Hoe leren we van geschiedenis? Dit honderdste nummer van deze rubriek heeft een wat andere insteek dan normaal. Bij het reguliere stuk stip ik eerst zaken uit de actualiteit aan, om dat vervolgens te combineren met informatie uit (voornamelijk) de achttiende eeuw. Dat doe ik omdat ik veel in de Surinaamse archieven zit, die overigens allemaal online in te zien zijn. En wel via: ga het na, om dan verder een relevant archief te kiezen, dat elk een eigen inventarisnummer heeft. Bijvoorbeeld de Raden van Politie (criminele en politieke zaken, 1.05.10.02) of de Notariële archieven, als je iets wil weten over testamenten (1.05.10.02). Ook het archief van de Sociëteit van Suriname bevat een schat aan gegevens (1.05.03). Die bakra’s van vroeger waren erg goed in het opschrijven van informatie. Dat ondersteunt het reconstrueren van onze geschiedenis, al is het middels de blik van de witte kolonisator. En laat zien dat er vaak niets veranderd is, of dat we juist een les kunnen leren uit hoe het er vroeger aan toe ging.
We schrijven bijna niet meer, behalve dan met de computer. En bij onze politie worden af en toe nog wel documenten opgemaakt met de hand, die de aangever dan vervolgens mag ondertekenen. Veel stukken worden gedrukt en hoeven we alleen nog maar in te vullen, zoals het formulier dat nodig is bij een aanrijding. Dit scheelt mankracht bij de politie.
Kaarten zijn onontbeerlijk als we bepaalde geografische punten willen aangeven. Wanneer er een brug gebouwd wordt, of een weg aangelegd, dienen de begin- en eindlocaties bekend te zijn, anders gaan we van ergens naar nergens. Dit heeft met planning te maken, en we doen dat om problemen te voorkomen. Als de schat niet te vinden is op de plaats waar die op de schatkaart is ingetekend, worden we boos. Maar ook perceelgrenzen kunnen aanleiding geven tot grote ruzies, en zelfs tot rechtszaken. Die zien we regelmatig voorbijkomen.
Tegenwoordig gaat alles met de computer en worden er amper nog brieven met de hand geschreven. Ook verslagen van ministeriële departementen worden allemaal op de pc verwerkt. Als je aangifte gaat doen bij de politie over een nare zaak die je is overkomen, wil de agent de rapportage nog wel eens met de hand opnemen, en schrijft hij ijverig een stuk wat nagelezen en door de getuige ondertekend moet worden.
Sinds 2010 heeft Suriname een goed toegerust, modern archiefgebouw. Voor die tijd werden alle documenten van overheidswege opgeslagen in een onderkomen aan de Doekhieweg, wat gaandeweg verslechterde en daarmee ook het archiefmateriaal dat daar lag opgeslagen. Door veel inspanningen van Dr. Hassankhan en de huidige nationaal archivaris, Rita Tjien Fooh, is er met financiering van Nederland een nieuw gebouw opgetrokken aan de Jaggernath Lachmonstraat, de welbekende blauwe toren. Daar liggen alle documenten nu goed gekoeld, droog en onder de juiste klimatologische omstandigheden opgeslagen. Dat is belangrijk, want voor geschiedschrijving is deze informatie onontbeerlijk. Alle ministeries krijgen van het Nationaal Archief Suriname instructies hoe ze de belangrijke stukken moeten sorteren en overdragen aan het archief.
Het deel van de bevolking dat goed geschoold is, vult slechts een deel van de overheidstaken uit. Dit is een gevolg van het benoemen van vrienden op (vaak goedbetaalde) posten, waar die ambtenaren eigenlijk niet thuishoren en taken niet naar voldoening vervullen. Veel hooggeschoolden mengen zich liever niet in de politiek, en leveren diensten via via als een consultancy, of blijven ver weg van overheidsbemoeienis. Denk maar aan hoe we wetenschappers beoordelen die zich voor de NDP hebben ingezet. Maar dat zal ook komen voor de VHP en ABOP, want je bent dan gelieerd aan een partij die pretendeert het land te kunnen draaien, terwijl de bevolking verarmt.
Vorige week hebben we gezien hoe in 1778 de slaven van Plantage Hanover weigerden werk te verrichten voor de eigenaar, Penard. Hij durfde een verdere confrontatie niet aan en deponeerde een klacht bij het Hof. Hierbij gaf hij aan dat het hem niet zozeer ging om zijn eigen belangen, als wel die van de divisie van Para, en het welzijn van de kolonie. Want ondanks dat Para van weinig belang was ten opzichte van de producten (het was een houtgrond, geen koffie- of suikerplantage), was het wel heel belangrijk het Hof onder ogen te brengen wat het gevolg en de nasleep van een onverhoopte rebellie zou kunnen zijn. Hij raadde het Hof aan dat ‘de jonge en quaade geschootene wortelen bij tijds uit de grond moeten geroeid worden.’ Hij vroeg het Hof op 22 september 1778 om een delegatie naar Hanover te sturen om de zaak te onderzoeken.
Tegenwoordig, als werknemers het niet eens zijn met de werkomstandigheden of het loon, gaan ze in staking. Soms wordt er door de werkgever gezwaaid met ‘no work, no pay’, maar dat was tijdens de slavernij een nietszeggend dreigement, omdat er sowieso geen salaris werd betaald. Toen ging het er anders aan toe. Deze zaak over werkweigering is interessant, omdat we van beide kanten het verhaal te horen krijgen: het perspectief van eigenaar Penard, maar ook het tegenbericht van slaven Jan Baas, Jan Plaisir en Dagon. Een geschiedenis van protest in twee delen.
Van 6 tot en met 9 juni [2023] is op de Interfaculty of Graduate Studies en Research (IGSR) van de Anton de Kom Universiteit een grote internationale conferentie gehouden. De organisatiecommissie onder leiding van dr. Maurits Hassankhan haalde een aantal van 70 internationale sprekers naar Suriname om te discussiëren over de doorwerking van de systemen in het heden. Begrijpelijkerwijs ging hier veel voorbereiding aan vooraf.
Toen Goziëm Frijmersum als 4-jarig kind naar foto’s van zijn overgrootouders keek in een boek van zijn vader Frits, dacht hij altijd dat ze fotomodel waren. Niets is minder waar, weet hij nu. Ze stonden in dat boek omdat ze jaren nadat de slavernij was afgeschaft, in een circustent in Amsterdam tentoon werden gesteld en heel Nederland naar ze kon gaan kijken.
Verschillende archieven over tot slaaf gemaakten en hun nazaten in Suriname en de Nederlandse Antillen zijn opgenomen in het zogenoemde Memory of the World register (MoW-register) van Unesco. Het MoW-register is een lijst met documentair erfgoed dat in 1992 is gestart om het verlies van dat erfgoed tegen te gaan.
Aan de lijst zijn nu archieven uit de collectie van het Nationaal Archief toegevoegd. Ook slavenregisters uit het Nationaal Archief in Suriname en Curaçao zijn opgenomen.
De advocaat van de nabestaanden van de onopgeloste moordaanslag op een amateurband in Rijswijk krijgt – 38 jaar na dato – inzage in geheime politiedossiers.
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam. Opinies op deze website komen voor rekening van de auteur(s) en zijn niet altijd de opinies van de Werkgroep.
RSS
Facebook
Twitter
