blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Commewijne

Noord-Commewijne legt geschiedenis vast in verhalenhuis

door Audry Wajwakana

PARAMARIBO – Ooit bruiste Noord-Commewijne aan de rechteroever van de Commewijnerivier van leven. Doordat mensen naar Paramaribo, het buitenland of de overkant van de rivier (het vasteland) trekken, loopt dit gebied langzaamaan leeg. Van de dertigduizend bewoners die er toen woonden, zijn er nog amper drieduizend over.

read on…

De geschiedenis van het Kinderhuis Leliëndaal

Op 27 oktober 2018 bestond het Kinderhuis Leliëndaal 100 jaar. Dit kinderhuis dat gevestigd is in het Surinaamse district Commewijne heeft een speciale plek in de herinneringen en verzorgers die daar een deel van hun leven hebben doorgebracht. Er is nu een boek over verschenen onder redactie van Hariëtte Mingoen onder de titel Die tijd vergeet ik nooit; herinneringen aan Kinderhuis Leliëndaal. read on…

Wa.ter.sé.

In Wa.ter.sé. beschrijft Reinier Kromopawiro zijn herinneringen uit zijn jonge jaren in Bakkie en de periodes daarna die hij beschouwt als podia waarop hij zich uitleeft in het ritme van de tijd. Zo typeert hij de verschillende stadia van zijn gevarieerde leven. In werkelijkheid is watersé, afgeleid van het Surinaamse woord watrasei en dat ‘waterkant’ betekent, het voorland van Bakkie. De Javaanse dorpelingen noemen het wa.ter.sé.! Daar heeft hij Semar, zijn held uit het wayangtheater, achtergelaten zoals hij dat dikwijls pleegt te zeggen. Samen met zijn vrouw Cynthia Soei Lanh en zoon Rochand Alan creëert hij zijn nestwarmte in een nieuw thuis in waterland. read on…

Koloniaal borstbeeld van Barnet Lyon verwijderd

Vandaag is het koloniaal borstbeeld van agent-generaal George Henry Barnet Lyon, dat bij de ingang van de Palmentuin aan de Grote Combéweg in Paramaribo staat, verwijderd. read on…

5 jaar Suriname Heritage Festival

Het eerste lustrum van het Suriname Heritage Festival wordt op diverse wijze herdacht en gevierd. De gehele maand maart wordt er extra aandacht besteedt aan onze bruisende cultuur, bewogen geschiedenis en fantastische natuur. read on…

“Vrienden van Commewijne” gedenkt helden

Paramaribo – De Stichting Vrienden van Commewijne onder leiding van de parlementariër Sheilendra Girjasing heeft woensdag de 24 mannen die op 30 juli 1902 door militairen zijn vermoord, in Mariënburg herdacht. De 24 mannen, die ook wel de gevallen helden worden genoemd, werden omgebracht, omdat zij in opstand waren gekomen tegen de toenmalige koloniale heersers.

read on…

Leuk boekje over Plantage Mariënburg

District Commewijne. Foto © Aafke Huizinga

door Benjamin Mitrasingh
In de boekhandel is een leuk boekje over de plantage Mariënburg te vinden, alleen schrik je onmiddellijk van de prijs van het boek. Dan is het grote boek van dr André Loor wel redelijk in de prijs. Een compliment verdient zeker de schrijfster van het boek Anne Blondé, maar dan moeten wij ook erbij vermelden dat zij bij elk volgend schrijfproduct van haar wel een nauwkeuriger eindcorrector moet raadplegen. Want het stoort bij het lezen wel enorm, als er bij het woord ‘suikerrriet’ de lidwoorden ‘de’ en ‘het’ door elkaar worden gebruikt. Het woord is ‘het’ suikerriet en dan mag de eenvoudige Toekijan Soekardi in zijn notities wel ‘de’ suikerriet’ hebben geschreven, maar dat mag hij, want het zijn zijn eigen aantekeningen die hij nu nog gebruikt als bescheiden toeristengids van de plantage. Die aantekeningen biedt hij niet te koop aan, wat Anne Blondé wel doet met haar boekje. Hierdoor krijgt haar boekje wel het predicaat van ‘wat zielig, maar wel een leuk boekje’.

Sommige fototeksten ontbreken helaas volledig in het boekje en de witte teksten op de foto’s zijn bijna onleesbaar. Want wie zijn de mensen op de foto op bladzijde 92. Die foto is gehaald uit een album van de man op de foto, die alles heeft vermeld behalve zijn eigen naam. Hij was agent op Mariënburg en ergens onthult hij zijn eigen borstbeeld.Als onderzoekster en schrijfster verdient Anne Blondé wel beter, omdat zij nu al een goed voorbeeld is voor alle politici van het district Commewijne maar vooral ook voor de onaantastbare geniale ‘luchtkastelenbouwer’ van de suikerplantage. In het boekje (bladzijde 54) krijgt het historisch onderzoek naar het massagraf van 1902 ook aandacht en wordt er ook vermeld: ‘de lichamen van de contractarbeiders werden begraven in een kuil met ongebluste kalk, wat het zo goed als onmogelijk maakt iets van hun resten te vinden’. Met deze conclusie heeft Anne Blondé een enorme ondersteuning gegeven aan het werk van het onderzoeksteam op Mariënburg dat steeds dichterbij komt van de juiste lokatie van het massagraf. Voor de boringen zijn nu langere verstelbare ‘Emperor’ assenstaal boren geleend bij de GMD. De archeologie en de Dienst voor Bodemkartering (DBK) werken namelijk met lichtere en kortere galvaanboren.

De foto’s en kleuren schema’s in het boek zijn heel mooi, maar waarvoor Anne Blondé samen met haar vrienden, zeker een dikke pluim verdient, zijn de uitgebreide noten en de gebruikte literatuur in het boek. Die maken het eindeloos zoeken naar de juiste bronnen, en zeker in Nederland, heel makkelijk.

In het verslag van het onderzoeksteam van Stichting Hindostaanse Immigratie zal je straks kunnen lezen wat het woord Mariënburg precies betekent, waar het vandaan komt en hoeveel slachtoffers er op 30 juli 1902 werkelijk ter plaatse zijn gevallen en hoeveel in het ziekenhuis op Mariënburg zijn overleden. Het is ook nog onduidelijk waar opeens de namen zijn verdwenen van de hoofdmoordenaar Budree en waar die van de verzetsleiders Hardat en Wongsoredjo? Als het boek de maand en het jaar van het onderzoek naar het massagraf van 1902 keurig kan vermelden, namelijk als juni 2013, wie gaat dan schrijven over de uitverkoop van Mariënburg en over de minachting en enorme verwaarlozing van de oud-Javaanse arbeiders? Dit proces begon al na de sluiting van de suikerplantage in medio 1985 en in 2013 was dit proces nog steeds in volle gang?

Als Anne dat niet doet, doen wij het wel. Want sinds 1980 praten we in Suriname over de maatschappelijke relevantie van wetenschapsbeoefening en dat stukje hebben wij gemist in het boekje. Jammer, maar de tijd zal ons hopelijk beter leren. Maar aan Anne en aan ‘kan’ Toekijan, in elk geval een heel hartelijk dankjewel voor hun mooi boekje! Stichting Cultuureducatie.

[van Starnieuws, 1 april 2014]

Moestadja wil boek Commewijne in schoolbibliotheken

De auteurs Soewarto Moestadja en Hardeo Ramadhin hebben hun boek over Commewijne dinsdagavond als gasten van Kenniskring in het Lalla Rookh-gebouw gepresenteerd aan het publiek. Zij stellen dat er waardevolle informatie is in het boek District Commewijne; Verleden, Heden en Toekomst. Moestadja, die ook minister van Binnenlandse Zaken is, hoopt dat zijn collega van Onderwijs en Volksontwikkeling het boek aanschaft voor alle schoolbibliotheken. De auteurs vinden dat elk schoolgaand kind toegang moet hebben tot dit boek. Moestadja gelooft dat het boek een belangrijke bijdrage kan leveren aan het onderwijsproces. Zo is niet alleen de geografische kant van Commewijne belicht, maar ook de politieke, sociale, historische en culturele kant. De minister van Onderwijs en Volksontwikkeling, districtscommissaris van Commewijne Ingrid Karta-Bink en de voorzitter van Pertjajah Luhur, Paul Somohardjo, behoorden tot de aanwezigen.

Moestadja zegt dat het zeker iets meer dan twee jaren heeft geduurd, voordat het boek uiteindelijk gepubliceerd kon worden. ”Er zijn stagnaties ontstaan. Het was de bedoeling om tijdens de vorige regering met dit boek uit te komen”. Dc Bink die een boek in ontvangst mocht nemen, zegt blij te zijn met de publicatie. Ze vindt dat vanaf het afgelopen jaar Commewijne veel aandacht krijgt. Ook zij vindt dat het boek op alle scholen moet worden gedistribueerd, zodat de scholieren meer te weten komen over de geschiedenis van hun eigen district.
[Bron: ASP]

Plantage Mariënburg, van koffiebes tot rum

Nadat de plantage Mariënburg in 1988 ophield te bestaan, resteerden slechts herinneringen. Voormalig werknemer en huidige gids op het terrein, hr. Toekijan Soekardi, schreef de zijne op met potlood in een schrift met de titel: Na het zoet het zuur. Hij illustreerde zijn memoires met tekeningen van de beelden zoals die in zijn hoofd nog bestonden. Alsof het gisteren was. Een belangrijk cultuur-historisch document laat hij ermee na.

Historica Anne Blondé wijdde in 2011 samen met architecte Ann Roesems haar masterscriptie aan de plantagecultuur en het plantage-erfgoed in het district Commewijne, waarin Mariënburg diende als casestudy.

Beide documenten tezamen leveren een boeiend resultaat: Plantage Mariënburg – van koffiebes tot rum is voor menigeen een rijk geïllustreerd feest van herkenning. Het verhaal beschrijft de opkomst en teloorgang van een mooie industrie, die profijtelijk was voor enkelen en tegelijk voor velen een hard bestaan betekende. Hoe dan ook is het een onlosmakelijk deel van de geschiedenis van Suriname en van Nederland en alleen al om die reden verplichte kost.

Uitgeverij LM Publishers presenteert het boek Plantage Mariënburg – Van koffiebes tot rum op dinsdag 5 november a.s. in het Surinaamsch Rumhuis, Cornelis Jongbawstraat 18, Paramaribo.
Programma
Inloop vanaf 19:00 uur
Om 19:30 uur start het officiële gedeelte met enkele sprekers.
Vervolgens zal de heer Toekijan Soekardi als speciale gast de eerste
exemplaren van het boek aanbieden aan de Districtscommissaris van Commewijne, mevrouw Ingrid Karta-Bink en aan de Nederlandse
zaakgelastigde a.i. de heer Ernst Noorman.
20:00 tot 21:30 uur Gezellig samenzijn met hapje en drankje.
Het boek zal op deze avond verkrijgbaar zijn. Daarna ook bij de distributeur boekhandel VACO en andere boekhandels.

Presentatie boek over Commewijne

Op dinsdag 5 november 2013 wordt om 20.00 uur in het Lalla Rookh-gebouw in Paramaribo District Commewijne; verleden heden en toekomst gepresenteerd. De auteurs, Hardeo Ramadhin en Soewarto Moestadja (geboren in Peperpot, Commewijne), zullen een toelichting geven. Daarna wordt het boek aangeboden aan de minister van Onderwijs Ir. Ashwin Adhin en de districtscommissaris van Commewijne, Mw. Ingrid Karta-Bink.

Het boek telt 229 pagina’s en gaat over de historie, natuur, democratie, samenleving, economie, cultuur, inrichting en de toekomst van het district Commewijne. De auteurs zijn geen onbekenden. Soewarto Moestadja is momenteel minister van Binnenlandse Zaken en heeft in vorige regeringen diverse ministersposten bekleed. Hij schreef o.a Met het oog op de verkiezingen 2010. Hardeo Ramadhin heeft naast zijn publicaties over de rijstbouw in Coronie (1988), het district Nickerie in ontwikkelingsperspectief (2004), de dynamiek in de politiek I en II (2011), honderden artikelen geschreven in nationale en internationale bladen en tijdschriften. Het boek zal na de presentatie verkrijgbaar zijn en door de auteurs worden gesigneerd.

Prijswinnaars scholenactie Surinaamse kinderboeken

Jaarlijks organiseert Publishing Services Suriname met een aantal Surinaamse schrijvers een nationale boekenverkoopactie op scholen. Dit jaar zijn er door een mooie samenwerking met Dagblad Suriname twee prijsvragen gekoppeld aan de scholenactie. De trekking van de eerste prijsvraag was op 8 maart. De tweede trekking vond plaats op 22 juli op het kantoor van Dagblad Suriname. Beide trekkingen zijn op de Rapar TV te volgen geweest. Bij de tweede trekking is het district Commewijne goed in de prijzen gevallen. Maar liefst zes van de tien prijzen gingen naar kinderen uit Commewijne. Alle winnaars krijgen een boekenpakket en een schoolpakket. De eerste drie winnaars krijgen daarnaast ook een geldbedrag van Dagblad Suriname. De namen van de prijswinnaars zijn: Shinia Bihari, 14 jaar van OS IV Meerzorg, Sheethal Lakhi, 10 jaar van OS Lelydorp, Paris Mohan, 6 jaar van OS II Meerzorg, Vishal Jokhan, 17 jaar van de Pt Kalidienschool in Commewijne, Simran Mokiem, 13 jaar van de Abu Hanifaschool, Lie Chan, 10 jaar van OS II Meerzorg, Ghalyela Kensenhuis, 9 jaar van de St Stephanusschool, Damian Sedjo, 11 jaar van OS II Meerzorg, Roshnie Mangrey, 8 jaar van OS IV Meerzorg en Kylie Sidhoe, 10 jaar van OS Lelydorp. De prijzen kunnen worden afgehaald bij Dagblad Suriname aan de Zwartenhovenbrugstraat. Tel 426336.

Onderzoek Mariënburg vordert zonder plantagekaarten

De werkzaamheden voor de zoektocht naar het massagraf van 1902 te Mariënburg vorderen. Het overtollige hemelwater stagneert, maar is niet zo hinderlijk als het “halsstarig gedrag van Michel Sjak Shie.” De projectdrager van de Surinaamse Cultuurmaatschappij NV Mariënburg weigert nog steeds om de plantagekaarten en plattegronden aan het onderzoeksteam af te staan.

“Geen nood,” zegt projectleider Benjamin Mitrasingh. “Het zou natuurlijk alles veel makkelijker maken en minder tijd kosten, maar nu maak ik de kaarten zelf.” Intussen is het heel tracé van de oude spoorbaan aan beide zijden meter voor meter nauwkeurig bekeken. Het hele gebied is echter door de vele regens zwaar ondergelopen.

Aan de noordkant van de spoorbaan is het brakwater in de sloten al 1,75 meter hoog en staat aan de zuidkant de waterspiegel ruim een meter hoog. “Maar het begin en eind van de spoorbaan zijn nu duidelijk zichtbaar,” zegt archeoloog Mitrasingh.

Bodemonderzoek 
Vanaf maandag worden alle denkbare locaties van het massagraf 1902 grondig onderzocht. “Dan zijn niet alleen alle informanten gerustgesteld, maar dan kunnen we hen ook een absoluut betrouwbaar antwoord geven. Wetenschappers mogen daar geen twijfel over laten bestaan,” stelt de onderzoeksleider.

De vermoedelijke locaties zullen eerst met insecticiden en daarna met herbiciden worden bewerkt, waarna de graafmachine komt. Zo wordt voorkomen dat we te lang bezig zijn met wieden met houwers, legt de archeoloog uit. Om de meter wordt met een grondboor de bodem daarna een meter diep onderzocht. Voor de bodemonderzoeken zullen met een waterpasinstrument meetkundige vlakken worden uitgezet. Alles gebeurt handmatig. Per locatie zal zo’n bodemonderzoek ongeveer een maand duren.

NSP 
Eind jaren tachtig was er al een soortgelijk bodemonderzoek in Mariënburg gedaan, maar toen zonder graafmachine. De staf van de suikeronderneming beschikte toen ook niet over betrouwbare informatie over het massagraf.
De Dienst voor Hogere Geodesie heeft in de jaren tachtig bijna overal in Suriname koperen meetpunten in de grond geplaatst. Die zijn in de bodem gemetseld en geven heel nauwkeurig het Normaal Surinaams Peil aan. In 1963 werd bepaald dat in alle officiële gegevens het NSP zal worden gebruikt. “Dus ook in het eindverslag van dit onderzoek. Het NSP is een vergelijkingsvlak dat overeenkomt met het gemiddeld zeeniveau,” voegt archeoloog Mitrasingh eraan toe.

In januari heeft de Stichting Hindostaanse Immigratie toestemming gehad van president Desi Bouterse om op zoek te gaan naar het massagraf van 1902.

[van Starnieuws, 24 juni 2013]
  • RSS
  • Facebook
  • Twitter