blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Blanker Gracia

Gracia Blanker plots overleden

Gracia Blanker, auteur van het Prisma Sranantongo Woordenboek, is op 18 september 2024 overleden aan de gevolgen van een ernstig verkeersongeval in Alkmaar (NL). Zij werd 71 jaar. De familie spreekt van “Een kostbaar leven, abrupt en onvervangbaar verloren”.

read on…

Presentatie Ewoud Sanders – Het n-woord

Aan het eind van de achttiende eeuw stelde een woordenboek dat ‘negers’ beestachtig, ongodsdienstig, onredelijk, ontrouw, schaamteloos, woest en wreed zijn. Stamden zij, ‘gelijk wij’, wel af van de eerste mens? Halverwege de negentiende eeuw meldde een veelgebruikt naslagwerk dat ‘negers’ niet kunnen niezen. De geschiedenis van het n-woord toont op pijnlijke wijze de witte superioriteitswaan.

read on…

Herlezen: Sranantongo/ Nederlands woordenboek

De rubriek Herlezen vraagt aandacht voor boeken die langer geleden zijn verschenen en de moeite van het herlezen waard zijn. Suggesties? Laat het ons weten via ons emailadres. Vandaag een stuk over het Prisma woordenboek Sranantongo van Blanker & Dubbeldam uit 2005.

read on…

A Bote Fu Mi Tongo

Op 4 november a.s. organiseert Krofaya Kromanti een culturele avond in Theater De Vaillant in Den Haag onder de naam A Bote Fu Mi Tongo/De schoonheid van mijn taal. Die taal is het Sranantongo. Medewerking verlenen o.m. Gracia Blanker, Wonny Stuger en Gilda Dannarag. read on…

Coding and decoding in Sranan; the writing-speaking controversity. A critical review of the Eddy van der Hilst spelling (I)

by brada Kwasi Koorndijk

Amsterdam, June 16, 2016
‘Brada’ is the label for males in the African-Surinamese tradition, while ‘Kwasi’ reflects not only my first name but also a west African tradition i.e. to say a male born on sunday. I am a transformationist par excellence. Some may describe me as a reformer in the sense of epistemology, ontology and ethics and as a consequence of methodology. These subjects i.e. epistemology, ontology and ethics will be addressed in detail in future performances. In this discourse I present myself as a transformationist in the field of the use and the study of Sranan. This presentation is only the introduction in the frame work of renewal. read on…

A Historia fu Delayla

Uitnodiging presentatieboek Krofaya Kromanti jpg 5,

Klik op afbeelkding voor groter formaat

Onder het genot van een hapje en een drankje nodigen wij u uit voor de boekpresentatie van Krofaya Kromanti – A Historia fu Delayla.

read on…

Sranantongo Bakadina

Eren van en pronken met het Surinaams

Een programma rond het Surinaams in verband met Internationale Moedertaaldag met o.a. presentatie boek en cd van Flos Rustveld Wan gro-ede kon gi Maria, een vertaling van Slaaf kindje slaaf geschreven door Dolf Verroen.

read on…

Colloquium IBS: Taal Tori: Kultura den Boka

Meertaligheid in Suriname, Curaçao en de Caraïbische diaspora

Amsterdam, 17 november 2012
Het IBS colloquium 2012 gaat over taal en onderzoekt de relatie tussen taal en cultuur anno 2012. Uiteraard staan hierbij de talen van Suriname en de voormalige Antillen centraal. Het uitgangspunt van het colloquium is  dat taal een performatieve handeling is. De nadruk komt dan te liggen op  de constante verandering waaraan taal onderhevig is en op de opvatting dat  zij  een afspiegeling vormen van wat er gebeurt binnen een gemeenschap.
Het IBS colloquium brengt taal en cultuur samen en toont daarmee de flexibiliteit en dynamiek van Caraïbische gemeenschappen in verschillende thuislanden én Nederland. Taal- en cultuurwetenschappers zullen laten zien hoe de vorm, structuur, betekenis en functie van de talen van de Caraïbische gemeenschappen samenhangen met de complexe culturele identiteiten van verschillende bevolkingsgroepen. Wat je zegt, hoe je iets zegt en in welke taal, hangt af van je gesprekspartner, de omgeving, je achtergrond, je taalvaardigheid en wat je precies wil overbrengen. Deze samenhang is niet statisch maar dynamisch.
Ochtendprogramma
Dagvoorzitter: Hebe Verrest
10.15 – 10.45 uur Ontvangst en koffie
10.45 – 11.00 uur Opening door Peter Sanches, Voorzitter IBS
11.00 – 11.25 uur Pieter Muysken: Meertaligheid in het Caraïbisch gebied en Suriname
11.25 – 11.50 uur Guiselle Starink-Martha: Kultura den boka: de constructie van een Curaçaose identiteit
11.50 – 12.15 uur Margot van den Berg, Kofi Yakpo, Bob Borges: Talen in contact in Suriname en Nederland
12.15 – 12.20 uur Performance Walter Palm
12.20 – 12.40 uur Vragenronde/slotdebat aan de hand van stellingen
12.40 – 13.40 uur: Lunchpauze
Tijdens lunch schrijft men oude/nieuwe/grappige/vergeten woorden op een muur, die vervolgens plenair besproken worden

 

Middagprogramma
Dagvoorzitter: John Schuster
13.40 – 13.45 uur Performance Tipiko
13.45 – 14.00 uur Gracia Blanker: Vergeten woorden
14.00 – 14.25 uur Sjaak Kroon: Meertaligheid in het onderwijs in Suriname
14.25 – 14.50 uur Ruben Severina: Meertaligheid in het onderwijs in Curaçao
14.50 – 15.10 uur Vragenronde/slotdebat aan de hand van stellingen
15.10 – 15.20 uur Afsluiting
15.20 – 15.35 uur Performance Walter Palm + Tipiko
15.35 – 16.30 uur Informeel samenzijn
Locatie: Het Tropentheater
Adres: Linnaeusstraat 2, Amsterdam
Entree: E10,00
(vanaf CS Amsterdam tramlijn 9)
Antiquariaat Buku zal als vanouds aanwezig zijn met een uitgebreide boekenkraam. Dit jaar zal, met het oog op de aanstaande herdenking van 150 jaar afschaffing slavernij in 2013, als speciale actie het boek van Pater Rikken Ma Kankantrie, Een verhaal uit de Slaventijd voor de speciale actieprijs van eur15,– worden aangeboden (normale winkelprijs eur25,–; zolang de voorraad strekt). Dit verhaal speelt in Paramaribo rond 1800 en verscheen als feuilleton in de krant in 1907.

Twee kleuren in een potti

Gracia Blanker in de bocht

Klik hier

 

Pretminor Srananistiek


De Hogeschool van Amsterdam heeft er een nieuwe minor bij: ‘Srananistiek’, een collegereeks over Suriname. Dansen en zingen tijdens de les, en als toetje een excursie naar de tropen.

door Kirsten Dorrestijn

‘Zoals jullie weten is het Sranantongo een klanktaal’, poneert docent Michiel van Kempen tijdens zijn les over de Surinaamse literatuur. Hij heeft de studenten zojuist het gedicht ‘Kopenhagen’ van de dichter Trefossa laten vertalen. ‘Maar wat houdt dat dan precies in, een klanktaal’, vraagt hij. ‘De kleine woordjes als “eh-eh!” en “a-a!” zijn uitroepen van verbazing. Die spreek je niet uit als een locomotief -“a-a”-, maar je zingt ze, op hoge toon: “AaaaaAAAaaa-AaaaAAAaaa” of “Eèèèèhhhh-Eèèèhhhh”, schalt het door het lokaal.

San dya na mofo se?
Eh-eh!
Watramama na yu Sidon
na ston?

Van Kempen leert dat Trefossa in 1957 de eerste was die het Sranantongo als literaire taal gebruikte. In Suriname is het Nederlands de officiële taal waarin men leert lezen en schrijven. Het Sranantongo is de lingua franca, de straattaal. ‘Maar Trefossa heeft met zijn dichtbundel laten zien dat het Sranan ook een literaire taal is, en er niet alleen is om een bos kousenband te kopen op de markt’, legt Van Kempen uit.

De les over de Surinaamse literatuur is een onderdeel van de nieuwe minor Srananistiek. Het leren van de grammatica en spellingsregels van het Sranantongo is een belangrijk doel. Zeventien studenten zijn in september van start gegaan. De meesten hadden al een passieve kennis van het Sranan en hebben Surinaamse familie, maar spreken de taal niet vloeiend. In de minor komen ook de geschiedenis en de economie van het land uitgebreid aan de orde. Voor het eerst wordt er in Nederland op deze schaal lesgegeven over Suriname.

MSN’en
Je bent toch Surinaams? Dan weet je toch alles over Suriname?’, krijgt Loraine (20, derdejaars MER) steeds te horen als ze vertelt welke minor ze volgt. ‘Ik ben dan wel Surinaams, en ik ga er vaak op familiebezoek, toch weet ik echt nog niet alles. Over de economische ontwikkelingen wist ik niks, de spellingsregels van het Sranantongo kende ik niet en over het slavernijverleden wist ik ook weinig. Bijna alles wat ik hier hoor, is nieuw voor me. Ik vind het echt interessant om bezig te zijn met mijn achtergrond, want mijn hart ligt bij Sranan.’

Loraine profiteert direct van de kennis die ze opdoet. Voorheen antwoordde ze vaak in het Nederlands als iemand Sranan tegen haar sprak. Nu durft ze terug te spreken. ‘Eerder schaamde ik me vaak voor mijn accent. Of soms probeerde ik wel Sranan te praten, maar kon ik niet de juiste woorden vinden. Door de lessen ben ik zekerder geworden.’ Ook de spellingsregels van het Sranan kan Loraine direct toepassen in de dagelijkse praktijk: ‘Soms, als ik gezellig wil doen met vrienden, schrijven we op MSN in het Sranan. Voorheen deed ik meestal maar wat. Nu let ik op de spelling en leer ik de regels aan mijn vrienden.’

De minor is het resultaat van een idee dat linguïst Gracia Blanker een tijd geleden kreeg toen ze in de trein zat. Ze had een woordenboek Sranantongo gepubliceerd, was bezig met het samenstellen van een corpus Sranan en wilde iets nieuws doen met de taal. Het was haar opgevallen dat vooral witte mensen de Surinaamse taal en cultuur onderzoeken. ‘Ik vond dat daar eens verandering in moest komen en wilde iets opzetten waarbij Surinamers zelf met hun land bezig zijn. Ik denk bovendien dat Surinamers toch het beste begrijpen wat er bedoeld wordt. Ik wilde bij het onderzoeken van de taal zo veel mogelijk jonge Surinamers bij betrekken.’

Sensuele gastdocent

Tijdens de practicumlessen leren de studenten het Sranan toe te passen. Deze keer komt zangeres en actrice Sahiensha Ramdas als gastdocent vertellen over haar leven. Ze blijkt in Suriname een ware ster. In 2004 stond ze met haar hit ‘Aleng’ (regen) wekenlang op nummer één. Ze laat via Youtube de clip zien bij het nummer. We zien de gastdocent op een sensuele manier dansen en zingen in de regen, en uitdagend in de camera kijken. Op haar 21ste was ze getrouwd met een hindoestaanse man, vertelt ze. Een situatie die haar beklemde. Ze ging van hem weg en brak al snel door als zangeres. In ‘Aleng’ verwoordt ze de vrijheid die ze toen voelde. ‘Ik heb veel reacties gekregen op deze clip. Als hindoestaan hoor je je zedelijk te gedragen. Ik spang me daar nu niet meer om. Ik bepaal zelf hoe ik het prettig vind een lied te presenteren.’

Zo leren de studenten spelenderwijs over de gebruiken en gewoontes van Suriname. ‘Het is een pretminor’, krijgt Blanker soms te horen als ze vertelt dat ze zingt en danst met haar studenten tijdens haar lessen taalverwerving. ‘Wat nieuw is wordt altijd met argusogen bekeken. Ik zorg dat de studenten op een levendige manier over het land leren. Afgelopen week hebben we een spel gespeeld waarbij je leert hoe je de klanken van het Sranan uitspreekt, en vandaag hebben we het Surinaamse volkslied geoefend. Ik sta erop dat de studenten dat uit hun hoofd kennen als ze straks in Suriname zijn.’

Want een excursie naar de tropen kan natuurlijk niet ontbreken. In november vertrekt de groep voor drie weken naar Suriname. Op 25 november zullen zij daar “Srefidensi” (onafhankelijkheidsdag) vieren. Ook zullen ze ter plekke colleges volgen en excursies naar de districten maken. Het prijskaartje van de minor bedraagt 1200 euro. Wopke Veenstra (23, derdejaars MER) heeft dat er graag voor over. ‘Het is een investering in mijn eigen toekomst. Normaalgesproken vlieg ik één keer per jaar naar Suriname voor familiebezoek. Deze studiereis wordt een hele nieuwe ervaring. Door de lessen heb ik het land beter leren begrijpen.’

Respect
Chavelli Pardam (27, vierdejaars CETO) woonde een groot deel van haar leven in Suriname. Vier jaar geleden kwam ze naar Nederland. ‘Doordat ik zo kort geleden naar Nederland ben gekomen heb ik het gevoel dat ik mijzelf steeds moet verantwoorden dat ik deze minor volg. Mensen denken dat ik al alles over Suriname weet, maar ik heb ontzettend veel geleerd de afgelopen weken. In Suriname is de scholing anders. Je leert bijvoorbeeld weinig over de Surinaamse geschiedenis. Door deze minor heb ik veel respect gekregen voor mijn land. Bijvoorbeeld hoe het na de slavernij uit een dal is geklommen. Ik weet nu wat de economische positie van het land is, en door middel van het interpreteren van gedichten heb ik geleerd hoe mensen vroeger leefden.’

Behalve dat de minor van pas kan komen als je wilt MSN’en in het Sranan, leren de studenten een ‘beroepsproduct’ ontwikkelen: ze gaan onderzoeken welke dienst of welk product nuttig kan zijn naar Suriname te brengen. Voor Loraine is dit een goede oefening, want zij wil in de toekomst misschien een bedrijf opzetten in Suriname. ‘Ik wil iets introduceren dat men daar nog niet heeft. Daarvoor moet ik me natuurlijk eerst goed oriënteren. Ik ga kijken waar vraag naar is, waar mijn kansen liggen en wat barrières kunnen zijn.’ Ook Chavelli wil iets voor haar land betekenen als ze straks is afgestudeerd. Blanker denkt dat de minor een goede voorbereiding is op een (r)emigrate. ‘Iedere Surinamer zegt dat ‘ie ooit teruggaat naar zijn geboorteland. Zij dromen ervan te helpen het land op te bouwen. En Suriname heeft die hulp hard nodig.’

Eerste uur
Wopke is door de minor op een andere manier gaan kijken naar de mogelijkheden van Suriname. ‘Eerst zag ik het echt als een ontwikkelingsland, nu zie ik ook veel kansen. Maar om reëel te blijven, ik ga geen bedrijf opstarten in Suriname. Ik volg deze minor puur om mijn kennis te verbreden. Ook verheug ik me erop mijn oma in november te verrassen door met haar in het Sranantongo te spreken.’

De minor valt goed in de smaak. Wopke, Chavelli en Loraine zijn dolenthousiast over de colleges. Wopke: ‘Bij mijn hoofdstudie skip ik wel eens het eerste uur, maar van deze minor wil ik geen les missen. De groep is in korte tijd heel hecht geworden. We gaan als zussen en broers met elkaar om. Dat is echt Surinaams. Wij kijken niet de kat uit de boom, zoals Nederlanders vaak doen. Uiteindelijk zijn Surinamers één grote familie. Dat merk je in de klas.’

[Dit artikel verscheen eerder in Havana, weekblad van de Hogeschool van Amsterdam. Foto zingende studenten: Fred van Diem]

Nieuwe cursus Srananistiek

De Hogeschool van Amsterdam start begin 2011 met een nieuwe cursus Srananistiek, gegeven door specialisten in het veld.

Wat kan Sranan(tongo) spreken en schrijven voor jou betekenen? Heel veel, en al helemaal in Suriname. Als je met Surinamers in het Sranan spreekt, schep je al gauw een prettige en vertrouwelijke sfeer. Wat betekent het Sranan voor eerste, tweede of derde generatie Surinamers in Nederland? In Suriname is het voor vrijwel iedereen de omgangstaal in winkels, op de markt en op straat. Het Sranan geeft heel direct toegang tot de alledaagse leefwereld van Surinamers. In die taal brengen ze bij uitstek hun onderlinge verbondenheid en solidariteit tot uiting. In Nederland is het de taal waarin Surinamers communiceren. Woorden als duku (geld), oso (huis) en mati (vriend) zijn van deze taal afkomstig. Ook de taal die de jongeren met elkaar spreken is doorspekt met Sranan woorden.

Wanneer je met een Surinaamse collega of medewerker in het Sranan(tongo) kunt spreken, dan spreekt dat hen allicht erg aan. Maar er is veel meer: je bent dan in staat om op een indringende wijze contact met hen te krijgen, zeker als je niet alleen hun taal spreekt in de enge betekenis van het woord, maar vooral wanneer je je ook nog verdiept hebt in de geschiedenis, de godsdiensten, de economie, cultuur, gewoonten, emoties en humor. Dat alles is nu net het doel van deze minor.

Onderwerpen:
Economie Suriname: je wordt geïnformeerd over de positie van Suriname in regionale en mondiale handelsrelaties en belangrijke recente economische ontwikkelingen in Suriname, waarbij ook nieuwe samenwerkingsmogelijkheden met Nederland zoals outsourcing en toerisme belicht worden. De rollen van de Economische blokken als EU, CARICOM en de rol van de Wereldbank en de Inter-American Development Bank worden verder behandeld.
Taalvaardigheid/Taalkunde: je leert vlot mondeling en schriftelijk in Sranan(tongo) communiceren en welke positie het inneemt tussen andere talen in Suriname. Je leert de belangrijkste verschillen tussen Nederlands en Sranan(tongo).
Letterkunde: je maakt kennis met de Surinaamse letterkunde, bijvoorbeeld met schrijvers als Trefossa en Dobru, die een opmerkelijke voortrekkersrol hebben vervuld in de sociale, economische en literaire geschiedenis van Suriname.
Geschiedenis en maatschappelijke oriëntatie: je krijgt les in de Surinaamse geschiedenis, waaronder de migratie naar en vanuit Suriname. En je maakt onder andere kennis met de godsdiensten van Surinamers, de eet- en feestcultuur en ook de muziek.
Interculturele sensitiviteit en onderzoeksvaardigheden
In dit onderdeel ontwikkel je de competenties interculturele sensitiviteit en onderzoeksvaardigheden. Interculturele sensitiviteit: je bent je bewust van je eigen cultuur en andere culturen in Suriname en Nederland. Je weet hoe je adequaat moet handelen en communiceren binnen andere culturen.
Onderzoeksvaardigheden: je kunt onderzoeken, analyseren, een oordeel vormen en dit vervolgens op professionele wijze toepassen
Werkvormen: Hoor-, werkcolleges en excursies in Nederland en Suriname.

Contactgegevens:
g.blanker@hva.nl

srananistiek.hyves.nl

Feestelijke kick-off minor Srananistiek

Op vrijdag 27 augustus j.l. vond in Amsterdam in het gebouw Leeuwenburg nabij het Anmstelstation de feestelijke kick-off plaats van de minor Srananistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Het is voor ’t eerst dat in Nederland een minor (een voltijdsopleiding van 30 studiepunten, oftewel een volledig semester) wordt aangeboden aan een hogeschool. Dit gebeurt als vrije studierichting binnen het domein Economie en Management.
Dorien Nelisse, afdelingsmanager Duaal en Deeltijd, opende de sessie en heette alle genodigden welkom, waarna ze vol trots de minor toelichtte. Oud-minister van Onderwijs Ronald Plasterk en regisseur en oud-Tweede Kamerlid John Leerdam waren uitgenodigd om toespraken te houden tijdens de kick-off, evenals odoloog (kenner van Surinaamse spreekwoorden) Rudi Uda, en econoom Henk Redmond..

Momenteel volgen 17 studenten enthousiast de minor Srananistiek. Zij leren alle facetten van Suriname: de taal, cultuur, literatuur, geschiedenis & maatschappelijke oriëntatie en de economie. Een studiereis naar Suriname met een intensief programma is ook onderdeel van de minor.

De minor wordt gecoördineerd door Drs Gracia Blanker, die samen met Jaap Dubbeldam in april 2005 het Prisma Woordenboek Sranantongo-Nederlands publiceerde.Als docenten zijn verder aangetrokken Dr Margot van den Berg, R.B. Bouterse, Randy Bundel, Drs Patricia Gomes, Romeo Grot, Drs Suresh Gangaram Panday, Prof. Dr Michiel van Kempen en Glenn Rijssel.

De feestelijke opening werd behalve met veel vrolijke toespraken omlijst met muziek, hapjes en drankjes en een expositie van schilderijen van Arnie Breeveld.
  • RSS
  • Facebook
  • Twitter