Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Dikmoet Jessica
Gespreksstof: saya en koto
Speciale aflevering in de reeks Gespreksstof, gecombineerd met een bezoek aan de tentoonstelling Saya en koto, lagen van stof en van tijd. In de serie Gespreksstof staan we stil bij dingen in het dagelijks leven, om daar samen meer betekenis aan te geven.
read on…Geen excuses, wel dank in het Oosterpark
door Jessica Dikmoet
Amsterdam – Dat de afschaffing van de slavernij op de Keti Koti herdenking en viering druk bezocht was en dat van de Nederlandse regering weer niet de excuses kwamen waarop gehoopt was, is intussen breed besproken. Op het feest van de viering van de vrijheid op 1 juli was wel een heel bijzonder moment, dat de pers niet haalde. Aan het eind van de middag kwam Morea King, de kapitein van de Saramaccaners in Nederland, naar de tent van de inheemsen in het Oosterpark.
read on…Afsluitingsceremonie project Slavenschip
Naast training ook rituelen ervaren
door Charles Chang
Paramaribo – Een aangekleed rek staat prominent onder een afdak. Wanneer ‘maripaboten’ vol wiri, switi sopi en andere rituele benodigdheden naar buiten worden gedragen, is de bedoeling duidelijk. Ze worden erop geplaatst. Binnenkomende bezoekers voor de afsluitingsceremonie van het journalistenproject ‘Slavenschip Leusden’ mogen een gekleurd touwtje uitkiezen en deze in een van de drie symbolische boten doen. De regen van zaterdagavond doet er niet toe. Druppelend komen mensen binnen, inclusief ex-president Ronald Venetiaan. Naar later blijkt, is hij een goede vriend van wijlen Alfred Rudolf Strijk. De foto van Strijk senior prijkt ook in het midden van de M’Awese-tempel die ter ere van hem is gebouwd.
Geen hulp
“Odi brada nanga sisa! Dit is geen prisiri, maar een herdenking, want den sungu (ze zijn verdronken) gebonden aan handen en voeten!”, zegt ceremoniemeester Elly Purperhart. Daarmee doelt ze op het tragische lot van de circa zevenhonderd slaven die op het slavenschip Leusden omkwamen. Het schip strandde op 31 december 1737 op een zandbank voor de monding van de Marowijne. De volgende dag brak en kapseisde het dodenschip, maar alvorens de bemanning en zestien slaven in reddingssloepen ontsnapten, werden alle luiken dichtgetimmerd en de hele ‘handel’ achtergelaten. “Er was geen hulp”, vervolgt Purperhart. “Maar het lichaam vergaat, de yeye niet – ze dwalen nog rond.” Daarom zal de du uma ter hoogte van de Tijgerbank de maripaboten in zee laten. Voor de studenten van het journalistenproject wordt dit ook een rituele ervaring.
Visionair idee
Een groep studenten bestaande uit Surinaamse studenten internetjournalistiek en Nederlandse juniorjournalisten volgt de aanwezigheid van dr. Leo Balai, onderzoeker en schrijver van het boek Het Slavenschip Leusden, in Suriname. “Daarover zijn afspraken gemaakt, zegt Henry Strijk, samen met Jessica Dikmoet de initiatiefnemers van het journalistenproject. De keus voor het slavernijverleden als project is volgens Strijk niet alleen om ‘Honderdvijftig jaar afschaffing slavernij’ maar ook om de meerwaarde. “Het visionair idee erachter is dat wanneer het zover komt dat het wrak wordt geborgen, er al journalisten zijn die vanaf het begin er bovenop hebben gezeten. Het wordt dan makkelijker om fondsen voor hun los te krijgen.”
Spiritualiteit
Doordat de familie over de tempel beschikt, heeft Strijk als senior journalist ook het ritueelproject kunnen meegeven. “Ik als creool ben ook van mening dat spiritualiteit en wetenschap samengaan.” En terwijl buiten kabra- en alakondre singi worden gezongen, geeft muziekkunstenaar Bongo Charlie zijn ervaring over de schervenbak. “Het ziet er gevaarlijk uit, maar toch geeft het een bevrijdend gevoel als je erin staat. Feels like magic!” “Vreemd en toch rustgevend, zegt Xaviera Arnhem, over de ruimte met de doodkist van vader Strijk in het midden. Als afstuderende camerajournalist heeft zij Balai gevolgd en de rituelen ervaren. “Een symbolische,” zegt ze over de documentaire. “Want het wrak ligt nog daar.”
[uit de Ware Tijd, 15/04/2013]
Kunstenaars over Amnestiewet
Kompe,
Met de aanname van de amnestiewet 2012 in de Nationale Assemblee van Suriname is de periode van willekeur aangebroken in Suriname. De dictatuur van de democratische meerderheid heeft bewezen weinig gevoel te hebben voor de gevoelens van de minderheid, slachtoffers en nabestaanden van geweldadige misdrijven tijdens de militaire periode in de jaren tachtig. Met een zogenaamde democratisch gekozen meerderheid hebben de politieke machthebbers de wet naar hun hand gezet. Er zijn verschillende afkeurende geluiden gehoord over de aanname van de amnestiewet. Meer nog dat het jammer is dat de daders hun straf ontlopen. Echter, zeker naar de jeugd toe, heeft de aanname van de wet wegen vrijgemaakt voor het straffeloos vernietigen van de toekomst van het land. Als vrijdenkers en geweten van de samenleving vraag ik bij deze wat jouw mening is. Wat denk jij ervan? De verschillende meningen wilde ik samenvatten in een stuk/verklaring ter ondersteuning van de stille protestmars die op dinsdag aanstaande in Suriname wordt gehouden. Mijn verzoek is om in maximaal honderd woorden elkaar zowel in Suriname als in Nederland een hart onder de riem te steken.
We hebben allemaal een mening, laat je horen. Alleen dan weten alle Surinamers zich gesteund door de uitdragers van het vrije woord.
Tan bun,
Stuart Rahan
(NB Niet alle reacties konden worden geplaatst, er werd gekozen voor het symbolische getal van 15, zie hieronder)
Ook ik ben met stomheid geslagen. Woorden schieten te kort. Er gaat wel door m’n hoofd: ‘wij (wij want dit is grensoverschrijdend) hebben besloten te vergeten’ las ik op Facebook. En zo is het. Iets vergeten wil niet zeggen dat het niet heeft bestaan. Een volk dat vergeet, vergeet ook het recht op bestaan. Als je vergeet te bestaan kun je ook niet verder. Verder willen we allemaal, dus laten we niet vergeten. Nooit! We moeten blijven praten. Altijd! Sari odi. Manoushka Zeegelaar-Breeveld (Theatermaker)
Met het aannemen van de amnestiewet heeft Suriname zichzelf neergezet als een kortzichtige natie, die het ontbreekt aan zowel toekomstvisie als historisch besef. In plaats van de nabestaanden van de decembermoorden te steunen in hun verlangen naar rechtvaardigheid, planten wij hen een dolk in de rug. Elke fatsoenlijke Surinamer zou van zich moeten laten horen, zodat de wereld weet dat ons land, ons volk, niet uitsluitend uit boeven, opportunisten en onnozelaars bestaat. Opo kondreman, un opo! Karin Amatmoekrim (Schrijver)
Suriname laat een kans liggen, een kans op waarheid en op recht. Hoe kunnen volksvertegenwoordigers zichzelf zo misleiden? Weten ze niet dat wat ze vandaag aanrichten door de rechterlijke macht opzij te zetten, niet enkel gevolgen heeft voor de slachtoffers en hun nabestaanden van het regime Bouterse, maar ook gevolgen heeft voor de lange termijn? Geven ze hun president (en nog toekomstige machtshebbers) willens en wetens een vrijbrief om het recht naar hun hand te zetten? Dit is een bijna even zwarte dag in de geschiedenis van Suriname als 8 december 1982. Rihana Jamaludin (Schrijver)
Mijn zoon is 8, groeit op in Nederland en krijgt les over de tweede wereldoorlog. Daardoor heeft hij een hekel aan Duitsers. Ik wil mijn zoon leren niet te haten. Bij de Duitsers kan dat, omdat de daders zijn gestraft. Ik zal deze dinsdag met hem meelopen in de stille tocht tegen de straffeloze amnestieverlening voor de daders van de decembermoorden. Ik zal hem vertellen wat er is gebeurd. Als hij daarna de daders haat, kan ik hem begrijpen. Helaas. Als hij na de mars het onvoorstelbaar vindt dat Surinamers een moordenaar als president kiezen, kan ik hem begrijpen. Als hij het daarna moeilijk vindt om te beseffen dat hij Surinamer is, zal ik hem zeggen dat hij niet moet zeuren. We zijn Surinamers in goede en in slechte tijden. Guus Pengel (Schrijver/Theatermaker)
Ik vergeef wel, maar ik vergeet niet. De dag van de decembermoorden zal ik ook niet vergeten! Maar ja, JA IK WIL SURINAME WEL ZIEN VOORUITGAAN EN DIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE IS GEBLEKEN…! Razia Barsatie (Kunstenaar)
Een volk van ongeveer een half miljoen Surinamers is wakkerder dan ooit dankzij de Amnestiewet en de democratische processen zoals die zich in onafhankelijke naties als Suriname ontvouwen. Als je de stille tocht in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen zou laten plaatsvinden, krijgen nabestaanden van slachtoffers van Nederlandse willekeur en terreur ook een podium om zich tegen dwaling van de rechtstaat Nederland uit te spreken. Gelukkig is de kans klein dat de falende rechtspraak in Nederland onder vergelijkbare loupe wordt bekeken want dan zou men een permanente stille tocht langs zien komen van slachtoffers van falende rechtstaat principes. Forward ever! Laat de geschiedenis geen strop voor de toekomst worden. Soso lobi. Tide tamara Sranan e stree gi wan moro switi tratamara. Martha Tjoe Nij (Dichter/Theatermaker)
Opportunisten en lafaards, die zich bestuurders noemen, beseffen niet dat zij met ondertekening van de barbaarse Amnestiewet Suriname buiten de gemeenschap van beschaafde landen plaatsen. Het isolement waarin ons land zal geraken treft dan helaas ook de goedwillende Surinamers. Wat men hiermee komende generaties meegeeft is dat leugen, lafheid, bedrog en egoïsme wapens zijn die gebruikt mogen worden in de strijd om zelfverrijking en nepotisme: het doel heiligt immers de middelen. Dit is het absolute dieptepunt van Sranan. Lydia Emanuels (Schrijver/Radiomaker)
Ik zou graag willen reageren. Ik heb ook wel een mening maar mijn woorden zijn verstomd. De borst van Suriname brandt van pijn en niemand lijkt iets te kunnen doen. Toch gebeurt er veel. Ik zou zeker wat willen zeggen maar… Ik wens ons allen veel troost en kracht toe. Brasa! Raj Mohan (Zanger/Dichter)
Den man di a Sranan pipri piki meki wi sabi fa den e denki. Suma na mi? Ala di a de so taki mi no agri taki suma di kiri no e kisi den strafu, mi feni taki wi no mu waka leki fowru sondro frustan na Ptata baka. Wi mu sabi wi historiya. Dan te wi luku wi historiya wi e syi taki ten biten suma ben e kiri trawan, dan kaba den no ben kisi den pai. Mi ati de na den pitani di gro tron bigiman nanga -uma sondro papa na den sey. Ma ete efu a Sranan pipri no agri nanga san e pasa nownow, dan na fu tra leysi te den musu poti den sten, den sorgu taki den man disi no kon moro. Dan mi sabi taki awinsi na baka dritenti yari, den man di kiri brada fu soso o kisi den pai. Sranan pipri sabi yu historiya, dan na a kaba yu o de winiman nomo nomo. Romeo Grot (Skrifiman)
Wat gaat er gebeuren, Met mijn kinderen, Die de geschiedenis van hun land niet kennen? Wat gaat er gebeuren, Met mijn dochter en mijn zoon, Die ik nooit iets heb verteld, Van die nacht in december, Een nationale schande. Wat is er gebeurd die nacht, Wacht, wacht, wacht…, Ik weet het, je bent nog niet gehoord, Je bent nog niet verhoord, Je hebt nog niemand vermoord. Wat doe je met de dood, Van mensen op je geweten, Wat doe je met je eigen lafheid, Wat rijmt er op lafheid… SCH… verwijt. A bun, mi e stop, Onze woorden zijn nog niet op, Maar er zijn grenzen aan mijn zinnen, M’e begi un alamala, Laten wij ons bezinnen. SLOTWOORD 2012: GAAT ALLES (HOPELIJK NIET ALLES) ZICH HERHALEN? Thea Doelwijt (Theatermaker)
Het verleden waar zij het over hebben, is ook het verleden waar méér dan 15 mensen…
mensen van alle rangen en standen, van elke kleur, uit de stad en het binnenland, genadeloos en zonder vorm van proces werden vernederd, gemarteld en vermoord. Dat moeten we vanaf nu gewoon vergeten. De rechter mag daar niet meer over oordelen. De 28 parlementariërs hebben dat namens u, volk van Suriname, besloten. Voordat deze wet er was, wisten we wie er verdacht werden van de gruwelijkheden uit dat verleden. Zekerheid hadden we (nog) niet, want je bent onschuldig tot het tegendeel wordt bewezen. Dat is in een rechtstaat zo. Maar nu? Nu weten we wie de daders zijn, omdat ze er alles aan hebben gedaan om aan het oordeel van de rechter te ontkomen. Het lukte ze in drie dagen. Jessica Dikmoet (Journalist)
Als we onszelf niet de hoogste waarde toekennen, kunnen we ook niet het hoogste goed in de wereld bereiken: Liefde en Rechtvaardigheid! Nu wordt in ons geliefd Suriname de Rechtvaardigheid geweld aangedaan. Waar eerst, als in een echte democratie, de verdachten van bloedbaden (Moiwana) en moordpartijen (Fort Zeelandia), via de rechtsgang ter verantwoording werden geroepen, wordt nu, middels een politiek machtsspel, de rechtsstaat terzijde geschoven. Surinamers, waar ook ter wereld, het is onze taak en onze plicht dat licht brandende te houden. Het licht van de menselijke waardigheid, de rechtstaat, de democratisch bepaalde grondwet, de gemeenschappelijke idealen van onze voorouders uit India, Afrika, Java en waar ook ter wereld. Gezamenlijk tegen rechtsongelijkheid en moreel verval – geen tropische, morele, duisternis meer! Felix Burleson (Acteur)
Surinames internationale reputatie is verkwanseld door opportunisme en eigenbelang, onder het mom van”volksvertegenwoordiging”. Ik schaam me diep. Vast staat nu wel dat de coalitie zó zeker was van een op handen zijnde veroordeling -dus schuldigverklaring!- van hun grote leider dat alles op alles gezet is om een vonnis te voorkomen. Onze grootste opdracht nu is om de woorden “Recht en Waarheid maken Vrij” weer zeggingskracht te geven, door met name de jongeren te doen inzien dat de nu gepredikte rechteloosheid slechts een teken is van moreel verval en absoluut niet deugt. Opgeven is geen optie. Die –vele!- zielen verdienen rust! Gado blesi wi kondre… Denise Jannah (Jazz zangeres)
Hoe laag kan een land, een volk, een parlement geraken, dat koelbloedige moorden legitimeert, om behoud van macht? Hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die doden in klassen verdelen, door voor amnestie te stemmen ter vrijwaring van de moordenaars van de ene (december 1982) koelbloedige moorden terwijl zij tegen amnestie zijn voor de moordenaars van de andere (Moiwana, 1986) koelbloedige moorden, alsof de slachtoffers van de ene koelbloedige (Moiwana, 1986) moorden, menselijk waardiger zijn dan de slachtoffers van de andere koelbloedige (december 1982) moorden. Hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die een dergelijk amnestiewetsvoorstel indienen, die zo een wet verdedigen, die voor zo een wet stemmen. Maar ook, hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die niet krachtig TEGEN de amnestieverlening stemden, maar zich slechts van stemming onthielden. En dus stilzwijgend instemden. André Pakosie (Fytotherapeut)
Makandra Sranan, Brudu ben lon pasa skin, Miti goron.
Mama Aisa, Mi afo kruderi, Lontu miti, Libi suma kondre, Pe surdati e go barpuru, Rumuru sa e tan degedege na ini den ede, Fu sribi kondre no e tan tiri, Uma nanga bere de bari na uma ede, Di no ben sabi sondu pe pasa, Di brada du, No ben de, fu syi.
No frigiti, Te yu du wan sani, Na ini dungru, pe alasani tiri, Dungru, e tyari nyun siri, Prani wi sa prani, Baka, sibibusi, Oten a siri sa gron?, Meki wi ala sa nyan!
Makandra Sranan, Kreiwatra na ai, Di wi famiri, Sof´ den nanga nen, Ma sof´ den n’abi nen, Oten den sa drai kon na oso baka?, Makandra Sranan, Makandra Sranan.
Grontapu sondu alontu a de, Winsi tori e draitapu, Makandra Sranan, Drei yu krei ai, Sabi tamara, na esde nanga tide wi sa de. Orsine ‘Hansé Muye’ Walden (Spoken word Artist)
Hindostanen bootsen gedrag Bollywoodfilm na
door Peggy Brader
Hindostanen hebben in de loop der jaren Bollywood flink nagebootst. De tragische, ellenlange films met veel dans en gehuil hebben enorm veel invloed gehad, stelt publicist en Bollywood-kenner Anil Ramdas. Hij gaat nog verder: Bollywood heeft het culturele leven van de Hindostanen gevormd.
In de documentaire met de titel Wat Bollywood doet met Hindoestanen, beschrijft Ramdas de opkomst en de invloed van de Indiase cinema op de Hindostaanse gewoonten. Jessica Dikmoet produceerde de vertelling, die uit twee delen bestaat. Ramdas gaat chronologisch te werk: vanaf de zwart-wit film tot heden. Na enkele generaties hebben Hindostanen nog steeds dezelfde ‘Indiase houdingen’, zegt Ramdas. Dat komt volgens hem door de Bollywood-film, waarvan er meer dan 50.000 gemaakt zijn.
Surinaamse Hindostanen en Bollywood
Surinaamse Hindostanen schijnen zich in de jaren zeventig enorm door de films uit India te hebben laten beïnvloeden. De oorzaak is de ‘nationalistische fase’ waarin Bollywood was beland en de naderende onafhankelijkheid van Suriname in 1975. In die periode werd de Westerse wereld in de Bollywoodfilms afgebeeld als een plek van moreel verval.
Hindostanen in Suriname gingen het beeld van sigaretten rokende meisjes, drankgebruik en losbandigheid associëren met de Creolen. Die bevolkingsgroep stond erom bekend verwesterd te zijn en vormde in hun ogen een bedreiging. Volgens Ramdas werkten de films versterkend op de anti-Creoolse houding. Het gevolg was dat veel Hindostanen gemakkelijker de keuze maakten om naar Nederland te vertrekken om zo hun cultuur te behouden.
Piekeren over goede schoonzoon
“Hindostanen piekeren hun hele leven over de juiste partner voor hun kind,” vertelt Ramdas. In het westen is het een lastige zaak, omdat Hindostanen tegenwoordig hun eigen partner willen kiezen. Daar spelen de films nu op in, zegt hij. Vanaf 1995 produceert Bollywood films die bestemd zijn voor Indiërs buiten India, met een speciale plek voor deze dilemma’s.
Waarom zoveel invloed?
Dát de invloed er is, is aannemelijk. Maar waarom de Bollywood-films zo’n grote impact hebben op het leven van de Hindostanen, is de volgende vraag waar Ramdas antwoord op probeerde te vinden. “Hindostanen hadden zo ver buiten India geen informatiebronnen over hoe hun cultuur in elkaar zat. Bollywood werd als het ware een geheime bron waaruit zij hun religieuze en culturele lessen trokken.”
Toekomstperspectief
De Bollywood-film zal ook in de toekomst haar invloed blijven uitoefenen, voorspelt Ramdas. “Ik ben bang dat het zo zal blijven doorgaan. Dat Indiase filmmakers zo slim zijn, dat ze zullen weten hoe ze de harten van iedere nieuwe generatie zullen winnen. Op de één of andere manier is het ze altijd gelukt.” Of deze ontwikkeling positief of negatief is, kan Ramdas niet zeggen. “Daar heb ik geen idee van. Je kunt van zulke dingen kun je nooit zeggen of het positief of negatief is, want je hebt geen idee hoe Hindostanen zouden zijn als er geen Hindostaanse films zouden zijn.”
[RNW/OHM, 12 juli 2011]
Stichting Julius Leeft! jubileert met twee boekpresentaties
Op zondag 12 december presenteert Stichting Julius Leeft! (SJL) in samenwerking met uitgeverij Meulenhoff en Paradiso de bundel Suriname en ik. Ook verschijnt die dag het jubileumboek Onverwerkt verleden… over vijf jaar SJL.
In Suriname en ik vertellen mensen uit Nederland en Suriname over hun band met Suriname. Enkele van de auteurs zijn Noraly Beyer, John Leerdam, Roger van Boxtel, Jessica Dikmoet, Joan en Kathleen Ferrier, John Jansen van Galen, Gerda Havertong, Roy Khemradj, Antoine de Kom, Michiel van Kempen, Jan Pronk, Anil Ramdas en Gerard Spong. Het eerste exemplaar wordt 12 december uitgereikt aan Eberhard van der Laan, burgemeester van Amsterdam.
Het jubileumboek Onverwerkt verleden… verschijnt bij de viering van dit eerste jubileum van SJL. In de afgelopen vijf jaar bracht SJL van initiatiefnemer en producent John Leerdam spraakmakend muziektheater met bekende acteurs en politici als Thom Hoffman, Maartje van Weegen, Job Cohen, Mark Rutte en Denise Jannah. De rode draad in de jaarlijkse voorstellingen is de speciale relatie tussen Nederland en de vroegere koloniën en ontwikkelingslanden.
In 2009 had SJL nog daverend succes met de voorstelling Claus! in Koninklijk Theater Carré over het leven van wijlen prins Claus en zijn passie voor ontwikkelingssamenwerking. Koningin Beatrix was destijds aanwezig in het publiek. Andere voorstellingen waren De Tranen van Den Uyl, Dubbelspel/Changa!, Kain Pikul – Geblinddoekte verhalen, Amandla! en De Nacht van Schmelzer.
Dit jaar kiest SJL dus niet voor een voorstelling, maar voor deze boekpresentaties en een discussie over vijf jaar SJL. Dit zal in Paradiso plaatsvinden onder leiding van Yoeri Albrecht en Lennart Booij. Ook komen de mooiste teksten en songs uit de muziektheatervoorstellingen nog een keer voorbij, met onder meer Paulette Smit, Izaline Calister, Tutu Puoane, Manoushka Zeegelaar Breeveld en Pascale Kaitjily.
Datum: zondag 12 december
Plaats: Paradiso, Amsterdam
Aanvang: 14.30 uur, deuren 14.00 uur open.
Kaartverkoop is gestart op 13 november via www.paradiso.nl
RSS
Facebook
Twitter
