur de littératures francophones postcoloniales à l’Université d’Anvers. Auteur de Filles de Solitude. Essai sur l’identité antillaise dans les [auto-]biographies fictives de Simone et André Schwarz-Bart (1996) et de Sages sorcières? Révision de la mauvaise mère dans Beloved (T. Morrison), Praisesong for the Widow (P. Marshall) et Moi, Tituba (M. Condé) (2001), elle dirige un groupe de recherche en littératures postcoloniales.

Kathleen Gyssels, Passes et impasses dans le comparatisme postcolonial caribéen. Cinq études.
Paris: Honoré Champion, coll. “Bibliothèque de littérature générale et comparée” n°86, 2010, 384 p
EAN13 : 9782745319883.
€ 88

Schrijversgroep ’77 onder vuur

De Surinaamse Schrijversgroep ’77 ligt onder vuur, sinds de groep niets maar dan ook helemaal niets deed om de 75ste verjaardag van dichter Michaël Slory te vieren. Het was Els Moor (foto hier rechtsonder) die in de Ware Tijd Literair van 21 augustus 2010 de kat de bel aanbod, en zich afvroeg waar de Surinaamse trots is, als zelfs de enige organisatie van schrijvers Slory negeert. Het bestuur van Schrijversgroep ’77 reageerde met een ingezonden schrijven op 2 oktober j.l., ook in de Ware Tijd Literair. Beide stukken volgen hier, en ook Michiel van Kempen geeft zijn reactie.

Wat is trots?

door Els Moor

Trots zijn op eigen identiteit; wat houdt dat in voor een schrijver? Deze vraag kwam aan de orde tijdens de ontmoeting van de Schrijversgroep ’77 met Ernest Pépin, auteur uit Guadeloupe, op 12 augustus in Tori Oso. Helaas kon ik vanwege de late aankondiging zelf niet op de avond aanwezig zijn en put ik deze informatie uit het artikel van Carmen van Zijl in de Ware Tijd van 14 augustus.

De conclusie van de avond lijkt volgens Carmen van Zijl te zijn dat ‘de Afro-Caraïbische bevolking trotser moet zijn op haar afkomst en dat zo ook moet uitdragen onder het mom van de stroming creolisering. Het gebruik van de eigen creoolse talen binnen de literatuur zou daar onderdeel van zijn.

Deze kwestie is van groot belang voor de Caraïbische literatuur van de Engels-, Frans- en Nederlandstalige bevolkingen van ex-koloniën van Engeland en Nederland en de ‘overzeese departementen’ van Frankrijk. Vooral de Franstalige literatuur heeft in dezen een interessante geschiedenis, beginnend bij de ‘terug-naar-Afrika’-droom. Die was in de jaren twintig van de vorige eeuw in beweging gebracht in de Verenigde Staten door de ideeën van onder anderen Marcus Garvey. Via Haïti en Parijs komt deze nieuwe visie, de Négritude, op de Frans-Caraïbische eilanden en in Frans-Guyana tot leven. De belangrijkste figuren daarin waren Aimé Césaire (1913-2008) uit Martinique en Léon Gontran Damas (1912-1978) uit Frans-Guyana, die elkaar en de Afrikaan Léopold Sédar Senghor tijdens hun studietijd in Parijs ontmoetten. De groep predikte de geestelijke terugkeer naar Afrika, het afwijzen van buitenlandse voorbeelden en de herontdekking van eigen verhalen en poëzie, terug naar de culturele bronnen dus, maar wel met een groot gevoel voor kwaliteit. In Suriname was het de dichter Eugène Rellum (1896-1989) (zie foto rechts) die verwant was met de dichters van de Négritude. Net als Léon Gontran Damas schaafde hij net zolang aan zijn verzen tot ze welluidend werden wat betreft woordkeus, rijm, metrum en ritme. Universele poëtische kwaliteiten dus. Hij schreef zijn gedichten in het Sranan en Nederlands. Bekend is zijn gedicht ‘Negerschap’: ‘Negerschap/ is als bloeiende vanille/ hoog in de bomen van het bos;’ […]. De gedichten van Damas zijn fel: heel die westerse cultuur die men hem in zijn jeugd te slikken had gegeven zou hij walgend uit willen spugen. Zijn bundel Pigments uit 1939 geeft dat duidelijk weer. Een vertaald fragment uit zijn gedicht ‘Hik’: […] ‘Mijn moeder die een zoon wilde met goede tafelmanieren/ handen boven tafel/ brood snij je niet/ brood breek je/ brood verknoei je niet/ brood van God/ brood van het zweet des aanschijns van je Vader/ brood van brood’ […]. De poëzie van Césaire is omschreven als een stijl tussen artistiek modernisme en zwart bewustzijn, tussen surrealisme en negerbewustzijn. We zien bij beide dichters dus een duidelijk samengaan van in die tijd moderne Europese stromingen met zwart bewustzijn. Césaire wordt nog steeds door velen gezien als de grootste dichter en auteur van de Franse Antillen. Zijn oeuvre is veelzijdig. Zo heeft hij in 1962 een biografie geschreven van de bevrijder van Haïti, Toussaint Louverture, en in 1968 publiceerde hij Une Tempête, een eigen versie van Shakespeare’s toneelstuk The Tempest (De Storm). In de vertaling van hun docent brachten de MO-B-studenten Nederlands van het IOL in het kader van hun ‘Caraibische literatuurstudie’ Een Storm in 2000 op de planken onder leiding van Sharda Ganga. Van het traditionele stuk van Shakespeare maakte Césaire een omgekeerde wereld van slaaf en meester. Caliban die in de oorspronkelijke versie door kolonisator Prospero tot slaaf gemaakt wordt en gevormd tot zijn eigen beeld en cultuurpatroon, is in de versie van Césaire zichzelf, een symbool van een vrij mens die uit durft te komen voor z’n eigen mening, niet ontdaan van humor.

De Négritude-droom sleet in de loop der jaren. Steeds meer richtte de literatuur zich op de Antilliaanse mens zelf. De Antillianiteit heeft als theoreticus de dichter-romanschrijver Edouard Glissant (1928) van Martinique. De Antillianiteit richt zich op de samenlevingen zelf. Die zijn vaak onevenwichtig. De rol van de schrijver is volgens Glissant: werken aan de genezing van zijn samenleving door zorgvuldige analyses van wat er misgaat alvorens met oplossingen te komen. Voorwaar: een belangrijke functie van literatuur! De eigenheid – kijk naar de knappe romans van onder anderen Patrick Chamoiseau (1953) – uit zich ook in het taalgebruik, niet het Frans van Parijs, maar het Frans zoals dat gesproken wordt op het eigen eiland, in het eigen land. De Nederlandse vertaalster Eveline van Hemert vertaalde voor uitgeverij De Geus verschillende romans van Patrick Chamoiseau (foto links) die geschreven zijn in gecreoliseerd Frans. Om een gecreoliseerde vertaling te kunnen maken verbleef Van Hemert geruime tijd in Paramaribo om zich de gewone spreektaal eigen te maken. Het resultaat is een vertaling die de creolisering van het origineel evenaart.

In de Surinaamse literatuur zien we twee belangrijke voorbeelden van creolisering van het Nederlands: Edgar Cairo, bij wie het Surinaamse Nederlands evolueerde tot het ‘Cairojaans’ en Marylin Simons, die herkenbare verhalen schreef over Surinaamse problemen in de versie van het Nederlands die gesproken wordt in de straten, in de bussen en op de markt van Paramaribo. Natuurlijk is er ook werk van dichters en prozaschrijvers in het Sranan, heel knap werk, denk aan Trefossa en Michaël Slory. Zonder vertaling blijft zulk werk voorbehouden aan Sranansprekers en dat is jammer als het om werk van kwaliteit gaat, aldus Pépin in Tori Oso.

Een paar belangrijke zaken zijn aan de orde gekomen: creolisering bevordert de identiteit. Maar wat is in Suriname ‘de identiteit’ en welke taal hoort daarbij? We zijn een volk van mensen die overal vandaan komen en hun eigen talen hebben; bevordert het Sranan dan de identiteit van iedereen? Wel het gecreoliseerde Nederlands, waarbij opgemerkt moet worden dat gecreoliseerd betekent dat een Europese taal aangepast is aan de manier(en) van spreken in een ex-gekoloniseerd land, Surinaams-Nederlands dus. De inhoud van de stroming die in de Franstalige gebieden ‘Antillianiteit’ heet, is vooral gericht op de samenlevingen, op onevenwichtigheid ervan, geen ‘Switi Sranan’ dus, maar een maatschappij vol gebreken, veroorzaakt door machtswellust, egocentrisme, geldzucht, gebrek aan durf en ga zo maar door. Goede literatuur geeft daar beelden van die door de indringende manier van schrijven en structuur lezers bewust maken. Een mooi voorbeeld van zo’n roman is Texaco van diezelfde Patrick Chamoiseau, waarvoor hij in 1992 de grote Prix Goncourt kreeg. In deze roman beschrijft hij vanuit de mond van een oude vrouw een stuk geschiedenis van het volk op Martinique. Van binnenuit laat hij reacties van dat volk op de gebeurtenissen komen. Daardoor is het een verhaal dat een eerlijk beeld geeft, van het goede en van het slechte. Daar gaat het om. Niet om ‘trots zijn op de eigen identiteit’; dat is eenzijdig en vaak huichelachtig, maar om een eerlijk beeld met goede, maar vooral ook slechte, onevenwichtige kanten.

En als de Schrijversgroep dan zo ‘trots’ is, waarom hebben ze dan geen mooie avond georganiseerd met centraal het werk van Michaël Slory, die op 4 augustus zijn 75ste verjaardag vierde?

—-

Ingezonden: Verjaardagen geen prioriteit bij Schrijversgroep ’77

Op 4 augustus is de dichter Michaël Slory 75 jaar geworden. Vooral vanuit mediahoek is een aantal malen op verwijtende toon gevraagd waarom S’77 hier geen aandacht aan heeft besteed. In de Ware Tijd Literair van 21 augustus heeft Els Moor dit publiekelijk aan de orde gesteld. Het is daarom goed dat Schrijversgroep ’77 meer openbare duidelijkheid geeft over zijn beleid en werkwijze.

S’77 wil literatuur van Surinaamse bodem in zijn algemeenheid stimuleren en bekendheid geven.
Daarvoor heeft de organisatie een regulier programma, bestaande uit:
– een wekelijks radioprogramma op de maandagavond via SRS;
– een maandelijkse publieksavond in Tori Oso;
– een wekelijkse e-mailnieuwsbrief.
Verder is er een website: www.schrijversgroep.org
Naast deze reguliere activiteiten is er ruimte voor andere activiteiten die de leden wensen uit te voeren. Voorstellen van leden worden graag tegemoet gezien door het bestuur. Het beleid van S’77 is dat voorstellen die gerelateerd kunnen worden aan de doelen van S’77 en die voorzien zijn van een realistisch werkplan met een haalbaar budget, geaccordeerd worden. Een voorbeeld is de deelname aan de Kinderboekenfestivals, die jaarlijks wordt aangekaart en geregeld door Alphons Levens (foto rechts).

Het vieren van verjaardagen is geen reguliere activiteit van S’77. Er is door leden geen voorstel ingediend om dit te vieren. Wel is er een verzoek binnengekomen van Michiel van Kempen (die geen lid is) bij de voorzitter, ongeveer drie weken voor de verjaardagsdatum, om aandacht te besteden aan de verjaardag, want de Werkgroep Caraïbische Letteren had een schilderij laten maken van Slory en het leek hem wel leuk om dit met enig ceremonieel aan te bieden. Er was verder geen werkplan en geen financieringsvoorstel bij dit verzoek. Op basis van ervaring met andere activiteiten achtte de voorzitter het organiseren van een ceremoniële en feestelijke opdracht op deze termijn niet haalbaar voor de vereniging. Hierbij kan ook een rol gespeeld hebben dat er verschil is tussen het Surinaamse concept van bigiyari en het Nederlandse concept van verjaardag.

Overigens moet gezegd worden dat S’77 onder het bestuur van voorzitter Frits Wols een verjaardagsfeest voor Slory heeft georganiseerd toen hij zestig werd. Daarna is zijn verjaardag door anderen georganiseerd. Chandra van Binnendijk en Els Moor deden dat in Tori Oso en het Directoraat Cultuur organiseerde zijn verjaardag op het kantoor van directeur Stanley Sidoel. Hierbij verleenden leden van S’77 acte de présence met voordrachten. Vorig jaar was er zelfs een Vrienden van Slory-stichting die een groot feest in Tori Oso voor Slory heeft georganiseerd, gealarmeerd door de slechte situatie waarin het huis van Slory verkeerde en zijn minimale inkomen. Alle lof voor deze personen en instanties. Zij hebben op hun manier een bijdrage gedaan aan het literaire leven in Suriname.

In de literaire wereld van Suriname heeft ieder zijn bijdrage te leveren. Schrijversgroep wil en kan geen monopolist zijn in literair Suriname. S’77 heeft haar prioriteiten gesteld en probeert die zo goed mogelijk in te vullen.

De voorzitter van S’77 heeft Michiel van Kempen verwezen naar andere instanties die actief zijn op literair gebied. Het is mevrouw Hilde Neus van het Surinaams Museum gelukt een kleine plechtigheid rond de overdracht van het schilderij te organiseren op de verjaardag van van Slory. Schrijversgroep ’77 was niet uitgenodigd voor de plechtigheid en veel leden wisten door de late bekendmaking ook niet dat deze plechtigheid er was. Schrijversgroep ’77 had dus geen vertegenwoordiger op deze bijeenkomst. In de nieuwsbrief van S’77 is Slory wel gefeliciteerd en wij hopen dat mensen en organisaties hem zullen blijven memoreren. Wij zullen als organisatie initiatieven hiertoe zeker ondersteunen als de leden zich hiervoor willen inzetten en de voorstellen op een realiseerbare manier aangekaart worden bij het bestuur. [Bestuursleden Schrijversgroep ’77: Ismene Krishnadath, Arlette Codfried, Jeffrey Quartier, Robbie Parabirsing (Rappa)].

Michiel van Kempen om commentaar gevraagd, zegt: ‘Ik wil er niet veel over kwijt. Het is vooral sneu voor Slory. Elke organisatie moet keuzes maken. Dus als de Schrijversgroep ’77 ervoor kiest Slory’s verjaardag niet te vieren: jammer dan. Ze hebben hem wel gefeliciteerd in hun Nieuwsbrief, dus dat is al niet mis. En het is waar dat er een verschil is tussen verjaardagen in Nederland en in Suriname. Toen ik in Suriname woonde heb ik het meegemaakt dat er daags voor een verjaring nog niets was georganiseerd, maar toch was het een groot en goed georganiseerd feest de volgende dag. Dus ik was wat vroeg toen ik drie weken voor Slory’s verjaardag de zaak al aankaartte. Dat zo’n groep dan durft te zeggen “er was geen financieringsvoorstel bij dit verzoek”, vind ik 35 jaar na de onafhankelijkheid een vorm van slaafs handje-ophouden. Maar belangrijker lijkt mij deze vraag: Slory heeft meer gepubliceerd dan het hele bestuur van de Schrijversgroep bij elkaar, en meer prijzen gekregen dan alle leden van de Schrijversgroep bij elkaar. Is het dan niet vreemd dat een Hollandse patat als ik bij de Schrijversgroep moet aankloppen om erop te wijzen dat de grootste in Suriname levende dichter 75 wordt? Kon het hele verzamelde intellect van de Schrijversgroep daar niet zelf op komen?
Overigens moet ik er bij zeggen dat ook het Directoraat Cultuur zich schandelijk heeft opgesteld. Bij monde van de heer Johan Roozer werd telefonisch steun toegezegd als iemand Slory’s 75ste jaardagsfeest wilde organiseren. Ja, stel je voor dat ze bij Cultuur moeten gaan werken! Het Surinaams Museum wilde de viering wel op zich nemen, maar toen trok het Directoraat zich schielijk terug, er was geen cent voor de viering in het Fort Zeelandia.’

Caribbean Festival Influences Caraïbes in Paris

The festival Influences Caraïbes returns this fall and is celebrating its 5th anniversary from September 29 to October 3, 2010 in Paris, France.

During these five festival days, musicians, visual artists and speakers will present their views, and play the music of the Caribbean.

The festival will be held on three important places of Parisian culture: L’International, le théâtre des trois baudets and Sciences Po Paris.

Artists: Mélissa Laveaux (Haiti / Canada), Licia Chery (Haiti / Switzerland), the duo Jatoba (Tony Hunter / Stéphane Castry), Edouard Glissant, and the quartet Sakesho (Martinique / Guadeloupe). And last but not least the Guadeloupean group Soft.

Main theme of this year’s debate is Haiti.

See more information at http://influencescaraibes.cridupeuple.com/

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter