Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Commewijne
Albert Helman – Op de Commewijnerivier
Land, o mijn land van donker bos en water,
dat zorgeloos wordt uitgestort in zee,
om naar de broeikashitte een weinig later
als bui terug te keren, – uw trofee
is zon en zwaar-bewolkte luchten,
waaronder schaduw slinkt en groeit zoals het groen.
Juist zo mengt wrang en zoet zich in uw vruchten
en veel meer droom dan drang zich door uw doen.
Maar eeuwig en geweldig als uw wouden
en overweldigend als regen en rivier
blijft ge, aan uw verte ontweld, uzelf behouden,
spilziek, speels, en toch onbevriend.
Alléén. Dit… hier…
[1955; opgenomen in Adyosi, 1993]
Eerste exemplaar van Suwarni voor dc Karta-Bink
Suwarni is het nieuwste boek van Kadi Kartokromo. Het boek handelt over de Javaanse vrouw(en). Kadi Kartokromo, lid van Schrijversgroep ‘77, overhandigde op 26 september 2012 een exemplaar van zijn boek aan de district-commissaris van Commewijne, Ingrid Karta–Bink.
read on…Briesende paarden bestormen bodo Commewijne
door Donovan Mijnals
Commewijne – Pang! Een shot dondert door de lucht en twee korjalen komen ogenblikkelijk in beweging. De botenrace bij de 64ste Bodoviering te plantage Rust en Werk ging zondag onder belangstelling van een schare bezoekers van start. Verschillende activiteiten staan op programma en mensen zijn er van heinde en verre op afgekomen. Zelfs enkele Franssprekende bezoekers willen dit evenement absoluut niet missen.
Gratis
Terwijl de reis dieper de plantage in – waar de rest van de festiviteiten plaatsvinden – wordt ingezet staat een man al klaar om iedereen te verwelkomen. “Aai a nyan dya, ala san gratis yere”, wenkt hij. Verderop is een vrouw er zorgvuldig over dat de massa inderdaad gevoed wordt. Zodra ze iemand met lege handen spot, wordt die meteen ‘bestookt’ met vragen of die van de Indonesische gerechten die in grote variëteit aanwezig zijn wil genieten.
Toch is de grote publiekstrekker de Djarang Kepang show van Young White Horse. Terwijl de dansers muzikaal ondersteund door diverse metallofonen en een trommel opkomen, worden de muzikanten door de Gambuh (leider) met een vloeistof besprenkeld. Als een meester hypnotiseur zal hij de dansers iets later één voor één in trance brengen. En eenmaal in ‘hogere sferen’ doen ze alles wat de leider maar wil.
Ondertussen heeft zich een menigte gevormd rondom de in fleurige kleding gestoken en kunstig opgemaakte artiesten. Op zelfgemaakte paarden en met een kroon op het hoofd voeren ze de culturele dans uit. Maar wanneer het tempo van de muziek wordt versneld en de Gambuh zijn werk heeft gedaan, veranderen ze onder luid geschreeuw en gegrom zelf in paarden.
Gillend
“Ik ben bang hoor, ik ga naar achteren.” Een klein meisje maakt zich haastig uit de voeten. Haar bijna profetische intuïtie legt het kind geen windeieren. De rest van haar vriendjes zijn blijven staan, maar stuiven iets later gillend uiteen wanneer een ‘paard’ zich al briesend en snuivend in het publiek begeeft. Maar ook enkele volwassenen deinzen angstig terug. “Een keer toen ik zes jaar was heeft een Djarang Kepang danser me tot naar huis achtervolgd”, knijpt een nerveuze vrouw er met benepen stem uit.
Toch is ook voor de kinderen wat leuks bedacht. Onder begeleiding van een clown doen ze allerlei spelletjes en een danswedstrijd. Maar het is opmerkelijk dat er kindvriendelijkere liedjes voor dat onderdeel uitgezocht konden worden. Want hoewel ze vrijwel zeker geen Portugees verstaan, isNa Baladavan Michel Telo een toch een ietwat te seksueel geladen nummer om er wat mee te doen voor kleintjes.
[uit de Ware Tijd, 27/08/2012]
Suriname Heritage Festival in aantocht
Het tweede Suriname Heritage Festival wordt dit jaar wederom gehouden in het district Commewijne, geconcentreerd in het Fort Nieuw Amsterdam. De behoefte aan een dergelijke activiteit is uit het eerder gehouden festival, zowel nationaal als internationaal, daadwerkelijk gebleken. Zaken, die verbetering behoeven worden meegenomen en hierin gaat onder meer om de locatie, de concentratie van de activiteiten op één plek. De succesvolle activiteiten zijn onderdeel van het festival. Zo is een groep ondernemers, die aan het eerste evenement hebben meegedaan, getraind door IntEnt Suriname en hebben enkele intussen hun bedrijfsplan afgerond. Dit is een blijk van de doelen van het festival, namelijk een basis leggen voor het creëren van een derde toerismeseizoen voor Suriname, opdat er een structurele bijdrage wordt geleverd aan de ontwikkeling van de economie in het algemeen en de toerismesector in het bijzonder. Hierbij is de ontwikkeling van innovatie en creativiteit in lokaal ondernemerschap en het creëren van werkgelegenheid direct of indirect gekoppeld aan de toerismebranche, van eminent belang. Heritage toerisme als ‘s werelds grootste vorm van toerisme draagt bij aan de ontwikkeling van de lokale gemeenschappen, die authentieke gewoonten, cultuur en kunst alsook hun natuurlijke omgeving behouden hebben. Het streven is om een bijdrage te leveren aan deze vorm van gemeenschapsontwikkeling, dat onlosmakelijk verbonden is aan het geheel.
Het festival wordt gehouden op 3 en 4 maart a.s.
[uit De West, 6/7 januari 2012]
Geld voor leesproject Commewijne
Stichting Vrienden van Commewijne krijgt geste van SRD 4.000
door Asha Bhagwat
Paramaribo – De Stichting Vrienden van Commewijne heeft onlangs een geste van SRD 4.000 ontvangen van Surindre Sardjoe-Misre ten behoeve van het leesproject ‘Commewijne Leest’. Dit geldbedrag is volgens stichtingsvoorzitter Sheilendra Girjasing van harte welkom. Hij is Sardjoe-Misre bijzonder erkentelijk voor dit gebaar. Zo heeft de stichting een overeenkomst gesloten met CCS, waarbij de stichting het op zich heeft genomen om de CCS-bus te onderhouden, te voorzien van gasoline en de chauffeur te betalen. De CCS sorteert de boeken op niveau en trekt vervolgens het district in om deze te distribueren aan de kinderen. Op dergelijke wijze wordt het leesgedrag van de leerlingen gestimuleerd.
Girjasing zegt dat het leesniveau van de kinderen eerst onder de loep wordt genomen middels een test, waarna het verstrekken van het boek plaatsvindt. Wanneer een kind 7 jaar oud is, wordt het niet automatisch een boek aangeboden voor kinderen van 7 jaar. Het leesniveau wordt eerst bekeken. Op deze wijze wordt ook gericht en begrijpend lezen voor de kinderen bewerkstelligd. Het ligt in het vooruitzicht om ook de kinderen van de verafgelegen gebieden, waaronder Rust en Werk, Johanna Margaretha, Kroonenburg en Alliance, van boeken te voorzien.
De stichting ontplooit verder tal van projecten. Zo is gedurende het jaar een samenwerking aangegaan met de Stichting Arbeidsmobilisatie (SAO) voor het uitvoeren van een communityproject. Een training in 8 beroepsgerichte vakken, waaronder, Gas-, Water- en Elektriciteitsaansluiting, Tweetaktmotorenreparatie en computerlessen, zijn afhankelijk van de keuze van de cursisten verzorgd. Dit heeft geresulteerd in het behalen van de eindstreep door 100 cursisten.
Verder verzorgt de stichting praktische Engelse lessen voor ondernemers en overige belangstellenden die in deze taal willen communiceren. Binnenkort wordt er een aanvang gemaakt met de tweede cursus. Er worden thans voorbereidingen getroffen voor het opzetten van een Sarnamihuis in het Openluchtmuseum. Het streven is erop gericht om dit over twee jaren, bij de herdenking van 140 jaar Hindostaanse Immigratie, te realiseren. Zo vindt reeds geruime tijd de verzameling van oude attributen plaatst, die indertijd door de immigranten zijn gebruikt.
Girjasing, die terugblikt op een succesvol en productief jaar, is voornemens al de projecten te continueren in het nieuwe jaar. Ook worden mogelijkheden bekeken om nieuwe projecten van de grond te krijgen. Dit jaar vond ook de launch plaats van de cd Yaad Kiya Dil. De opbrengsten hiervan zijn bestemd voor diverse projecten.
[uit Dagblad Suriname, 27/12/2011]
Kick-off ‘Commewijne Leest’
Paramaribo – ‘Commewijne Leest’ is een project dat wordt georganiseerd door het CCS en stichting Vrienden van Commewijne. Volgens Shailendra Girjasing, voorzitter van de stichting, zullen de kinderen vanaf de lagere school die nu thuiszitten vanwege de vakantie, op hun leesvaardigheid worden getest. Is het tot nu toe zo dat leerlingen boeken lezen die passen bij hun leeftijd, bij dit project wordt vastgesteld welk niveau het kind aankan.
CCS komt in met het leesmateriaal, gesorteerd op basis van leesniveau en stelt een boekenbus ter beschikking, terwijl Vrienden van Commewijne het testmateriaal beschikbaar stelt en het onderhoud van de boekenbus tijdens dit project op zich neemt. Gedurende de maand september zullen alle kinderen in het district Commewijne de gelegenheid krijgen om zich te laten testen voor wat het lezen betreft. De bibliobus zal zoveel mogelijk buurten aandoen. Bij positief resultaat van dit project willen het CCS en Vrienden van Commewijne nagaan hoe aan dit project een permanent karakter kan worden gegeven. De rechteroever van de Commewijnerivier zal ook worden aangedaan zegt Girjasing, omdat daar ook Surinamers wonen.
De kosten van dit project komen geheel voor rekening van de stichting. Er zijn verschillende personen die al geld hebben gedoneerd en de verkoopopbrengsten van de cd Yaad Kiya Dil zullen aan dit doel ten goede komen. Donderdag zal de kick-off zijn van dit project. De eerste stopplaats is bij het zwembad van de heer Emelio Lens aan de Pt. Murlieweg. Gedurende de maand september zullen wekelijks twintig plaatsen, verspreid over geheel Commewijne, worden aangedaan. Girjasing is er van overtuigd dat de kinderen in het district met dit leesproject hun leerprestatie kunnen verhogen, “want wie niet leest zal moeilijk begrijpen.”.
[uit de Ware Tijd, 30/08/2011]
Vakantie op Commewijne
door Carry-Ann Tjong-Ayong
De monotone geluidjes van het veer Marataka, dat – pakkapakkapakka – de rivier oversteekt en ons meevoert naar Meerzorg. We gaan logeren op Voorburg, Commewijne bij oom Bert Sanches en tante Emmy Ferrier.
read on…Kadi Kartokromo – Plekken in Commewijne
Karamakakriki, Destompesburg en de Indiaanse dorpen Java en Sapende
Deze nogal restante vestigingsplaatsen, bewoond door afstammelingen van oude plantage-arbeiders, zijn in de laatste jaren uit beeld verdwenen in tegenstelling tot de periode van vóór 1980.
Karamakakreek[kriki] is een linker zijtak van de Boven-Commewijnerivier, ongeveer een half uurtje bovenwaarts varen vanaf de Commewijnebrug. De bevolking bestaat uit een vijftal gezinnen die van de kleine landbouw leven. Bekende producten zijn watermeloen, chinese tayer, napi, koren[karoe] djindja en droge rijst [rijstteelt op hoge grond en of tegalan]. Als vervoermiddel zijn zij aangewezen op de zelfgemaakte korjalen en of sitplanga boto. De kinderen moeten per boot naar school gaan op Potribo. Vandaag de dag is Potribo verhuisd.
Een andere bekende plaats is Destompesburg. Een verlaten eenmansplaatsje van papa […], niet ver van de samenvloeiïng van de linker en rechter Commewijnerivier. Een gewijde plaats waar de mensen van omliggende plaatsen met regelmaat hun rituele offers brachten. De traditionele vlaggenstokken en andere gebruiksvoorwerpen werden regelmatig aangetroffen. Na ruim een uur bovenwaarts varen kwam de delegatie het verlaten dorp der boslandcreolen onder kapitein Atebe tegen, genaamd Gododrai. Met de openlegging van het binnenland van het gebied Mapane vanwege de aanleg van de ontsluitingsweg van het binnenland door de GMD, was met goedvinden van de hoofdopzichter de bekende heer Molgo, een stuk terrein opengegooid voor de Gododraiers. Kapitein Sante en zijn mensen hadden het gebied verder tot bloei gebracht, terwijl ook een krutu-oso [vergaderplaats] werd gebouwd. Bij de verkiezingen van 1977 was aldaar ook het stembureau. Een provisorische polikliniek werd regelmatig door de dienstdoende artsen van Nieuw-Amsterdam en Tamanredjo bezocht en aangedaan.
Om Java en Sapende te bereiken moeten de bewoners via de bijna dichtbegroeide kreek varen. De loshangende lianen en andere boomplanten geven inderdaad een idyllisch panorama. De verlaten R.K-kerk die er nog stabiel bijstaat moet jammer genoeg wachten op de eens goed bezochte religieuze gebedsplaats diep in het binnenland van Commewijne. Bij ons bezoek werden wij ontvangen door de dorpskapitein Martin, bijgestaan door enkele trouwe bewoners van het dorp. Teneinde de toegang en of de doorvaart enigszins te vergemakkelijken kreeg de kapitein de ondersteuning van het districtsbestuur om tegen betaling de kreek op te schonen. De nog enkele bewoners leven van de kleine landbouw en visvangst en proberen hun produkten kwijt te raken door ze langs de hoofdweg aan de man te brengen.
[van de website van Schrijversgroep ’77; enigszins bewerkt]
John Leefmans – Nieuw Amsterdam
Binnen de wallen van het fort, achteraan,
hebben er (drie? vijf?) eucalyptus-reuzen gestaan,
die enkele jaren (twee? vier?) exotisch kruidden
en het jongetje in zijn klasse, bent en groep
tot buitenstaander maakten, onverwant, en
buiten het middelpunt tussen verwanten.
Hij mocht waar de reuzen plachten te vervellen
voorzichtig het kaneel van de zachte huid pellen,
een enkele keer met een spijker of scherf
een hart tatoeëren met geheime initialen
op een rug (waar niemand het zag).
Zij konden triest hoofdschuddend ruisen
als wisten zij ‘t begin nog
maar niet het vervolg van het verhaal,
(zo anders dan het bamboebos besloten,
vol ongeboren hengels, pijlen, bogen, goten, –
of de meid met oorringen goud en groot,
de hoofddoek op zijn frans en rood
en zwarte weerbare handen).
Vers van boomloze bossen, magoggetje, en verre landen,
zoek ik achter de wallen met grijzende ogen.
Hier stonden Vier Dikke Eucalyptus-Bomen.
O? zegt mijn zoon en keilt een manjepit, afgekloven,
over het water van de nog steeds altijd vuile sloot, en
telt één, twee, drie, vier! vol fiere overmoed,
en volgt de pit die naar de bodem zinkt, voorgoed.
[uit Retro, In de Knipscheer, Haarlem 2001]
Tori Oso-avond over Commewijne
Commewijne staat in the spotlight op de 29ste juni. Dan heeft Schrijversgroep ’77 een avond in Tori Oso over het district Commewijne. Kadi Kartokromo, die districtscommissaris is geweest van dit district, en er nog steeds regelmatig de weekenden en vakanties doorbrengt, zal interessante verhalen vertellen. Er zullen enkele slides worden vertoond van het district. Alphons Levens (foto), stonfutu van Commewijne, leest voor uit Toen verschenen de machines. Dit verhaal is opgenomen in door Michiel van Kempen verzameld werk in Mama Sranan en in de bundel …, en toen was niets mooi meer. Ismene Krishnadath leest voor uit haar roman Satyem, over een Javaanse immigrante. Javaanse contractarbeiders kwamen na immigratie bij uitstek op plantages in Commewijne terecht. Mariënburg is daarvan de bekendste. Een deel van de roman is gesitueerd op Mariënburg. Arlette Codfried draagt twee gedichten op aan de mensen van Commewijne.
In het programma is nog ruimte voor enkele gedichten of een lied. Natuurlijk wel betrekking hebbende op Commewijne. Contact: 520513 of 8912005
Commewijne-avond Schrijversgroep ’77
Op woensdag 25 mei houdt Schrijversgroep ’77 een avond in Tori Oso over het district Commewijne. Kadi Kartokromo, die districtscommissaris is geweest van dit district zal interessante verhalen vertellen, uit zijn dc-periode. Daarnaast mogen vrijwilligers zich opgeven voor het voordragen van hun literair werk. Het werk moet wel gerelateerd worden aan Commewijne. Ook mensen met leuke digitale plaatjes mogen die inzenden. Die kunnen dan geprojecteerd worden.
Contact: www.schrijversgroep77.org
[Bericht van Schrijversgroep ’77]
Suriname krijgt jaarlijks februari-festival
Het eerste Suriname Heritage Festival speelt zich af in Commewijne. Suriname krijgt in februari een jaarlijks terugkerend festival met als thema cultureel erfgoed. Dit evenement is gericht op toeristen en bedoeld om in februari een derde toeristenseizoen te kweken, naast de maanden december en juli. Het district Commewijne is de locatie van het eerste festival, dat op 10 februari begint en elk jaar op een andere plek wordt gehouden. Het Commewijne Heritage Festival, zoals het gedoopt is, duurt vier dagen. Het initiatief komt van IntEnt Suriname, diverse touroperators en het directoraat Cultuur van het ministerie van Onderwijs.
De opening zal groots zijn, beloven de organisatoren. Tussen 10 en 14 februari zijn er op diverse plekken in het district activiteiten die het cultureel erfgoed van Commewijne benadrukken. De organisatie koos voor dit district omdat toeristen graag een bezoek brengen aan Commewijne en omdat het veel culturele rijkdom herbergt in de vorm van Fort Nieuw Amsterdam en de oude plantages. Sherida Morman van IntEnt en initiatiefnemer van het festival zegt dat het de bedoeling is om vooral startende ondernemers te stimuleren iets te doen. IntEnt begeleidt startende ondernemers.
Enkele activiteiten van het festival zijn: tours naar plantages en andere historische plaatsen in Commewijne, een visfestival compleet met tours naar visrijk water om er te hengelen en verkoop van vis en visgerechten, een groene markt met groente en fruit. Verder is er muziek en eten. Op Mariënburg is er een Suikerfestival. Het verhaal van de oude suikerplantage (foto hieronder) wordt daar verteld aan de hand van een verhalenbundel en optredens van kinderen.
[ontleend aan Starnieuws, 12 januari 2011]
RSS
Facebook
Twitter
