Op vrijdag 7 februari begint de nieuwe collegereeks Caraïbische dromen – De literatuur van Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen die prof. Michiel van Kempen geeft aan de Universiteit van Amsterdam. Er is een gloednieuwe reeks samengesteld, waarbij zo wel klassieke als de allernieuwste teksten worden gelezen. Vele gasten maken hun opwachting: schrijvers en gastdocenten van beide zijden van de oceaan. De colleges worden gegeven in zaal 4.04 van het PC Hoofthuis, Spuistraatc 138 te Amsterdam. Het vooraf gelezen hebben van de te behandelen tekst is voorwaarde om aan het college te kunnen deelnemen.
Wie graag de reeks of enkele coleges bijwoont kan zich per mail aanmelden:
M.H.G.vanKempen@uva.nl
Aanbevolen voorkennis
Jos de Roo, ‘Hollandse hovaardij; Moderne Surinaamse schrijvers over Nederland’.
Wim Rutgers, ‘De Nederlandse Antillen en Aruba’. Het gaat om 2 hoofdstukken uit: Theo D’haen (red.), Europa buitengaats; Koloniale en postkoloniale literaturen in Europese talen. Deel I. Amsterdam: Bert Bakker, 2002, pp. 199-246, resp. 247-288.
Colleges
vrij 7 februari 2014: Algemene inleiding I
vrij 14 februari 2014: Algemene inleiding II, boek: Jacco Hogeweg – Een donjuan in de West
vrij 21 februari 2014: Albert Helman elke student leest een ander boek van Helman
vrij 28 februari 2014: Wij slaven van Suriname van Anton de Kom, in aanwezigheid van de biografen van Anton de Kom, Alice Boots en Rob Woortman
vrij 7 maart 2014: Mijn zuster de negerin van Cola Debrot
vrij 14 maart 2014: Onsterfelijk vanGuillermo Rosario, in aanwezigheid van de vertaalster, en dochter Libèrta Rosario
vrij 21 maart 2014: we lezen gezamenlijk een tekst van Derek Walcott en bezoeken in Den Haag de onthulling van een muurtekst met een gedicht van Walcott
vrij 28 maart 2014: roostervrij
vrij 4 april 2014: Rubber van Madelon Szekely-Lulofs. Gastcollege door Dr Gabor Pusztai (Universiteit van Debrecen Hongarije) – ‘Antikoloniale concepten in het werk van Madelon Lulofs en Laszlo Szekely’
vrij 11 april 2014: Dubbelspel van Frank Martinus Arion. En vertoning van de film Yu di Korsóu in aanwezigheid van cineaste Cindy Kerseborn
vrij 18 april 2014: collegevrij (Goede Vrijdag)
vrij 25 april 2014: ‘Praatjes voor de West, de invloed van de Wereldomroep op jonge schrijvers in het Caraibisch gebied’, door Jos de Roo. Te lezen tekst: De rots der struikeling van Boeli van Leeuwen
vrij 2 mei 2014: Hoe duur was de suiker? van Cynthia Mc Leod, met vertoning (fragmenten van) van de film van Jean van de Velde.Gastcollege over Surinaamse en Antilliaanse talen door dr Annelies Roeleveld
vrij 9 mei 2014: De zwarte Lord van Rihana Jamaludin, in aanwezigheid van de auteur
vrij 16 mei 2014: Het hiernamaals van Doña Lisa van Eric de Brabander, gastcollege door Prof. Wim Rutgers (Universiteit van de Nederlandse Antillen)
vrij 23 mei 2014, laatste college, publiekscollege: De man van veel van Karin Amatmoekrim, in aanwezigheid van de auteur,
Dichter Antoine de Kom, werd gisteren, vrijdag 30 januari, in de bloemetjes gezet, nadat hij de dag ervoor de VSB Poëzieprijs had gewonnen. Hij werd door Michiel van Kempen geïnterviewd in de Amsterdamse Academische Club, voorafgaand aan het gesprek dat deze had in ket kader van het door Vera de Kort georganiseerde Boekencafé met schrijvers Karin Amatmoekrim en Stephan Sanders over de zeven hoofdzonden. Antoine de Kom ontving namens de Werkgroep Caraïbische Letteren bloemen uit handen van bestuurslid Noraly Beyer en kreeg ook een boeket van Maaike Ambags, directeur van de Amsterdamse Academische Club.
De jonge auteur Mano Bouzamour (1991) schreef zijn alom opgemerkte en geprezen debuut De Belofte van Pisa. Door de inhoud van dit boek braken zijn ouders met hem en heeft hij zijn leven een heel andere wending moeten geven. Hij woont nu alleen in Amsterdam.
In de laatste week van januari is iedereen welkom in het Boekencafé: vijf avonden achtereen gesprekken met topschrijvers in de Amsterdamse Academische Club. De week heeft het thema ‘de zeven hoofdzonden’.
Op donderdag 28 november kon het publiek in de Centrale Openbare Bibliotheek Amsterdam Zuidoost kennismaken met de nieuwste Caraïbische boeken en hun schrijvers. Maar liefst acht schrijvers en een uitgever kwamen aan het woord in tafelgesprekken met Michiel van Kempen. Een foto-impressie.
Journaliste Jeannette van Ditzhuijzen opende de avond met een portret in woord en beeld van Músika Curaçao, een boek over Antilliaanse muziek met schitterend fotowerk van Sinaya Wolfert, waarvoor Jeannette de tekst schreef.
De Antilliaans-Nederlandse schrijfster Giselle Ecury ging in op de familiebanden die aan haar romans binden, en dan met name aan haar nieuwe roman De rode appel. Eardly van der Geld schreef een roman over wat het slavernijverleden voor nu betekent: Curaçaos bloed; hij gaf een blik in de plannen die hij heeft om net nog met onderwerp door te gaan.
Karin Amatmoekrim bekende dat zij na alle commotie rond haar roman over Anton de Kom., De man van veel, het boek nog altijd exact zo zou schrijven. Historicus Leo Balai vertelde gepassioneerdieerd over het slavenschip Leusden en de moord op meer dan 650 slaven. Janny de Heer vertelde over de lange weg die zij ging om onderzoek te doen voor haar historische roman over het 19de-eeuwse Suriname Gentleman in slavernij.
In de laatste ronde spraken Ricardo MacNack en uitgever Franc Knipscheer. Ricardo MacNack vertelde levendig over zijn jaar in de DDR, waar hij ervaring op moest doen om een drukkerij op te zetten en hoe er tegen hem als vreemdeling werd aangekeken; Vervlogen dagen was daarvan het gevolg. Uitgever Franc Knipscheer van uitgeverij In de Knipscheer vertelde hoe de crisis ook voordelen kan bieden aan uitgeverijen die hun nek uitsteken.
Amsterdam – “De discussie komt voor mij als een totale verrassing want ik dacht ik heb een goed boek geschreven”, reageert Karin Amatmoekrim in een tweegesprek met schrijfster Henna Goudzand-Nahar zondag. Volgens critici, zowel in Suriname als in Nederland, zou zij zich de historische figuur van Anton de Kom hebben toegeëigend en zelfs geld mee willen verdienen. Conclusies die volgens Amatmoekrim niet kloppen. [Zoals zij zei op 1 december j.l. bij de Vereniging Ons Suriname – red. CU.]
“Ik heb mij verkeken dat Anton de Kom niet eerder is gefictionaliseerd. Daar schuilt volgens mij de verwarring in. Ik ben verschrikkelijk naïef geweest.” Het leek er even op alsof de schrijfster zich tijdens haar boekbespreking bij de Vereniging Ons Suriname wilde verontschuldigen voor het vermenselijken van de Surinaamse verzetsheld en schrijver Anton de Kom. In haar laatste roman blies zij uit haar fantasie Anton de Kom leven in en dat werd niet door een ieder op de juiste waarde geschat. Voor Amatmoekrim is het een vreemde discussie, zeker als blijkt dat critici als de familie De Kom het boek niet eens hebben gelezen. “Hoe kan je er dan ook afstand van nemen?”, vraagt zij zich in gemoede af. “Ik vind dat een schrijver heel veel mag. Ik heb ook een boek geschreven over mijn familie, Wanneer wij samen zijn. Als ik de kinderen [van Anton de Kom… red.] aan het woord wilde laten had ik hen opgezocht. Dan was het het verhaal geworden van de kinderen van Anton de Kom. Ik ben niet gaan rellen met Anton de Kom.”
Is het 150 jaar na de afschaffing van de slavernij alsnog tijd voor een emancipatiestrijd?‘Ik maak geen verschil tussen zwart en wit, voor mij is iedereen gelijk’
‘Als ze onze cultuur niet willen tyfen ze maar op naar hun eigen land’
‘Ik bedoel het niet racistisch dus is het niet racistisch’
‘Gaan we nu ook de paashaas afschaffen?!’Een greep uit de online reacties op het Zwarte Piet-debat toont aan dat Nederland nog steeds geen idee heeft hoe je je als samenleving verhoudt tot een verleden van slavernij en kolonisatie. Zwart en wit zijn in Nederland niet gelijk. Wanneer we kijken naar de politiek, het bedrijfsleven en de journalistiek zien we nog steeds een ondervertegenwoordiging van de zwarte gemeenschap. Wanneer we kijken naar statistieken op het gebied van armoede, jeugdwerkloosheid en criminaliteit zien we nog altijd een oververtegenwoordiging.
Toch waren zwart en wit opeens wel gelijk in 1975, tenminste op papier. Maar hoe wis je eeuwen van geïnstitutionaliseerde ongelijkheid uit het collectieve geheugen van een samenleving? Is het feit dat er nooit een grote georganiseerde strijd of beweging heeft plaatsgevonden, zoals de Civil Rights Movement in de VS, een mogelijk verklaring waarom de emancipatie van de Surinaams en Antilliaanse gemeenschap nog zo in de kinderschoenen staat?
Debat
Deze vragen leggen we voor aan professor Stephen Small die tijdens deze avond de keynote speech verzorgt. Small is gespecialiseerd in het Nederlands slavernijverleden en erfenis. Twee referenten Noraly Beyeren Lida van den Broek geven een reactie op het betoog van Small. Daarnaast houden vier potentiële rolmodellen een pitch over de vraag of het 150 jaar na de afschaffing van de slavernij alsnog tijd voor een emancipatiestrijd op eigen bodem? Zien zij zichzelf als een voortrekker? Voelen zij de noodzaak voor een emancipatiestrijd? En welke vorm kiezen zij hiervoor?
Met:
Karin Amatmoekrim – schrijfster van o.a. Het Gym. Onlangs verscheen De man van veel, een roman gebaseerd op het veelbewogen leven van verzetsstrijder Anton de Kom.
Noraly Beyer – presentator
Lida van den Broek – organisatieantropoloog en oprichter van Kantharos
Quinsy Gario – kunstenaar en activist. Initiatiefnemer van de actie ‘Zwarte Piet is racisme’ en presentator radioprogramma Roet In Het Eten op Mart Radio.
Mitchell Esajas – is mede-oprichter en voorzitter van New Urban Collective, een netwerk voor studenten en young professionals met als missie de potentie van jongeren met een cultuur diverse achtergrond ten volle te benutten en bij te dragen aan een samenleving waarin een ieder gelijke kansen heeft.
Seada Nourhussen – Afrika journalist bij Trouw.
Jeroen Weghs – columnist voor o.a. The Post Online.
De avond wordt gepresenteerd door voormalig Tweede Kamerlid en theatermaker John Leerdam.
Locatie: De Balie, Kleine Gartmanplantsoen, Amsterdam
Datum: dinsdag 26 november 2013, 20.00 uur.Lees:
S.A. Small (2012). Living History. The Legacy of Slavery in the Netherlands (2012, October 5). Den Haag: Amrit/NiNsee.
De Surinaamse verzetsheld Anton de Kom (1898-1945) is zonder twijfel een van de fascinerendste figuren uit onze koloniale geschiedenis. Als zoon van een zwarte man die nog net de slavernij had meegemaakt, was hij ervan overtuigd dat het in de twintigste eeuw nog lang niet gedaan was met de uitbuiting en discriminatie van de gekleurde bevolking. Na een verblijf in Nederland, waar hij werkte als handelsreiziger en trouwde met een blanke vrouw, keerde hij in 1933 naar Suriname terug en zette zich in voor ongeletterde contractarbeiders.
Een demonstratie van zijn aanhangers die de vrijlating van ‘Papa de Kom’ eisten liep uit op politiegeweld, met twee doden en tientallen gewonden tot gevolg. Daarmee maakte hij zich zo gehaat dat hij als staatgevaarlijke oproerkraaier werd gearresteerd. Hij werd drie maanden vastgezet en toen op een boot naar Nederland gezet. Daar schreef hij Wij slaven van Suriname, een felle aanklacht tegen driehonderd jaar koloniale politiek. De romans en verhalen die hij daarna aan uitgevers voorlegde werden stelselmatig geweigerd. Na de Duitse inval in mei 1940 sloot De Kom zich aan bij het verzet. Kort voor het einde van de oorlog moest hij dat met de dood bekopen.Aan deze held wijdde Karin Amatmoekrim (Paramaribo, 1977) haar vijfde roman. Net als in haar familieroman Wanneer wij samen zijn (2006) oriënteert zij zich daarmee nadrukkelijk op haar land van herkomst, terwijl andere boeken, waaronder de succesvolle roman Het gym (2011), zich afspeelden tegen een Nederlandse achtergrond.
De man van veel brengt een nauwelijks gedocumenteerde episode uit Anton de Koms bewogen bestaan tot leven. Je kunt gerust van een inktzwarte bladzij spreken. Na zijn gedwongen terugkeer naar Nederland ondervindt De Kom zoveel tegenwerking dat een baan met vaste inkomsten onmogelijk is, zodat hij en zijn gezin bittere armoe lijden. De buren bezien hem met nauwelijks verholen weerzin en voor de deur staat permanent een politieman in burger om de potentiële revolutionair in de gaten te houden.
De Koms frustraties lopen zo hoog op dat hij tegen het einde van 1939 een gevaar voor zijn naaste omgeving wordt. Ten slotte laat zijn wanhopige echtgenote hem in een psychiatrische inrichting opnemen. Hij ervaart dat als een herhaling van zijn eerdere gevangenschap en onderdeel van een complot waarvan hij zich al jaren lang slachtoffer voelt.
Amatmoekrim begint haar verhaal op de dag dat De Kom door drie ziekenbroeders wordt opgehaald en beëindigt het wanneer de behandelend arts hem genezen verklaart en naar huis stuurt. Het relaas van de gedwongen opname, de slaapkuur en de gesprekstherapie wordt regelmatig onderbroken voor flashbacks die ons informeren over De Koms activisme in Suriname en Nederland gedurende de jaren twintig en dertig, de systematische tegenwerking die hij ondervond en het isolement waarin hij kwam te verkeren. Het resultaat is een geromantiseerde biografie volgens de geijkte genreconventies die willen dat de romancier-biograaf zich zoveel mogelijk bij de feiten houdt, maar vrij is om de open plaatsen daartussen in te vullen met bedenksels. Omdat er over De Koms verblijf in de kliniek vrijwel niets bekend is, kan Amatmoekrim zich uitleven in scènes die getuigen van zijn paranoïde waan, woedeaanvallen, angstdromen en schuldgevoelens, in conversaties met de psychiater, contacten met medepatiënten en de geleidelijke opgang uit het duister naar het licht (heel symbolisch net op dat moment de lente van 1940 aanbreekt).
Voor lezers die niet weten wie Anton de Kom was en waarvoor hij stond, heeft deze ziektegeschiedenis iets willekeurigs. Het zal best dat de hoofdpersoon in Amatmoekrims ogen een uitzonderlijke held is, maar het blijft de vraag of het verhaal over zijn tijdelijke instorting daarmee ook zo bijzonder is dat het op zichzelf kan staan. Anders dan de passages waarin wordt teruggeblikt op De Koms engagement zijn de gedeelten die zich in de inrichting afspelen op den duur eentonig en langdradig.
Ronduit storend is de slordige manier waarop de schrijfster met historische data omspringt. Hoewel Hitler pas op 30 januari 1933 aan de macht kwam, laat Amatmoekrim Nederland anno 1932 al in de ban van de Duitse dreiging verkeren. De Nederlandse capitulatie situeert ze op 15 in plaats van op 14 mei 1940, en de bevrijding niet op 5 mei, maar op 30 april 1945. Hoe geromantiseerd een biografisch verhaal ook mag zijn, de feiten moeten wel blijven kloppen.Karin Amatmoekrim: De man van veel. Prometheus, Amsterdam, 263 blz. euro 19,95
[uit Trouw, 26/10/2013]
Karin Amatmoekrim treedt a.s. donderdag 28 november op in de Centrale Bibliotheek Amsterdam-Zuidoost, Frankemaheerd 2, in het Winkelcentrum Amsterdamse Poort
Op zondag 1 december interviewt Henna Goudzand Nahar de auteurs Karin Amatmoekrim en Paul Tjon Sie Fat bij de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam.
De man van veel
In december 1939 wordt een Surinaamse man gedwongen opgenomen in een Haags gesticht. Aanvankelijk lijkt hij – op zijn afkomst na – niet veel anders dan de andere patiënten. In de gesprekken met zijn arts ontwikkelt zich echter een overweldigend beeld van een rijk, misschien wel te rijk, leven. Anton is banneling, schrijver, staatsvijand van de Nederlandse overheid en zwarte echtgenoot van de blanke, Haagse Petronella. Wanneer na zijn vrijlating de oorlog uitbreekt, gaat hij bijna te onder aan zijn idealen. In deze opzienbarende nieuwe roman van Karin Amatmoekrim wordt het verhaal van Anton de Kom, die zijn leven gaf voor het verzet tegen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, voor eens en voor altijd uit de vergetelheid gehaald. De man van veel gaat over de waanzin van een man wiens plannen te groot lijken voor deze wereld.
Beyond the Shopkeeper’s Counter; Images of Chinese Life in Suriname
van de fotojournalisten Ranu Abhelakh en Edward Troon, is een fotoboek, met meer dan 280 foto’s over het leven van personen met een Chinese achtergrond in Suriname. Het boek verschijnt ter gelegenheid van 160 jaar Chinese vestiging in Suriname. Beyond the Shopkeeper’s Counter; Images of Chinese Life in Suriname kan worden gezien als de eerste uitvoerige Surinaamse fotoreportage van een cultureel-etnische groep in Suriname. Sinoloog Paul Tjon Sie Fat versterkt het geheel inhoudelijk met een inleiding, korte fototeksten en thematische samenvattingen aan het eind van elk hoofdstuk.
Er is een hetze aan de gang tegen een jonge Surinaamse schrijfster, Karin Amatmoekrim, naar aanleiding van haar roman over Anton de Kom. In die hetze heeft de familie van Anton de Kom zich gemengd. Daarmee heeft de familie haar neutraliteit opgegeven en positie gekozen in een discussie over hoe je de geestelijke erfenis van Anton de Kom moet beoordelen. Waar gaat het over?
Paramaribo – Het is niet de gedroomde reclame voor het boek. Met een advertentie in het Surinaamse dagblad De Ware Tijd namen de drie kinderen van Anton de Kom deze week afstand van de roman die Karin Amatmoekrim schreef over hun beroemde vader.
Onwaardig en kwetsend, luidde het harde oordeel van Ad, Cees en Judith de Kom over De man van veel. En, voor alle duidelijkheid: “Wij distantiëren ons nadrukkelijk en volledig van de inhoud van dit boek.” De kinderen van de Surinaamse activist zeggen pijnlijk getroffen te zijn door het boek dat met een mengeling van feiten en fictie het verblijf beschrijft van De Komin een psychiatrische kliniek in Den Haag.
Amatmoekrim nam deze donkere periode als uitgangspunt voor wat zij omschrijft als een literaire ode aan de volksheld. “Ik heb inderdaad zijn twijfels en zijn zwakte beschreven, maar ook zijn liefde voor zijn gezin en zijn idealen voor een betere wereld. Jammer dat nu alleen over de zwakte wordt geklaagd, alsof het boek alleen daar over zou gaan.”
In Suriname heeft het boek veel stof doen opwaaien. Cynthia Mc Leod, bekend van historische romans als Hoe duur was de suiker, las tijdens de presentatie van De man van veel in Paramaribo een passage uit de roman voor, maar zei later in De Ware Tijd begrip te hebben voor de teleurstelling bij de familie. “Het is verdrietig en pijnlijk voor Anton de Kom, voor zijn nageslacht en voor Suriname als de held Anton de Kom zo zou moeten blijven.”
Steun krijgt Amatmoekrim van psychiater en dichter Antoine de Kom, zoon van Cees, die stelt dat een schrijver vrij moet zijn. “Het is aan de lezers te beoordelen of Karin in haar opzet is geslaagd. Anton de Kom is van iedereen. De familie hoeft niet te worden geraadpleegd, behalve als het gaat om dingen waar ze zeggenschap over hebben. Denk aan auteursrechten. Denk aan zijn stoffelijke resten.”
Met die laatste woorden refereert De Komaan de oproep van president Desi Bouterse om de stoffelijke resten van zijn grootvader naar Suriname over te brengen, een initiatief dat voor veel ophef zorgde, net als de onthulling van het standbeeld in Zuidoost voor Anton de Kom. “Je kunt niets doen met Anton de Kom zonder opschudding te veroorzaken,” zegt Rob Woortman, met Alice Boots de schrijver van de in 2009 verschenen biografie van De Kom.
Woortman zegt zich het ongemak van de familie te kunnen voorstellen. “Anton de Kom is een historische figuur, maar de kinderen zijn dat niet. Zij staan met naam en toenaam in het boek. De op zich spannende vermenging van feiten en fictie wreekt zich met name waar de kinderen worden opgevoerd in pijnlijke passages, zoals het moment van de opname van De Kom. Zij herkennen zich niet in het geschetste beeld. Natuurlijk is dat pijnlijk.”
De kinderen van Anton de Kom (1898-1945) hebben deze week in het Surinaamse dagblad De Ware Tijd afstand genomen van de roman De man van veel van schrijfster Karin Amatmoekrim [klik hier voor het bericht op Cu – red.]
Het boek is gebaseerd op het levensverhaal van hun vader Anton de Kom. Als vrijheidsstrijder en vakbondsman geldt hij als een van de grootste helden van Suriname. Ad, Kees en Judith, de kinderen van De Kom, respectievelijk 87, 85 en 82 jaar oud, verklaren dat hun vader „onwaardig en kwetsend” wordt beschreven.
In De man van veel is Karin Amatmoekrim in de ziel gekropen van De Kom. De auteur concentreert zich op zijn opname, tegen zijn zin, in een Haagse psychiatrische kliniek begin 1940. In die periode ziet hij zijn leven aan zich voorbijtrekken en wordt hij geconfronteerd met zijn offers en beperkingen in zijn strijd voor rechtvaardigheid.
Volgens Ida Does, die vorig jaar een documentaire maakte over De Kom en in contact staat met zijn dochter en zoons, heeft de familie „boos, verbaasd en overrompeld” kennis genomen van de roman.
Amatmoekrim laat weten louter met goede bedoelingen aan haar boek te hebben gewerkt. „Ik heb Anton de Kom een gelaagdheid meegegeven die niet iedereen wil begrijpen. In mijn roman laat ik zijn twijfels en angst zien, maar beschrijf ik ook de diepe liefde voor zijn vrouw en kinderen, en zijn levensgrote idealen om de wereld te verbeteren. Dat mensen zich nu alleen maar blindstaren op die zwakte, maakt me oprecht verdrietig.”
Recensente Toef Jaeger besprak de roman van Amatmoekrim voor NRC Handelsblad en was gematigd enthousiast [klik hier op CU – red]. Amatmoekrim gaf de lezer „zicht op de angsten van De Kom en daar is het haar om te doen”, maar anderzijds viel er in het stuk ook te lezen dat „de opvatting dat sommige kale feiten meer kunnen zeggen dan welke invulling ook, niet aan haar is besteed”.
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam. Opinies op deze website komen voor rekening van de auteur(s) en zijn niet altijd de opinies van de Werkgroep.
RSS
Facebook
Twitter
