Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
In memoriam dokter Anton (Fung Jung Chia Fung A Foek)
Nieuw-Nickerie, 9 januari 1935 – Paramaribo, 13 december 2023
door William L. Man A Hing
Fung Jung Chia Fung A Foek (*), later bekend als ‘Dokter Anton’, werd op 9 januari 1935 in het district Nickerie geboren en ging op jonge leeftijd naar Paramaribo voor zijn verdere opleiding aan de St. Paulusschool (MULO) en vervolgens de Algemene Middelbare School (A.M.S.). Daarna vertrok hij naar Nederland waar hij 1968 afstudeerde aan de medische faculteit van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Na zijn studie keerde hij onverwijld terug naar Suriname waar hij zich vestigde te Paramaribo als particulier arts. Ook na zijn “pensionering” bleef hij functioneren en wel tot zijn laatste werkdag. Zijn patiënten waren zijn grootste zorg.
read on…De waarde van oso dresi – Leren van geschiedenis 29
door Hilde Neus
De discussie over oso dresi [medicinale huismiddelen] wordt al heel lang gevoerd, en is tijdens de covid-pandemie weer opgelaaid. Berijders van de medicijnen verkopen grif, en willen erkenning. De officiële medische stand, gestoeld op de westerse geneeskunde, staat daar sceptisch tegenover omdat de werking op wetenschappelijke wijze moet worden getoetst. Dat is een langdurig en kostbaar proces. Er is nog al wat heen en weer gemopperd tussen de minister van Volksgezondheid en de dresiman. Dit heeft te maken met het niet prijs willen geven van de geheime samenstelling van de dresi. Want dan kan iedereen het namaken.
read on…Theo Hiemcke (1933-2021), arts, internist
door Roy A. Somaroo
Theo Hiemcke. Oprichter van het Suriname Forum. Een gedreven Surinamer die van 1965 tot 1982 als medicus en geneesheer-directeur van het Diaconessenhuis in Paramaribo heeft gewerkt.
read on…Hoe een virus geen onderscheid maakt
Bespreking van Salomon Kroonenberg. De man van de berg. Friedrich Voltz (1828-1855). Jonggestorven natuuronderzoeker in Suriname
door Hilde Neus
De jonge Duitse onderzoeker Friedrich Voltz, geboren in 1828 stierf jong, op 27-jarige leeftijd, aan gele koorts. Eerder was hij in prima conditie en had nog een heel leven voor zich. Maar een zware ziekte maakt geen onderscheid, die kiest slachtoffers naar willekeur. Voltz had nog een ander virus onder de leden: hij was helemaal gepakt door de aarde en de natuur.
read on…Kruidenexpert neemt coronavaccin
Op Curaçao heerst veel scepsis over de coronavaccins. Dinah Veeris, kenner van geneeskrachtige planten, nam de stap bewust wel.
read on…Bouwen aan de Wilde Kust: infrastructuur in Suriname deel 1
door Jerry Dewnarain
Inleiding
Marcel Meyer was als jongen al geïnteresseerd in de geschiedenis van Suriname en tijdens zijn studie in Delft werd zijn interesse gewekt voor het ontstaan van de plantagepolders en de kanalen in Suriname. De interesse van Hillebrand Ehrenburg in de historie van de infrastructuur van Suriname ontstond tijdens zijn dienstjaren bij het Ministerie van Openbare Werken door gesprekken met vooral John Thijm, met wie hij toen een kamer deelde en met Marcel Meyer. Omdat er weinig bekend was over dit onderdeel van de Surinaamse geschiedenis besloten Ehrenburg en Meyer hierover een boek te schrijven.
read on…Dr. Samuel Kissam: An early American in Surinam. Tormented & Forlorn
door William L. Man A Hing
In 1968 ondernam Dr. Paul Cushman Jr. (1) een zoektocht naar zijn landgenoot Dr. Samuel Kissam die zich in de achttiende eeuw in Suriname zou hebben gevestigd. Deze Amerikaanse arts had het plan opgevat om een essay te wijden aan Dr. Samuel Kissam in het kader van de tweehonderdjarige herdenking van de eerste afgestudeerden aan de Medische Faculteit van het King’s College in 1769. read on…
Symposium Medische Geschiedenis van Suriname
De Anton de Kom Universiteit van Suriname organiseert op 27 en 28 januari in het IGSR-gebouw een internationaal symposium over de medische geschiedenis van Suriname. Dit is een bijzondere samenkomst van personen uit verschillende disciplines, zoals historici, dermatologen, artsen, biologen, specialisten in DNA-onderzoek, cultuurspecialisten en sociale wetenschappers. read on…
Baanbrekend onderzoek in gynaecologie
door Mineke de Vries
Uit recent onderzoek blijkt dat veel meer vrouwen dan tot nu toe gedacht werd, nadelige gevolgen ondervinden van een curettage na een miskraam. Verklevingen aan de baarmoederwand kunnen leiden tot moeilijk zwanger worden, maar ook tot complicaties in de zwangerschap. Angelo Hooker, gynaecoloog in het Zaans Medisch Centrum ontving voor zijn onderzoek hiernaar diverse awards. Aanleiding tot een gesprek over zijn ervaringen als gynaecoloog en onderzoeker.
Het ziekenhuis onder de rook van Amsterdam loopt langzaam leeg met bezoek en artsen die hun dienst erop hebben zitten, maar voor gynaecoloog Angelo Hooker begint de avond- en nachtdienst pas net. De telefoon gaat geregeld en we lopen samen naar de afdeling Verloskunde waar een vrouw aan het bevallen is en waar Hooker een patiënt met een gynaecologisch probleem ook ’s avonds nog maar even laat komen, omdat ze zich zo’n zorgen maakt. Een toegankelijk arts, die vooral het contact met mensen zo belangrijk vindt.
Inschattingsfouten
De van Curaçao afkomstige Hooker is sinds 2012 in dienst van het Zaans Medisch Centrum, waar hij met zes collega-gynaecologen, negen arts-assistenten en twee klinisch verloskundigen samenwerkt op de afdeling Gynaecologie en Verloskunde. Hooker: “Het is een fijne groep om mee te werken, bijna een soort familie, dat moet ook wel omdat we ook tegenslagen samen moeten opvangen.” De taken zijn verdeeld en Hooker houdt zich vooral bezig met bevallingen, fertiliteit, anticonceptie, menstruatie- en overgangsklachten. De bevallingen vindt hij nog altijd één van de mooiste dingen om getuige van te zijn, elke keer weer een wonder. “Maar het gaat ook weleens fout, door omstandigheden buiten jou om, maar ook door eigen inschattingsfouten, dat is een zwaarte die je meedraagt. Een kind is het kostbaarste wat mensen krijgen, de verantwoordelijkheid die je als arts hebt, is enorm. Recent verloren we een kindje van ruim 40 weken, het hele team is daardoor geraakt. Aan de andere kant geeft het ook voldoening deze mensen goed te begeleiden en als je na twee weken een kaartje krijgt waarop staat: ‘Bedankt dat je ons hebt geholpen in het moeilijkste moment van ons leven’, dan krijg ik een boost waardoor ik er weer tien jaar tegenaan kan.”
Kentering
Angelo Hooker woonde tot zijn twaalfde op Curaçao. Net toen hij op de Marnix-mavo zat, besloot zijn nog jonge moeder, ze was achttien toen ze hem kreeg, dat ze als kraamhulp nog een opleiding in de zorg wilde doen in Nederland. Ook vader zegde zijn baan bij de raffinaderij op en het gezin vestigde zich in de Amsterdamse Bijlmer, waar Angelo op school ging; van de mavo naar de havo, van 4 havo naar 5 vwo. Op zijn 17e wilde moeder terug naar Curaçao maar Angelo bleef bij een tante, omdat hij het jaar erna ging studeren. Wàt dat werd, wist hij nog niet, maar de beslissing voor een studiekeus kwam door een onverwachte gebeurtenis. Wonend bij zijn tante in één van de Bijlmerflats was hij op een avond getuige van de Bijlmerramp. Een Boeing vloog de flat in achter hun flat. “Ik weet het nog zo goed, je onthoudt de gekste details. We waren voetbal aan het kijken, PSV stond met 7-0 voor. Aan de motor hoorden we dat het foute boel was, toen een knal en een explosie. We renden naar buiten, ik zag de vleugels van het vliegtuig, de wielen op straat en zoveel gegil. Het was bijna niet uit te houden door de kerosinelucht. We liepen tussen de wrakstukken door en ik voelde me machteloos vanwege het gevoel te willen helpen en niet te weten wat je moet doen. Dat was voor mij een kentering en betekende een directe aanleiding om geneeskunde te gaan studeren.”
Stages in Sehos
Toen hij zijn tweedejaars-stage verloskunde/gynaecologie volgde, was hij meteen verkocht en dat is nooit veranderd. “Uit mijn verslag van toen bleek al de enorme impact die het op me had. Het is zo intiem op dat moment deel te zijn van iemands leven. Het is hun feestje en jij mag de gastheer zijn.” Tijdens de co-schappen gynaecologie – die hij in het Sehos deed – kwamen er ook andere aspecten bij, waarbij het veelal het praktische werk is dat hem aanspreekt. “Gynaecologie is afwisselend, je doet operaties, poli-diensten, bevallingen. De tegenstellingen zijn groot, bevallingen zijn meestal een feest, maar daarentegen zijn er ook mensen met kanker.” Ook zijn kennismakingsstage in het eerste jaar deed hij in het Sehos. “Dat is een soort verpleeghulpstage, het gaat erom dat je leert wat de verpleegkundigen doen. Hilarisch, omdat de vrouwelijke patiënten mij eerst niet aan hun bed wilden, laat staan dat ik ze mocht wassen!” Het werken op Curaçao was goed om andere regels, andere manieren van aanpak te ervaren, ook hoe je patiënten benadert: “In Nederland leg je de patiënt verschillende opties voor en bespreekt die gezamenlijk om te besluiten wat je gaat doen. Als je op Curaçao opties voorlegt, denken ze meteen: die weet het zelf kennelijk niet! Dokters staan daar veel meer op een voetstuk.” Medisch gezien zijn er op Curaçao ook andere ziektebeelden. “Daar zag ik écht zieke mensen, veel vrouwen met zwangerschapsvergiftiging. Donkere vrouwen zijn daar vatbaarder voor dan blanke, maar misschien wachten ze ook te lang om te komen. Verder spelen natuurlijk veel tienerzwangerschappen, maar tegelijkertijd heb ik juist daar geleerd om niet te oordelen. Je moet ieder mens in zijn eigen referentiekader zien. Heel jong kinderen krijgen is in sommige groepen heel gewoon, ik moet me geregeld realiseren dat veel klasgenoten toen ik net afstudeerde, allang kinderen hadden. Terugredenerend naar hun referentiekader: bij tienerzwangerschappen is er ook een groot sociaal vangnet, dus het komt vaak wel goed met die tienermoeders.”
Leven en dood
Afstemmen op degene die tegenover je zit, dat is wat een goede arts steeds doet, dat geldt voor je taalgebruik maar ook voor de levenssituatie. Dat je de patiënt ziet als mens, in het geheel van zijn omgeving is het belangrijkste. “Het zijn soms moeilijke afwegingen die je moet maken, ik wil dat graag met de patiënt bespreken. Samen met die 85-jarige vrouw bespreek ik of ik haar nog ga behandelen tegen kanker, maar ook met het 18-jarige zwangere meisje ga ik het gesprek aan over het feit dat ze geen anticonceptie heeft gebruikt en wijs haar op haar verantwoordelijkheid. Ik kan aardig directief zijn, daar sta ik om bekend. Je neemt veelomvattende beslissingen, die gaan over leven en dood.” Op de afdeling Gynaecologie krijgen ze geregeld te maken met het afbreken van zwangerschappen. “Zo eenvoudig is dat niet: dertig procent van de vrouwen krijgt spijt en vrijwel iedereen draagt het toch hun leven mee.” Hooker gaat het gesprek met de vrouwen aan, waarbij hij ingaat op de vraag of het hun eigen keuze is of gedwongen, of over andere opties is nagedacht en hij geeft het wettelijke verhaal mee van de vijf officiële bedenkdagen. “Maar bovenal stel ik me op als de dokter die ze bij welke keuze dan ook zal ondersteunen. Als ik twijfel haal ik er een collega bij.” Eén keer weigerde hij pertinent een ingreep uit te voeren bij een meisje dat voor de vierde keer een abortus wilde, zonder ooit anticonceptie te gebruiken. “Je moet je eigen grenzen bewaken, ik wil mezelf in de spiegel blijven aankijken. Ik draag de verantwoordelijkheid voor wat ik doe, je moet dicht bij jezelf blijven.” Bij de ingrepen zelf denkt hij niet teveel na: “Dit is niet het prettigste deel van het vak.”
Awards
Recent verdiepte Hooker zich in de risico’s op verklevingen in de baarmoederwand na miskramen. Hij verzamelde alle gepubliceerde literatuur en zette die op een rijtje. Uit zijn systematische review kwam hij tot de schokkende ontdekking dat wat altijd werd aangenomen, namelijk dat maar bij één procent van de vrouwen verklevingen optrad, in werkelijkheid bijna twintig procent is. Eén op de vijf vrouwen krijgt dus na een operatie – de curettage die na een miskraam vaak wordt gedaan om de baarmoeder schoon te maken – verklevingen van de baarmoederwand. Bij de helft van de vrouwen gaat het om minimale verklevingen, bij de andere helft zijn het zodanige misvormingen van de baarmoeder, dat de kans op zwangerschap drastisch vermindert of dat complicaties tijdens de zwangerschap ontstaan. “Wat er gebeurt bij verklevingen is dat de holte die de baarmoeder is, verandert van vorm. Er ontstaan een soort bruggen binnen die holte, doordat delen aan elkaar ‘’plakken’’. Zo krijg je compartimenten in wat één ruimte zou moeten zijn. Je kunt je voorstellen dat het innestelen van een eitje in die kleine ruimtes moeilijk wordt.” Voor zijn onderzoek naar de risico’s van verklevingen na een miskraam ontving Hooker van de NVOG – de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie – de Young scientist award. Vanuit deze vereniging verdiepen verschillende werkgroepen zich in een onderdeel van de gynaecologie. Hooker sloot zich aan bij de werkgroep van gynaecologen die speciaal bezig zijn met endoscopie in buikholte en baarmoeder, de zogenaamde sleutelgatchirurgie. De award bestond naast de eer uit een reis naar Berlijn waar hij het congres van de European Society Gynaecology and Endoscopy bezocht (het Europese zusje van de werkgroep waaraan Hooker deelnam). Hij hield op dat congres een lezing over zijn bevindingen. Vervolgens kreeg Hooker van het Curaçaohuis de Manera solo di Korsou den Exterior award, een award voor Antillianen die zich in het buitenland verdienstelijk maken, met de belofte de studie bekend te maken bij het ministerie van Volksgezondheid op Curaçao.
Nieuw middel
Momenteel is Hooker bezig met een vervolgstudie. Er is namelijk een middel op de markt gebracht om de kans op verklevingen te voorkomen of te minimaliseren, een soort gel die in de baarmoeder wordt ingebracht na de curettage. “Dit is mogelijk omdat de baarmoeder afgesloten en overzichtelijk is, maar de gel wordt ook al gebruikt bij verklevingen in de buikholte na andere operaties, wat ook vaak voorkomt.” Als bijkomend voordeel geldt dat kosten van heropnames, die vaak te wijten zijn aan ontstane verklevingen, verminderen. “We zijn een vervolgstudie, de zogenaamde PAPA-studie gestart naar de resultaten van de gel onder een groot aantal ziekenhuizen. Vrouwen die meedoen aan het onderzoek krijgen acht tot tien weken na de curettage een kijkoperatie waar we kijken of verklevingen zijn ontstaan in de baarmoeder. Tevens wordt onderzocht hoeveel vrouwen binnen het jaar zwanger werden en hoe de zwangerschap verloopt.” Hooker, die het onderzoek leidt, denkt halverwege dit jaar de resultaten bekend te kunnen maken. Angelo Hooker, een betrokken arts, die dichtbij zijn patiënten staat. Waar hij kan, wil hij mensen adviseren en informeren, of dat nu in het ziekenhuis is, of zelfs via social media. “Zo gaat dat tegenwoordig, mensen weten je overal te vinden. Ik krijg wereldwijd vragen om informatie, uit Portugal, Egypte, de V.S., maar vooral heel veel uit Curaçao. Ik ken daar natuurlijk nog veel mensen.” Voordat hij kinderen had, ging hij een paar keer per jaar terug, naar familie maar ook om te helpen bij duikschool Wederfoort, waar hij lesgaf. “Het is nu al vier jaar geleden dat ik er was, veel te lang.” Geregeld komt toch ook de vraag op of hij zich niet weer op Curaçao zal vestigen. “Maar omdat ik zelf de overgang naar Nederland als zo zwaar en ingrijpend heb ervaren qua aanpassing en wennen, wil ik dat mijn kinderen niet aandoen.” Hoe dan ook blijft het wel altijd trekken.
Blijspel in vier bedrijven: Wie is de kwakzalver?
door Christine F. Samsom
Toen mijn dynamische vriendin Ada een paar maanden geleden de laatste drie treden van haar trap met te grote snelheid benedenwaarts wilde overslaan en tegelijk ook nog uit de bocht naar links vloog, kwam ze heel ongelukkig terecht op de stenen vloer en bevond zich al de volgende dag in een ziekenhuisbed op de derde etage van het AZP met een gebroken heup en een gewicht van drie kilo aan haar voet. Ze moest al haar bezigheden ‘on hold’ zetten, lijdzaam toezien, hoe het leven voor haar compleet stilstond, een werkwoord dat normaal niet in haar vocabulaire voorkomt. Na twee weken balen besloot ze het advies van een goede vriend op te volgen, liet zich in een rolstoel het ziekenhuis uitrijden en meldde zich aan bij de Saramakaanse genezer Pakë aan de Meursweg, de bekendste dresiman in Suriname, maar ook in het buitenland een begrip.
Pakë vinden we terug op pagina 137 van het vorig jaar verschenen boek Geneeskunst? Blijspel in vier bedrijven van de chirurg-in-ruste van Surinaamse afkomst, dr. Henk Tjong Tjin Tai, een boek waarvan lezers met een voorliefde voor alternatieve geneeswijzen zullen genieten en lezers die heilig geloven in de alleenheerschappij van de reguliere geneeskunde zullen gruwen, maar bij wie hopelijk de ogen opengaan voor de mogelijkheden van de vele alternatieve vormen van de aanpak van ziektes die zich ‘buiten’ voordoen. Tjong verdiepte zich, na een lange periode normaal als (gepromoveerd) specialist te hebben gefunctioneerd, op latere leeftijd in de acupunctuur en bijbehorende fytotherapie (kruidengeneeskunde), de uit het land van zijn voorouders China stammende en daar algemeen aanvaarde geneeswijze. In zijn boek noemt hij het ‘Traditional Chinese Medicine’ (TCM). Daarnaast bekwaamde hij zich in de hypnotherapie. Hij heeft samen met een collega een praktijk in Leiden. Beide geneeswijzen worden ook in Suriname beoefend, onder andere door universitair geschoolde artsen.
De ondertitel, Blijspel in vier bedrijven, doet een vrolijke komedie vermoeden en hij gebruikt dan ook de structuur met bijbehorende termen uit de klassieke literatuur, waaraan een blijspel moet voldoen, zoals de indeling in ‘bedrijven’, in plaats van hoofdstukken, die weer onderverdeeld zijn in ‘tonelen’, dit alles voorafgegaan door een proloog en afgesloten met een epiloog. Wikipedia zegt onder andere over het blijspel: ‘Het blijspel laat menselijke fouten zien van een belachelijke kant en houdt op die manier de toeschouwer een spiegel voor. De bedoeling van het blijspel is vooral te amuseren, maar vaak niet zonder te moraliseren.’ Na lezing van het boek zal menigeen tot de conclusie komen dat de ondertitel de lading van het boek aardig dekt, al zijn bepaalde beschrijvingen van ziektegevallen ronduit tragisch en maken bepaalde onderdelen en spelers in het medische veld volgens dit boek de geneeskunde soms tot een tragedie.
Dokter Tjong mikt met zijn boek op een aantal doelgroepen die hij in zijn proloog opsomt: 1. Patiënten en potentiële patiënten; 2. Ongelovigen, sceptici en militanten; 3. De regulier werkende arts; 4. De beoefenaar van de TCM en 5. Dr. Tjong zelf, omdat hij het als zijn plicht ziet zoveel mogelijk mensen te wijzen op deze alternatieve vorm van geneeskunde. Bij elke doelgroep geeft hij een verklaring van het waarom.
In het eerste bedrijf met de titel ‘Medische Misverstanden’, in het eerste toneel: ‘De Inleiding’, legt dokter Henk uit, wat volgens hem het verschil is tussen geneeskunde en geneeskunst. Daarin herken je al direct het verschil waarover zoveel te doen is tussen veel regulier werkende artsen en de alternatievelingen: de eerste groep ziet een patiënt met een fysiek lichaam, waarvan een onderdeel niet (goed) werkt, dat volgens het reguliere leerboek en volgens bepaalde protocollen gerepareerd moet worden. De ander kijkt naar de hele mens, niet alleen zijn organen, maar ook zijn psychische, emotionele gesteldheid. Holisme is de term die daarbij steeds valt. Volgens de schrijver is daarbij niet alleen nodig wat je in je geneeskundige opleiding hebt geleerd. Ook je intuïtie, mensenkennis, betrokkenheid bij de patiënt moeten een rol spelen en daarvoor past de term geneeskunst. De reguliere geneeskunde gaat sterk uit van gemiddelden, maar mensen zijn allemaal verschillend. Het lijkt een open deur, maar door angst voor fouten en voor aansprakelijkheid houden veel artsen zich toch liever aan die ‘evidence based’ protocollen. Elke arts die daarbuiten werkt wordt dan al gauw beschouwd als een kwakzalver. Dit eerste ‘toneel’ besluit de schrijver met de opmerking: ‘Ik durf de stelling aan dat de ware geneeskunstenaars zich merendeels onder de alternatief werkende artsen bevinden.’ (p. 17)
In het tweede toneel, ‘De Ziektegevallen’, bespreekt dr. Tjong Tjin Tai achtendertig gevallen uit zijn praktijk, die allemaal na een reguliere behandeling bij hem terechtkwamen, soms weggestuurd met dooddoeners (een term die letterlijk genomen zou kunnen worden – CFS) als ‘Mevrouwtje, u zal hiermee maar moeten leren leven’, of ‘Ach ja, slijtage, meneer, ouderdom! Daar kunnen we niets aan doen.’ Dat daar wel degelijk nog wat aan te doen was, blijkt uit de bespreking. De vele medische termen in dit onderdeel worden achterin het boek in een ‘Verklarende Woordenlijst’ uitgelegd.
Achttien psychische ziektegevallen – van depressie, ADHD, fobieën – worden in het volgende toneel besproken. Reguliere medicijnen zoals antidepressiva worden volgens de schrijver te vaak voorgeschreven zonder voldoende rekening te houden met bijwerkingen. Hypnotherapie beschouwt de schrijver als een goed alternatief. Ten slotte haal ik uit dit eerste bedrijf de volgende uitspraak van de schrijver: ‘De kunst van het genezen bestaat uit het zoeken naar de juiste oplossing voor die speciale patiënt’ (p. 140).
Het tweede bedrijf heeft als titel ‘Medische tegenstand’, voor mij het meest tot de verbeelding sprekende en spannende hoofdstuk. In dit deel trekt de schrijver fel van leer tegen de rol van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) in Nederland. Je kan het zo gek niet bedenken, maar elke therapie die niet wetenschappelijk bewezen kan worden, is bij de leden van deze vereniging taboe. Tjong vergelijkt de VtdK met het religieus fundamentalisme, gebaseerd op een letterlijke interpretatie van bijbel, koran of andere heilige boeken, waarmee we de laatste jaren zo veelvuldig worden geconfronteerd. Fundamentalisme kan leiden tot sektarisme, fanatisme, onverdraagzaamheid, terrorisme, als de fundamentalist zijn normen en waarden wil opdringen aan anderen: ‘Voor deze medische fundamentalisten gelden alleen de betovering van evidence based medicine en/of de officiële boeken van de reguliere geneeskunde.’ (p. 150) De schrijver wijst er in dit verband op dat veel zogenaamde bewijzen en positieve onderzoeksresultaten zijn gesponsord door de farmaceutische industrie en achteraf vaak niet kloppen. Volgens het beroemde tijdschrift Nature deugen zelfs 89% der uitkomsten van dierproeven naar middelen tegen kanker niet. Dit soort kritiek van de schrijver op de reguliere onderzoeksresultaten komt herhaaldelijk voor. Dokter Tjong blijkt erg goed op de hoogte! Het is volgens hem onmogelijk alternatieve geneesmethoden te onderzoeken met regels uit de reguliere geneeskunde. De uitgangspunten zijn totaal verschillend. Bij hem gaat het niet om denkbeeldige gemiddelden en protocollen die op elke patiënt van toepassing zouden zijn. Er zijn geen gemiddelde patiënten, iedere patiënt is weer anders. Nog een mooie uitspraak van Tjong op pagina 165: ‘Alle wetenschap begint met verwondering.’
In het derde bedrijf, ‘Medische Stand’, praat Tjong vooral over het beroep van chirurg, volgens hem het specialisme met de meeste misverstanden en dat het dichtst staat bij geneeskunst. Hij vertelt hier vooral over zijn lotgevallen als chirurg en steekt de loftrompet over de verpleegkundigen die hem regelmatig hebben gered van foute beslissingen.
Ten slotte dan het vierde bedrijf, ‘Medische Misstanden’. Ook in dit laatste hoofdstuk worden verschillende ziektegevallen uitgebreid besproken, vaak een lijdensweg in het reguliere medische circuit, inclusief wat de schrijver zelf heeft meegemaakt als patiënt. Het is geen prettig verhaal en meer dan ooit hoop je na lezing dat je nooit in handen van een specialist zal vallen die behoort tot de ‘sektariërs, antikwakkers, malloten, militanten’ van de VtdK.
Hoe het verder ging met Ada? De specialist van het AZ is tevreden. De genezing van de heup gaat prachtig! Is het de specialist, zijn het de kruiden van Pakë, is het het optimisme van Ada? Het is wetenschappelijk niet te bewijzen. Voordat Newton de wet op de zwaartekracht formuleerde, vielen de manjes al naar beneden. Ervaring is de beste leermeester. En wie is er nu eigenlijk kwakzalver?
Dr. Henk Tjong Tjin Tai: Geneeskunst? Blijspel in vier bedrijven. Leiden: uitgeverij Pagode, 2012. ISBN 978-90-819479-0-9
Avalon University Curaçao biedt Suriname medische studie aan
Een andere optie is dat ook in Nederland deze opleiding gedaan kan worden. “In Nederland is er ook maar een bepaald aantal studenten dat wordt toegelaten tot de universiteit”, zegt Schurman. Hij vindt het jammer dat veel studenten noodgedwongen gaan kiezen voor een andere opleiding of ze doen niets. Van Suriname naar Cuba is ook een andere mogelijkheid om verder te studeren.Heerenveen zegt dat er de afgelopen week veel vruchtvolle besprekingen zijn gevoerd. Op het gebied van onderwijs en geneeskunde zijn met verschillende mensen en instanties in Suriname gesprekken gevoerd. Hij geeft aan dat er heel gauw weer delegatie zal komen voor de verdere stappen die gezet zullen worden. “We willen de ouders persoonlijk antwoord geven als ze vragen op ons gaan aanvuren. Het gaat om de tweede mogelijkheid die we aanbieden”, legt Heerenveen uit.
Bundeling natuurgenezers op til
door Hugo den Boer
Paramaribo – Frits van Troon moet er niet aan denken dat kostbare kennis over traditionele geneeswijzen verloren gaat. Daarom wil de etnobotanicus er alles aan doen deze branche te bundelen en ordenen. Zondag aanstaande wisselt hij in het Naks-gebouw met andere natuurgenezers van gedachten over het opzetten van een gezamenlijk centrum.
read on…