Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Aveloo Tascha
‘Maatschappijkritische kunst maken is mijn identiteit’
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO – “Ai, kom binnen. Welkom… eindelijk!” lacht Kurt Nahar hartelijk. Toch worden er heel bewust geen hand of brasa uitgewisseld. In de tuin van de bekende kunstenaar staan in elke hoek groenteplanten en fruitbomen en zijn twee zonen en echtgenote genieten van de heerlijke zon. In het ruime atelier hangen overal werken waar hij mee bezig is. “Ik heb inderdaad heel lang geen solo-expositie gedaan. Ik heb de laatste tijd meer in groepsverband gewerkt.”
read on…Suriname nu thuis te zien
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO – Studio Vizaviz heeft onthuld dat de film ‘Suriname’ vanaf maandag online te zien zal zijn op Pathé Thuis. De film draaide enkele weken in de Pathé-bioscopen in Nederland, maar die moesten vanwege het coronavirus hun deuren sluiten. De makers volgen daarin het voorbeeld van andere producenten die vanwege het virus hun bioscoopfilms online uitbrachten. ‘Suriname’ is tevens de eerste Pathé Thuis Original.
read on…Vrouwelijke kunstenaars centraal
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO – De kunstenaar Isan ‘Ico’ Corinde is op werkbezoek en werkt tegelijkertijd aan de organisatie van een bijzondere expositie. Hij is er samen met zijn schoonvader Piet van der Vlis van ‘Bijzonder hout’. De laatste gesprekken zijn al gevoerd met twaalf Surinaamse vrouwelijke kunstenaars om een tentoonstelling te organiseren waarbij de kunst van hen centraal staat.
read on…Ode aan veelzijdigheid Nola Hatterman
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO – “Nola Hatterman geloofde er stellig in dat kunstenaars gewoon hier in Suriname een opleiding konden volgen en afstuderen. Ik ben blij dat ik een product ben van Nola Hatterman”, vertelt Rinaldo Klas. De kunstenaar spreekt tijdens de opening van de tentoonstelling Geen kunst zonder kunnen.
read on…Wayang in Suriname snakt naar jong bloed
door Tascha Aveloo
Paramaribo – Het wayanpoppenspel dreigt verloren te gaan. Tenminste, in Suriname, want de enige nog in leven zijnde dalang of wayangspeler, Sapto Sopawiro, is al boven de zeventig.
Pogingen van verschillende Javaanse organisaties om jongeren te interesseren voor dit werelderfgoed van de Unesco hebben tot dusver niets opgeleverd. De ontwikkeling van wayang in Suriname staat stil. De dalang vertelt het verhaal in diep Javaans, een taal die veel moderne Javanen niet meer beheersen.
Stanley Sidoel van directoraat Cultuur, noemt de wayang in Suriname statisch. “In Indonesië is het verder ontwikkeld, het wordt voor alles gebruikt, zoals een bekendmaking doen. Daar zeggen ze: als je nog de oeroude vorm van wayang wil zien, dan moet je naar Suriname gaan. Maar deze man, Sapto Sopawiro, is wel bezig de wayang aan te passen door het ook in het Surinaams en Nederlands te doen.”
[uit de Ware Tijd, 01/01/2013]
Toriman 2012 Max Scholsberg
door Tascha Aveloo
Paramaribo – In de overvolle achterzaal van Tori Oso zaten en stonden stamgasten en First timers te luisteren naar de vele tori’s. Er werd gebatteld om de titel Toriman of Uma 2012. Uiteindelijk leek het wel ‘save the best for last’ te zijn geweest. De laatste toriman was Max ‘Scholi’ Scholsberg die Tori Oso vertegenwoordigde. Hij bracht zijn tori met veel ‘saus’ en ‘showmanship’. Er werd luid en veel gelachen. De tori van ‘Scholi’ centreerde zich rond persoonlijke ervaringen in zijn woonomgeving, wat duidelijk zeer in de smaak viel bij de aanwezigen.
Kort en krachtig
‘Scholi’ won met overweldigende meerderheid op alle andere vertellers. “Het wordt een beetje eentonig hoor”, lachte teller Hilli Arduin die luidop de stemmen bekendmaakte. Het stemmen verliep vlot en snel.
Sommige contestanten vertelden een verhaal, anderen weer enkele tori’s achter elkaar. “Un hor mi, Scholi e kir mi dya”, bulderde een mannelijke gast, die helemaal rood aanliep van het lachen, wanneer de toriman nog een toegift geeft nadat bekend is geworden dat hij heeft gewonnen.
Scholsberg (74) is geen onbekende voor de oudere generatie. “Ik heb in de jaren 1967 samengewerkt met De Surinaamsche Bank bij hun bonte avonden. Men dacht dat ik daar werkte, maar ik was van de douane. Ik heb daar een hoofdrol vervuld en we hebben dertig optredens gehad. Ik deed graag dominee Polanen na”, lachte ‘Scholi’ vrolijk. “Ik vind het leuk om te doen. Om te zien hoe mensen genieten.”
Ervaring nodig
Dat de moppentapperij er nog goed in zit, bewees ook de legendarische Walther Huisden die de spits mocht afbijten. Frits Wols wist ook aardig de lachers op zijn hand te krijgen met zijn yorkatori. Het verhaal van Ba Anansi en Agama vertelde meesterdrummer/verteller Saco op krachtige wijze. Het was aan zijn optreden te zien en te horen dat hij een performer is die weet hoe het hoort. Enkelen vonden het begin van Arlette Codfrieds verhaal over de geboorte van Jezus te veel op het randje. Het einde van het verhaal gaf aan dat Jezus eigenlijk geboren is door verkrachting. “Onsmakelijk. Ik vond het begin leuk, maar het einde was disrespectvol. Ik ben geen Moslim, maar zou het ook akelig vinden als ze over hen of Hindoes zo een grap gemaakt had. Er is vrijheid van meningsuiting maar je moet mensen niet beledigen” stelde Grace Merkens. “Ik ga de schrijvergroep hierover spreken”. Maar dat maakte de avond niet minder leuk en men heeft volop kunnen genieten van Surinaams cultureel erfgoed.
[uit de Ware Tijd, 14/12/2012]
Muzikaal spektakel bij 70 jaar Militaire Kapel
door Tascha Aveloo
Paramaribo – De Surinaamse Militaire Kapel bestaat op 17 november zeventig jaar. Om het heugelijke feit te vieren wordt er op woensdag 21 november in de Anthony Nesty Sporthal een groots muzikaal spektakel aan de Surinaamse samenleving aangeboden. “Ik beloof u, het wordt een knaller. Oude muziek in een fusie met moderne muziek. We gaan bijvoorbeeld samenspelen met de rockgroep Apopletic met voorzang van Audrey Bakrude. Maar we brengen ook een ode aan Eddy Snijders en Eddy Muringen als de trekkers van het eerste uur. Maar ook poku van Lieve Hugo komen aan bod. We gaan een spectaculaire tijdreis maken”, belooft kapelmeester en dirigent kapitein Rein Rier.
read on…Van verhaal tot script leren schrijven
door Tascha Aveloo
Paramaribo – “Soms denkt men dat schrijven heel moeilijk is en dat je dat alleen kan na een lange studie, maar je kunt gewoon beginnen. Iedereen schrijft wel eens een gedachte op, heeft een idee, een creatieve expressie die men neerpent”, geeft Renate Galdij, regisseur en theaterdocent aan. Op 24 november, 1 en 8 december wordt er les gegeven in het schrijven van een verhaal en dat herleiden naar een script voor een toneelstuk.
Verhaal voor script
Galdij kwam op het idee nadat zij zelf een workshop ‘schrijven’ had gevolgd bij de Clark Accord Foundation. “Ik dacht dit kunnen we verder uitdiepen en zo kwam ik op het idee voor de training ‘van verhaal schrijven naar een script'”. Als deel van het curriculum in de theaterschool leert men ook verhalen te schrijven voor een script. Dat doe je vanuit een idee dat je al hebt of je start gewoon met improvisatie. De bedoeling is ook om mensen te inspireren. “Kinderen lezen vaak te weinig. Misschien zullen ze geïnspireerd raken om verhalen te lezen die door jongeren zelf zijn geschreven”, stelt Galdij. Ze hoopt op een groep van minimaal vijf man in de leeftijd 15 tot 25 jaar.
Eigen belevingswereld
Er zal gewerkt worden vanuit een verhaallijn. “Je kan natuurlijk iedereen een verhaal laten bedenken, maar dan moet je naar alle vijf verhalen kijken. Het is beter om te werken aan een centraal verhaal en dat uit te werken in allerlei facetten. Ik zal een bekend fenomeen aanhalen zoals een auto-ongeluk, en dan moeten de deelnemers elk vanuit hun eigen belevingswereld een bijdrage leveren aan het verhaal. Dan wordt hen de technieken bijgebracht hoe dat verhaal tot een script uit te werken.” Mavis Accord zal als gastdocent vanuit empowermentteksten proberen de groep te inspireren.
“In ieder geval is dit zeker iets dat we vaker gaan doen vooral om jongeren te bereiken, als het nou acteurs zijn of schrijvers”, besluit Galdij.
De lessen worden verzorgd in het gebouw van NAKS aan de Thompsonstraat, telkens van 10:00 tot 13:00 uur.
[uit de Ware Tijd, 10/11/2012]
Slavernij-invloeden (V): Waarom het Christendom winti niet toestaat
door Tascha Aveloo
We hebben de afgelopen dagen de invloed van de religie tijdens de slavernij belicht. De winti -religie is een overblijfsel van de slavernij die echter pas in deze afgelopen vijf jaren enigszins door diverse organisaties uit de ‘duisternis’ gehaald word.
Een ander overblijfsel is het niet accepteren van de winti binnen het Christendom. Vele mensen geven namelijk aan Christen te zijn maar doen daarnaast mee aan door de familie vereiste rituelen die te maken hebben met de winti religie. In de editie van dinsdag gaf Bonuman Juliën Zaalman aan dat dit niet kan. Ook binnen het Christendom is het dualistisch belijden van de Winti en het Christendom een absolute ‘no no’. “Want het is eigenlijk het dienen van twee goden. Want daar komt het uiteindelijk op neer als je aangeeft Christen te zijn maar ook winti belijdt. Je kan toch geen Moslim zijn en een Hindoe?
Het aanroepen van geesten van voorouders en andere geesten oftewel goden is volgens de bijbel verboden. Het doen van een luku, oftewel kijken in het verleden of toekomst is ook een heikel punt binnen het Christendom. Het begeesterd raken door een geest zou ook niet toegestaan zijn, want zo geeft de bijbel aan, er is maar één geest die je zou mogen raadplegen en die je zou mogen uitnodigen om in je hart plaats te nemen, te weten Gods Heilige Geest. Elke andere geest hoort geen bezit te nemen van het lichaam en is een bezetter, waardoor men spreekt van ‘bezeten zijn’. Dit wordt vaak als beledigend beschouwd door de winti-beleiders. Ook de terminologie van afgodendienaars en ‘het dienen van afgoden’ komt vaak in het verkeerde keelgat terecht. Volgens de bijbel is het overdadig belangstelling tonen voor auto’s, vrouwen of je werk ook afgoderij.
Religie zou nimmer beledigend noch denigrerend bedoeld zijn. Het is zoals de God van de Bijbel dat aangeeft en wat de volgelingen van die god aannemen als waarheid. Vanuit de winti-cultuur spreekt men vaak van ‘blanke indoctrinatie’. Dit wordt stellig weersproken door de hedendaagse Christen daar die nu buiten de ‘blanke heerser’ leven maar een bewuste keus maken wat zij als Godsdienst belijden. Dat velen nog in de war zijn en zoals Zaalman dat aangeeft nog geen keus hebben kunnen maken, zal waarschijnlijk noch jaren voor de nodige dillema’s zorgen. Dillema’s die er echter niet zouden hoeven te zijn als men elkaars visie en mening zou respecteren, elkaars godsdienst met rust zou laten en het beleven daarvan niet af laat afhangen van een andere religie.
[uit de Ware Tijd, 29 juni 2012; alle taalfouten verbeterd]
Slavernij-invloeden (IV): Het misbruik van Gods woord
door Tascha Aveloo
Tijdens de slavernij is door de toenmalige kolonisator er alles aan gedaan om de slaaf slaafs te houden. Zo werden door de Zeeuwse en Hollandse calvinistische christenen, de slaven in eerste instantie niet eens waardig genoeg geacht om ‘hun God’ te leren kennen. Met de bijbel in de hand wilden ze hen wel de wil opleggen dat ‘God’ het zo gewild had dat zij slaven zouden zijn.
Daarbij misbruikten zij diverse bijbelse teksten die zij geheel buiten context naar hun believen toepasten. Dit heeft in Zuid-Afrika geleid tot de vorming van townships. De daar aanwezige kolonisatoren besloten dat de Afrikanen konden worden verdeeld in vijf rassen die geheel gescheiden van elkaar moesten leven. De gevolgen daarvan zijn ons niet onbekend. Pas in 1990 werd de rassenscheiding apartheid formeel en wettig afgeschaft in Zuid-Afrika.
‘Bijbelse grondslag’
Juist doordat apartheid gerechtvaardigd werd met een beroep op de bijbel kreeg ze als ideologie een religieuze dimensie. En doordat de Afrikaners diep religieus waren, was de apartheid vanaf het begin van hun bestaan diep verankerd in hun ziel. Zoals we al in de ‘Paramariboverklaring’ hebben gezien, waar de Afrikanen ‘vervloekte Chamskinderen’ worden genoemd, werd rassendiscriminatie al in de 18de eeuw met behulp van bepaalde bijbelteksten theologisch gefundeerd. Het idee dat de Afrikanen nakomelingen zouden zijn van Cham, de jongste zoon van Noach, is gebaseerd op het verhaal in Genesis 9, in weerwil van het feit dat de Kanaänieten (en niet de Afrikanen) als Chams nakomelingen gelden. Hoe dan ook, de Afrikanen waren als Chamskinderen gedoemd voor eeuwig knechten te zijn: “Vervloekt zij Kanaän, knecht van zijn broers zal Kanaän zijn, de minste van alle knechten” (vs. 25).
Niet mengen
Een ander argument ter rechtvaardiging van apartheid vond men in het verhaal van de toren van Babel (Genesis 11) waar verteld wordt dat God zelf de verschillende volken, die zich door hun taal van elkaar onderscheidden, over de hele aarde verspreidde (vs. 8). Wat God gescheiden en verspreid heeft, zo redeneerde men, mogen de mensen niet samenbrengen en zeker niet laten vermengen. En dan te bedenken dat het Afrikanervolk zelf een mengelmoes is van meerdere volken! Het menselijk denken is aardig verwrongen als het gaat om religie. Dit is iets van alle tijden. Dat we er in ieder geval uit mogen leren.
[uit de Ware Tijd, 28/06/2012]
Slavernij-invloeden (III): Winti gaat niet samen met christendom
door Tascha Aveloo
Het is een bekend verschijnsel als men naar de bonuman gaat voor een ‘wroko’, dat de Bijbel er maar al te vaak wordt bijgehaald. Als iemand een wasi ondergaat, gebeurt dat in de naam van …, ma Gado na fesi! Volgens sommige wintibelijders kan dit niet. Het wintigeloof is een totaal andere religie dan het christendom en de twee zijn niet met elkaar te mengen. “Winti en het christendom hebben zich in de slavernij naast elkaar ontwikkeld. De slaven en de vrije nakomelingen daarvan hebben de geloven elkaar laten beïnvloeden”, stelt Juliën Zaalman, bonuman en schrijver.
Zaalman zegt dat het christendom een middel was van de kolonisator om de kolonie te verwestersen. Daarnaast was de winti aanwezig bij de slaven. “Het heeft ze een houvast geboden om hun mens-zijn, die mens die zij ooit waren, niet kwijt te raken. Om niet onderdoor te gaan aan de geest van onderdrukking en minderwaardigheid, maar met een geest van integriteit trachtten ze te overleven, dwars door alles heen. Het heeft hen staande gehouden en ze de wil gegeven om te ontkomen aan het juk van de slavenmeester,” vervolgt hij. Hij vertelt dat het christendom geen oog had voor de menselijkheid van de slaven, omdat de economische belangen te groot waren. Volgens Zaalman heeft de slavenmeester met het christendom, tot kort voor de afschaffing van de slavernij, machtsmiddelen ingezet zoals onderwijs, zorg en het aanbod van vrijheid om de zwarte mens te ketenen. “Het was zelfs bij wet vastgesteld dat zij hun Afrikaanse gewoonten niet mochten behouden. De winti heeft echter de mens die slaaf was, zijn waarde teruggegeven. Zo zouden ze erkennen en herkennen dat zij grote geesten zijn die moeten streven naar een verhoogd denkniveau. Zij die het goede verkiezen boven het kwade en gaan voor vooruitgang. Dat is winti.”
Zaalman kan ook antwoord geven op de vraag waarom sommige wintibelijders toch de Bijbel hanteren. Volgens hem komt dat door een dualistische opvoeding, waarin mensen zowel het westerse maar ook het eigene meekregen. “Het zijn de mensen die geen keus kunnen maken. Ze gebruiken de Bijbel om te vergoelijken wat ze doen. Ze zien door hun christen-indoctrinatie iets in de bijbel dat ethisch een bepaalde waarde vervult. Maar binnen het verhoogde denken van de winti is dat geen onderdeel ervan. De basis is Anana.”
In de visie van wintibelijders is god heel anders dan die binnen het christendom. In de laatste religie staat tegenover God zijn ‘vijand’ Satan. “Wij geloven dat het leven bestaat uit goed en kwaad en door het goede boven het kwade te stellen, kom je in het reine met jezelf wat leidt tot een hoger denken. Goed is niet losgekoppeld van het kwade en omgekeerd.” De bonuman wil verder meegeven dat hoewel het woord bonuman een zwaar beladen betekenis heeft in de samenleving, het woord eigenlijk staat voor iemand die een ruim hoog geestelijk denker is die de zingeving van het leven brengt aan mensen en hen aanspoort om beter te doen en ruimer te denken en te leven volgens de wintileer.
[uit de Ware Tijd, 27 juni 2012]
Rappa: Uitspraken, verzameld in de periode 1995-2001
door Tascha Aveloo
Eerlijk gezegd vraag je je bij het bekijken van de papegaai op de omslag van dit 87 pagina’s tellende boek van schrijver Robbie Parabirsing (Rappa) af, waar het over zou gaan. Of is die koddig kijkende papegaai juist een give away?! Uitspraken is een stuk gevatte humor over serieuze onderwerpen, geuit door talloze BS’ers (Bekende Surinamers) meestal assembleeleden, gewezen ministers en presidenten of andere politici. Maar ook het ‘gewone volk’ laat met allerlei spitsvondige opmerkingen de buik goed schudden. Gewiekste uitspraken van jongeren over hun seksuele beleving, de levenswijsheid die ze menen in pacht te hebben, maar ook hun ongeveinsde mening over school, ouders, de maatschappij in het algemeen en problemen met de bibliotheekjuf.
Zoals met elk goed ‘lachboek’, want een simpel moppenboek is het zeer zeker niet, wordt u aangeraden dit boek niet in één keer te lezen. Het zit er dik in dat u te veel lacht, met buikpijn tot gevolg. Maar de mogelijkheid bestaat ook dat het saai wordt. Het boek is verdeeld in categorieën, waarin verschillende lagen van de bevolking aan het woord komen. Vanwege de tijdspanne waarin deze uitspraken zijn verzameld, stammen de soms ronduit venijnige lachers vooral uit de regeringsperiode van president Jules Wijdenbosch. De prikkelende versprekingen, insinuerende uitspraken met een dubbele bodem, maar ook enkele schuine tot hellende opmerkingen, zijn vaak zeer absurd. Enkele voorbeelden: ‘In consumptie is dit volk erg productief’, ‘Deze school is gewoon een goed georganiseerde puinhoop’, ‘Ons bedrijf kamt met vele problemen’, of ‘Draag jij ook Onderhoud Bosje af?’
Je gezicht in een ernstige plooi houden en verfoeilijk nee schudden, is heel erg moeilijk. Het boek is doorspekt met vreemde woordspelingen en zelfgemaakte woorden, zoals ‘tori happening’ of ‘geslachtsverkeersagent’. Dat we als Surinamers vaak twee talen (Nederlands en Sranan) tegelijk te praten, levert ook prachtige woordspellingen op. Ervan uitgaande dat het boek ook door niet-Surinamers gelezen zal worden, heeft de auteur vele uitspraken uit het Sranan naar het Nederlands vertaald. Vervelend is het dat de vertaling de saus van het verhaal wegneemt, nog ergerlijker is het dat Rappa die tekortkoming keer op keer benoemt.
Ook de ellenlange uitleg over zijn spellingskeuze in het Sranan, verbreekt de fun flow drastisch. Misschien is het een idee om een editie uit te brengen zonder vertalingen, voor hen die de saus onverdund wel kunnen proeven! Ook het ontbreken van een inhoudsopgave is een nadeel. Uitspraken is een bijzonder boek, waarin een stuk unieke geschiedenis is vastgelegd die stof tot nadenken geeft. De politieke beleving van het volk, sociaal-maatschappelijke problematiek en andere serieuze onderwerpen, worden ludiek belicht. Absoluut aan te raden als luchtig leesvoer.
Rappa, Uitspraken, verzameld in de periode 1995-2001, Ralicon 2011, ISBN 9789991457024
[van Parbode, 1 december 2011]
RSS
Facebook
Twitter
