Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Rechter gelast nieuw onderzoek naar dood Chileense dichter Neruda
De dood van de Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda in 1973 moet opnieuw worden onderzocht. Dat heeft een hof van beroep in Chili bepaald in een zaak die was aangespannen door een nabestaande van Neruda.
read on…De dood en het meisje
Verzoening mogelijk na militaire dictatuur?
door Carlo Jadnanansing
Op 7 maart 2000 schreef ik een recensie n.a.v. een toneelstuk dat in Thalia werd opgevoerd: De dood en het meisje. Bij mijn zojuist uitgekomen bundel 60 Recensies viel het mij op dat dit artikel nog een dusdanige actuele waarde heeft dat ik het verkort opnieuw onder de aandacht breng.
read on…Paus stuurt afgezant voor onderzoek naar Chili
Paus Franciscus stuurt de beste expert van het Vaticaan op het gebied van seksueel misbruik naar Chili om beschuldigingen te onderzoeken dat een bisschop een priester die misbruik heeft gepleegd, heeft beschermd. De paus ontmoette de slachtoffers van de priester tijdens een recent bezoek, maar heeft toen zijn overtuiging uitgesproken dat bisschop Juan Barros onschuldig was en beschuldigde mensen ervan hem te belasteren. Hij heeft zich later verontschuldigd voor de opmerkingen. read on…
Chileense muurschilderbrigades in Rotterdam
40 jaar Chileense vluchtelingen en solidariteit
Expositie en boekpresentatie
Stichting Zona Franca heeft het genoegen om u uit te nodigen om de opening van de expositie 40 jaar Chileense vluchtelingen en solidariteit bij te wonen. De opening van de expositie en boekpresentatie zal plaatsvinden op zaterdag 25 januari 2014 om 15:00 uur in de ruimte van de Kunstuitleen Rotterdam, Nieuwe Binnenweg 75, Rotterdam.
De opening wordt verricht door mevrouw Saskia Stuiveling. Ze was in de jaren ’70, samen met André van der Louw, actief betrokken bij de opvang van Chileense vluchtelingen en bij de oprichting van het Salvador Allende Centrum en het Instituut voor een Nieuw Chili.
Zanger en acteur Gabriel Aguilera zal deze middag de muzikale omlijsting van het programma verzorgen.
Veertig jaar geleden, op 11 september 1973, maakten de militairen met een staatsgreep een einde aan de Chileense democratische weg naar het socialisme van president Salvador Allende. Veel aanhangers van Allende moesten vluchten. Ruim tweeduizend kwamen in Nederland terecht. In Rotterdam leverden Chileense vluchtelingen in de daaropvolgende jaren een actieve en zichtbare bijdrage aan het politieke en culturele leven. Daarom presenteert Stichting Zona Franca in Rotterdam het boek 40 Jaar, 40 verhalen, de expositie 40 jaar Chileense vluchtelingen en Solidariteit, aangevuld met een kleine expositie van schilderijen van gevluchte kunstenaars met verschillende achtergronden, onder wie Senad Alic en Aras Kareem.
De expositie is tot en met zaterdag 15 februari te bezichtigen.
Op zaterdag 8 februari om 15:00 uur wordt in de Kunstuitleen Rotterdam een lezing gehouden over de ontwikkeling van de muurschildering in Rotterdam en de bijdrage van Chileense kunstenaars vanaf de jaren ’70. De lezing wordt verzorgt door kunstenaar Hans Abelman en Siebe Thissen, historicus, filosoof en beheerder kunst openbare ruimte.
De Rotterdamse activiteiten rondom het project 40 jaar Chileense vluchtelingen en solidariteit worden gesteund door de Kunstuitleen Rotterdam, Gemeente Rotterdam, Kenniscentrum Diversiteit en Dona Daria: Kenniscentrum Emancipatie.
Meer informatie: stichting Zona Franca, Juan Heinsohn Huala, info@zonafranca.nl
Openingstijden Kunstuitleen Rotterdam: woensdag t/m vrijdag: 12:00 – 18:00 uur, en op zaterdag vanaf 10:00 t/m 17:00 uur.
http://kunstuitleenrotterdam.nu/
Pablo Neruda niet vergiftigd
Santiago de Chile – De Chileense dichter Pablo Neruda is in 1973 een natuurlijke dood gestorven. Hij overleed aan de gevolgen van prostaatkanker en werd niet vergiftigd door het militaire regime van generaal Augusto Pinochet. Dat is in Santiago de Chile bevestigd door een internationaal forensisch team.
Moordende hoeren
door Ezra de Haan
Geheimtip: Roberto Bolaño
Ik heb het lang voor mijzelf gehouden, maar vandaag moet het er maar eens van komen. Er is een schrijver die u lezen moet. Waarvan u álles moet lezen. Het is een schrijver die wat mij betreft tot het rijtje van de allerbeste behoord en zijn naam is Roberto Bolaño. Hij werd geboren in 1953 en stierf in 2003, was uiterst productief en liet een groot en groots oeuvre na. Uitgeverij Meulenhoff is bezig die nalatenschap in vertaling uit te geven. Dit jaar verscheen de verhalenbundel Moordende hoeren. Inderdaad een onmogelijke titel die aan pulp doet denken, driestuiverromannetjes bij de kiosk, maar ook in het origineel heette het zo: Putas Asesinas. Bolaño hield van de keerzijde van de medaille, het banale, de goot. Zonder dat valt ware schoonheid en cultuur immers niet op. Ook een schrijver als William S. Burroughs putte inspiratie uit sciencefiction, porno en westerns om zo tot vernieuwing te komen. Bolaño doet dit veel minder opvallend. Hij neemt je mee in zijn verhaal, slaat zijn arm op zo’n verpletterende wijze om je heen dat ook je eigen dagelijks bestaan onder invloed van de sfeer in zijn verhalen lijkt te komen en verrast je dan volkomen. Bolaño schrijft als geen ander.
Het zou jammer zijn en haast ondoenlijk ieder verhaal in Moordende hoeren te bespreken. Ik zal er daarom slechts een paar bespreken. Laat ik beginnen met de kunst van het schrijven, de kunst die verhalen boven een anekdote uit doet stijgen.
Neem een verhaal als Gómez Palcio, eigenlijk niets anders dan een weergave van troosteloze eenzaamheid en verveling. De verteller van het verhaal beschrijft een van de slechtste perioden in zijn leven. Hij was drieëntwintig en gaf een literatuurworkshop in de Mexicaanse plaats Gómez Palacio. Er gebeurt haast niets in het verhaal, er zijn gesprekken met de directrice van Bellas Artes, er wordt veel wakker gelegen en nagedacht. Vreemd genoeg blijft het interessant. En dan gebeurt het: Bolaño laat zien waar het allemaal voor was. Hij beschrijft wat hij zag en wat je moet zien omdat het niet op te schrijven is en schrijft het vervolgens op.
‘En daarna zag ik hoe het licht, seconden nadat de auto of de vrachtwagen die plek gepasseerd was, terugkeerde en in de lucht bleef hangen, een groen licht dat leek te ademen, een fractie van een seconde levend en bedachtzaam midden in de woestijn, alle banden verbroken, een licht dat leek op de zee en dat zich bewoog als de zee, maar met alle breekbaarheid van de aarde, een wonderbaarlijke, eenzame golfbeweging die veroorzaakt moest zijn door iets in die bocht, een reclamebord, het dak van een verlaten schuur, een reusachtig stuk plastic uitgespreid op de grond, maar die voor ons, op aanzienlijke afstand, leek op een droom of een wonder, wat uiteindelijk op hetzelfde neerkomt.’
Wie licht kan beschrijven zodat het fascinerend is, kan schrijven. Opvallend is ook de lengte van de zin. Acht regels die je precies duiden wat er gebeurde. Alsof je erbij was.
Van een heel andere orde en naar mijn mening de beste verhalen van deze bundel zijn ‘Laatste avonden op aarde’, ‘Dagen uit 1978’ en ‘Vagebond in Frankrijk en België’. Het zijn losse verhalen over een zekere B. Misschien had Bolaño de bedoeling tot een reeks autobiografische verhalen en is het bij deze drie gebleven. Het zijn vreemde verhalen die het vooral van de sfeer moeten hebben. Verveling (ja, weer verveling) en dreiging zijn de sleutelwoorden. B is in Laatste avonden op vakantie met zijn vader in Acapulco. De vader is een Kafkaiaanse vader. Imposant, macho, ex-zwaargewicht bokser, een drinker en een hoerenloper. Zijn zoon, B, drinkt wel een glaasje tequila mee, eet net als hij een portie leguaan (al is het niet van harte) en laat zich, tegen het eind van het verhaal ook door een meisje bevredigen. Toch is er een groot verschil tussen de twee. B. leest. B. leest een bloemlezing van Franse surrealisten. Terwijl we de trage, lange dagen van B. en zijn vader volgen, lezen we tegelijkertijd mee in de bloemlezing. Vooral de vergeten dichter Gui Rosey krijgt de nodige aandacht. Even vergeet je de dreiging die van de vader uitgaat. De man leeft in de waan nog de sterke, jonge god te zijn uit zijn glorietijd. Vrouwen, drank en gokken, daar draait hem het om. Samen met zijn zoon en een ex-duiker rijden ze naar een louche kroeg annex bordeel. De vader laat zich tot het kaartspel verleiden terwijl de zoon aan alles merkt dat het noodlot hen wacht. Je ziet met zijn ogen wat er zich allemaal rond zijn vader afspeelt en weet net als hij: dit gaat mis.
Ook in ‘Vagebond in Frankrijk en België’ wordt er gelezen door B., de verteller. Deze keer is hij alleen en leest hij, in Parijs, een tijdschrift dat Luna Park heet. Weer lees je mee. Vaak over vergeten schrijvers, soms over beroemd en berucht geworden schrijvers zoals Brion Gysin en William Burroughs en dan strijk je neer bij Henri Lefebvre. En weer lees je over het korte en vergeten leven van een schrijver (die vijftien kilo aan manuscripten en tekeningen naliet) terwijl je de belevenissen van B. volgt. B. gaat achter Lefebvre aan, zoekt een vriendin op, de dochter van een Chileense balling en een Oegandeese, eet met haar en gaat naar musea. Ook gaat hij naar bed met een hoer die moppen vertelt tijdens het vrijen. Je krijgt haast het idee dat je een dagboek van Bolaño in verhaalvorm zit te lezen. En misschien is dat ook zo, maar wat dondert het. Het levert verhalen op die je tot de laatste regel op het puntje van je stoel doen zitten.
‘Buba’ is het zoveelste verhaal in deze bundel dat het schrijftalent van Robert Bolaño bewijst. Het gaat over voetbal, een sport waar ik weinig interesse in heb. De verteller is een voormalig linksbuiten uit Latijns-Amerika die verhaalt over zijn hoogtijdagen in Barcelona. Buba, een Afrikaanse speler in zijn team, weet zijn club tot buitengewone prestaties te brengen. Hoe dat ging en wat de gevolgen waren, zorgt ervoor dat dit verhaal ver uitsteekt boven de jongetjes-cultuur die kenmerkend is voor een tijdschrift als Hard Gras. Het gaat namelijk niet om het voetbal in een verhaal van Bolaño, het gaat om de raadselen in dit leven, het gaat om het beschrijven daarvan. Dat is ook het bijzondere aan deze auteur, wat het onderwerp ook is, hoe saai of voorspelbaar het ook lijkt, ieder verhaal dat hij schrijft is uiteindelijk origineel en verrassend. Elk verhaal is in feite een proeve van kunnen. Kun je een verhaal schrijven aan de hand van een balboekje van je moeder? Kun je een verhaal schrijven waarin iemand die overleden is het verhaal vertelt? Kun je het verhaal van een moordenaar schrijven, een die een voorkeur heeft voor de pornofilms waarin zijn moeder meespeelt, en die uiteindelijk de ster in deze films, dekhengst Pajarito Gómez, om het leven brengt? Roberto Bolaño kan het.
Eigenlijk is ieder boek van Robert Bolaño genieten geblazen. Wie geen trek in een verhalenbundel heeft en liever een roman leest, kan aan Het Derde Rijk, een werkelijk verbluffende en naar de keel grijpende roman beginnen. Wil je ellenlange zinnen, en heb je interesse in een priester die op zijn sterfbed terugkijkt op zijn leven als criticus, dan lees je Chileense nocturne. En voor wie het nooit lang genoeg is heeft Bolaño 2666 geschreven, zijn meesterwerk, 1056 bladzijden over vier literatuurfanaten met een fascinatie voor de mysterieuze schrijver Benno von Archimboldi. Het zijn boeken die vragen om herlezen, zelfs als je ze al aan het herlezen bent.
Pablo Neruda – Boek der vragen
Boek der vragen is een feestelijke dichtbundel waarmee Pablo Neruda in 1974 zijn 70ste verjaardag had willen vieren. Neruda had er namelijk een traditie van gemaakt om, van decennium tot decennium, zijn geboortedag te gedenken met een belangrijke publicatie. Libro de las preguntas zag postuum het licht in Buenos Aires in 1974 en verschijnt anno 2004 voor het eerst compleet in een Nederlandse vertaling van Stefaan van den Bremt. Boek der vragen wordt als een van Neruda’s origineelste en vernieuwendste bundels beschouwd.
In Boek der vragen trakteert Neruda zijn lezers op een reeks van 74 gedichten die uitmunten door hun karige en bondige verwoording. De hele cyclus omvat 314 vragen die, op het eerste gezicht, van de hak op de tak springen op een soms vrij absurdistische wijze. Ten onrechte wordt Boek der vragen soms tot het subgenre van de kinderpoëzie gerekend. De jeugdige lezer die erdoor wordt aangesproken, zal in de eerste plaats het kind zijn geweest in de bijna zeventigjarige Neruda met zijn speelse zucht naar buitenissige vragen die op verrassende wijze de meest verscheiden antwoorden oproepen. Het thematische vertrekpunt van het boek, een dichter die zijn einde voelt naderen en met een tomeloze scheppingsdrift afscheid wil nemen van het leven, zit zorgvuldig verborgen in het hart van de bundel in een cyclus waarvan zowel de aanhef als het slot eindeloos lijken uit te waaieren.
Neruda werkt aan Boek der vragen vanaf 1971 tot 1973. Kort voordat hij in 1971 de Nobelprijs voor literatuur in ontvangst neemt, verergeren de symptomen van de kwaal waaraan hij lijdt. Na twee operaties begrijpt de dichter dat hij zijn ambassadeursambt in Parijs, daarin benoemd door president Salvador Allende, neer moet leggen. Na zijn terugkeer in Chili in november 1972 neemt Pablo Neruda zijn intrek in zijn huis te Isla Negra, waar hij op 23 september 1973, slechts enkele dagen na de militaire staatsgreep, overlijdt.
Joop Leibbrand schrijft in Meander 252:
Boek der vragen, bestaat uit een reeks van 74 gedichten die uitsluitend vragen bevatten, regel na regel, strofe na strofe. Ze zijn in het algemeen bondig verwoord, lijken van de hak op de tak te springen, zijn speels, buitenissig, soms bijna nonsensicaal en absurdistisch.
IV
Hoeveel kerken heeft de hemel?
Waarom waagt de haai geen aanval
op de onverschrokken sirenen?
Smoezelt de rook met de wolken?
Is het waar dat alle hoop
besproeid moet worden met dauw?
Verborgen in het hart van de bundel (35 t/m 39) zit het thematische vertrekpunt van het boek: een dichter die zijn einde voelt naderen en met een tomeloze scheppingsdrift afscheid wil nemen van het leven:
XXXV
Is ons leven niet een tunnel
tussen twee vage klaarten?
Of is het niet een klaarte
tussen twee donkere driehoeken?
Of is het leven niet een vis,
klaar voor een bestaan als vogel?
Bestaat de dood uit niet-bestaan
of uit een gevaarlijke massa?
Una pregunta trae otra. De ene vraag lokt de andere uit, 314 vragen in totaal, en op geen enkele past een antwoord. Duidelijker kon Neruda de absurditeit van het leven niet verwoorden.
Tim Donker schrijft op 8 februari 2005 op DeRecensent.nl:
Neruda stort een schier oneindige reeks vragen uit over zijn lezers, als peuters over de hoofden van hun ouders. Dat is als ze in de waarom-fase zijn, die peuters. En het moet zijn dat Neruda de waarom-fase nooit verlaten heeft: in deze bundel stelt hij 314 vragen, verdeeld over 74 gedichten. (…) Veelal is het een gejaagd vragen, een vragen om het vragen, een radicaal vragen. De vraag zelve is poëzie geworden; de vraag is tot kunstvorm verheven. Het is dan ook categorieloos, en dient niet een concreet waartoe. De lezer kan niet anders dan zich onder te dompelen in de vragen, en de diverse sferen aan zich voorbij te laten komen: kinderlijk, filosofisch, dichterlijk, absurd, of humoristisch. (…)
Het zal duidelijk zijn dat de vragen niet tot antwoorden moeten leiden; het gaat eerst en vooral om de ontvankelijkheid voor de vraag, of liever voor het vragen in het algemeen. De vragen moeten het bouwwerk van rotsvaste antwoorden in ons leven steen voor steen afbreken, en dat werkt ontregelend. Wie volwassen is, heeft immers maar al te vaak de pretentie alle antwoorden te hebben. Neruda ontmaskert die pretentie en werpt de lezer onverbiddelijk terug in verwondering en soms in verbijstering. (…) Boek der Vragen is onklasseerbaar, ontregelt en stelt een hele hoop vervelende vragen waarop geen antwoord is. (…) Al diegenen wier hersenen nog een jeugdige souplesse bezitten: lees Boek der Vragen. Weest geamuseerd, geschokt, verpletterd, verwonderd, verbijsterd. Weest weer kind. Lees, léés (in plaats van altijd maar gelezen te hebben).
Pablo Neruda
Boek der vragen
Poëzie. Chili
Vertaling Stefaan van den Bremt
Ingenaaid, 96 blz.
Uitgeverij In de Knipscheer, 2005
ISBN 9789062655670
Werd Chileense dichter Pablo Neruda vermoord?
Volgens zijn doodcertificaat stierf Pablo Neruda op 23 september 1973 – nog geen twee weken nadat zijn vriend president Allende door de coup van Pinochet was afgezet en zelfmoord pleegde – aan prostaatkanker. Nu beweert Neruda’s chauffeur dat de dichter is vermoord in opdracht van Pinochet.
Manuel Araya (65) zegt dat Neruda met zijn vrouw Matilde naar het buitenland wilde, om vandaar te helpen het bewind van Pinochet omver te werpen. Voor zijn vertrek moest Neruda naar jet ziekenhuis, waar hij een injectie met vergif zou hebben gekregen, waardoor hij de volgende dag overleed. De bewering van de chauffeur heeft ertoe geleid dat de Communistische Partij, waar Neruda lid van was, om een gerechtelijk onderzoek heeft gevraagd.
Onderzoeksrechter Mario Carroza heeft ruim 500 documenten verzameld en zal later besluiten of het lichaam van Neruda wordt opgegraven. Carroza heeft eerder onderzoek gedaan naar de dood van Allende en voormalig president Eduardo Frei en doet nu ook onderzoek naar de dood van de vader van ex-president Michelle Bachelet.
[Bron: El Pais]
The Dances of the World’s Peoples, Vol. 3: Caribbean and South America
Van Smithsonian Folkways:
Various Artists FW06503
“The Islands and countries in the Caribbean and South America have given inspiration to musicians and composers from many lands. They in turn have introduced the many varied and complex rhythms of the music of these places. Nearly everyone is familiar with some of the dances found there, such as rumbas, tangos, chachachas and others. This volume is intended to introduce other dances not generally known by folk dancer…”
Ronnie and Stu Lipner
“Las islas y países localizados en el Caribe y en América del Sur han inspirado a músicos y compositores de otras partes del mundo, quienes han acogido en sus obras los ritmos complejos y variados de esta música. Casi todo el mundo conoce algunas de las danzas originadas en esta región, como las rumbas, el tango, el cha cha cha, y otras más. En este volumen queremos introducir otras danzas más bien desconocidas por los aficionados a la danza folclórica…”
Ronnie y Stu Lipner
Related Lesson Plan
“Dance Traditions of Argentina”
Country(s) Argentina; Brazil; Chile; Colombia; Haiti; Martinique; Peru; Puerto Rico; Venezuela Culture Group(s) Puerto Rican
Keyword(s) World music anthologies
Year of Recording 1958
Record Label Folkways Records
Source Archive Smithsonian Center for Folklife and Cultural Heritage
Credits Produced by Ronnie Lipner ; Produced by Stu Lipner ; Cover artwork by W. Johnson
Klik hier voor de site
Chili onderzoekt dood Pablo Neruda
In Chili gaat het gerecht een onderzoek opstarten naar de doodsoorzaak van de wereldberoemde dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda (1904-1973). Volgens de officiële versie, die ook wordt aangehouden door de Pablo Nerudastichting, is Neruda op 23 september 1973 overleden aan de gevolgen van prostaatkanker, kort na de militaire staatsgreep die Augusto Pinochet aan de macht bracht. Maar Neruda was goed bevriend met de (vermoorde) linkse ex-president Salvador Allende.
[Lees hier verder op De Papieren Man]
Urinating on Jorge Luis Borges’s grave was an artistic act, says Chilean writer
by Giles Tremlett
Jorge Luis Borges was possibly the greatest Spanish-language writer of the 20th century, but the Chilean author Eduardo Labarca felt the best tribute a fellow writer could pay would be to urinate on his tomb.
A photograph on the cover of 72-year-old Labarca’s latest book appears to show him doing exactly that in the Geneva graveyard where Borges’s well-tended, flower-adorned tomb lies.
The photo has provoked outrage in Borges’s native Argentina, even though Labarca admits the stream of water descending on the great man’s grave actually came from a bottle of water hidden in his right hand. “This is in bad taste and is a violation,” said the Argentine culture minister, Jorge Coscia. “You don’t gain anything by urinating on a tomb.”
Labarca was unapologetic today about the cover to his book The Enigma of the Modules, saying it could best be understood by reading the work itself. “Peeing on that tomb was a legitimate artistic act,” he told the Guardian. “The cover of the book is coherent with the contents and is best understood through that.”
Labarca is a translator, writer and journalist who went into exile and worked for a Soviet radio station after the coup d’état that overthrew Salvador Allende and brought in the dictatorship of General Augusto Pinochet. He went on to work as a translator for various United Nations organisations and currently splits his time between Vienna and Chile.
“I am not just a person who goes around peeing on tombs, but a writer with a serious oeuvre,” he said today. Labarca told Argentina’s perfil.com that Borges’s talent as a writer had not been matched by his behaviour outside literature. “Anyone who is offended by this is very short-sighted,” he said. “Borges was a giant as a writer but I feel complete contempt for him as a citizen. As an old man, almost blind, he came to meet the dictator Pinochet in the days when he was busy killing.” Borges was delighted with Pinochet. “He is an excellent person,” he said afterwards. “The fact is that here, and in my country and in Uruguay, liberty and order are being saved.”
[From guardian.co.uk, Monday 24 January 2011]