Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Cas van alarm in de Para – Leren van geschiedenis 125
door Hilde Neus
Para staat bekend als een district waarin veel verzetsactiviteiten plaatsvonden tijdens de slaventijd. Dit vindt zijn oorsprong in twee achtergronden, die bijzonder waren voor dit gebeid. Het eerste was, dat het dicht bij Paramaribo lag en diende als uitvalsbasis voor de Marrons om hun guerrilla-aanvallen uit te voeren, zowel in de omgeving als naar de stad toe. Daarom patrouilleerden de korpsen Zwarte Jagers en het Mulattenkorps over het Pad van Wanica, om eventuele aanvallen te signaleren en tegen te houden. Daarnaast was het gebied ongeschikt voor de verbouw van suiker of koffie, vanwege de Savanne waarvan de zandgronden niet vruchtbaar genoeg waren voor plantagelandbouw, maar wel veel geschikt kaphout voor de huizenbouw leverden.
read on…Elisabeth Maria Post: Ideologisch haar tijd vooruit
door Bert Paasman
Elisabeth Maria Post heeft niet zo’n avontuurlijk leven achter de rug en was als schrijfster bij lange na niet zo populair als Betje Wolff en Aagje Deken. Ze was, zelfs niet zo bekend als Hiëronymus van Alphen of Rhijnvis Feith, maar verdient een herwaardering vanwege haar bijzondere denkbeelden die haar tijd ver vooruit waren. Zo spreekt ze zich als eerste vrouw in de Republiek keihard uit tegen slavenhandel en slavernij, ze stelt ze zich ruimtereizen voor door het heelal en beschouwt vrouwvriendschappen als minstens zo waardevol en meestal duurzamer dan die tussen vrouwen en mannen.
read on…Paul François Roos; Een rooskleurige verbeelding van de slavernij
door Bert Paasman
Het is altijd een vreemde, zo niet verbijsterende constatering van ons 21ste-eeuwers dat zich onder mensen die slaven uitbuitten, mishandelden en misbruikten, soms artistieke personen bevonden die musiceerden, tekenden, of poëzie schreven. Paul François Roos was zo’n dichter die een groot aantal boeiende gedichten nagelaten heeft, zowel over de zijns inziens prachtige Surinaamse natuur als over het plantageleven en de slavernij.
read on…Ruzie in de tent – Leren van geschiedenis 124
door Hilde Neus
We maken allemaal wel eens mee dat mensen in het openbaar ruziën. Vaak weten we niet wat er aan de scheldpartij vooraf is gegaan, maar we zijn geneigd om ons er mee te bemoeien, en de partijen uit elkaar te halen. Dit kan verrassend uitpakken, want het kan dan gebeuren dat beide mensen, die zo-even nog tegen over elkaar stonden, zich nu samen tegen jou keren. Plotseling hebben ze een gezamenlijke vijand gevonden.
read on…Stoutmoedige opstandelingen, Jagdews studie over de Marrontraktaten
door Christine F. Samsom
Wat jammer dat de tijdmachine nog steeds niet is uitgevonden door Willy Wortel! Na het lezen van het proefschrift Vrede te midden van oorlog in Suriname. Inheemsen, Europeanen, Marrons en Vredesverdragen 1667-1863 van onze jonge doctor in de Humaniora, Eric Jagdew, had ik best wel aan mijn Nederlandse, Duitse, Franse en Engels/joodse voorvaders willen vragen, of ze misschien deel hadden uitgemaakt van het koloniale leger van kapitein-luitenant Creutz op weg naar granman Adoe der Saramakaners.
read on…Testamenten van vrije mannen – Leren van geschiedenis 123
door Hilde Neus
In Suriname zijn een aantal notarissen die diensten leveren aan het publiek. Een ervan is het opmaken van testamenten. Tegenwoordig is dat niet meer zo in de mode. Als kinderen om een testament van hun ouders vragen, hoor je: ‘Je wilt me dood’. Maar om ruzie onderling te voorkomen is het wel verstandig een laatste wil op te laten maken zodat alles eerlijk verdeeld kan worden, zoals de vermogende dat zelf wenst.
read on…Een kort verhaal van de staat van Surnamen in anno 1662
Tijdens onze zoektocht naar documenten over de “Indiaanse Oorlog” in Suriname die begon in de jaren 1670, kwamen we ook terecht bij de collectie Bonaparte in de Nationale bibliotheek van Frankrijk in Parijs. In de voormalige liassen van de Zeeuwse familie van Citters kwamen we dit manuscript tegen. Wij danken Willem Klooster en Suze Zijlstra voor hun eerste blik op dit document om het te falsifiëren. Dit artikel is een werkversie en alle commentaar en suggesties zijn welkom.
Martijn van den Bel & Gérard Collomb
read on…Toodeloo – Leren van geschiedenis 121
door Hilde Neus
In het centrum van Paramaribo zijn de mogelijkheden om naar het toilet te gaan voor vrouwen beperkt, dat was vroeger zo, en is overigens nu nog het geval. Gelukkig hebben enkele grotere winkels voorzieningen gecreëerd voor openbare toiletten, waar je tegen betaling een stukje toiletpapier ontvangt van de toiletjuffrouw, die ook de ruimte schoonhoudt. In Europa is er een keten van openbare wc’s opgezet die ‘toodeloo’ heet, een toepasselijke naam: to the loo.
read on…Meertaligheid in de 18e eeuw – Leren van geschiedenis 120
door Hilde Neus
In Suriname worden meer dan twintig talen gesproken, en dat is veel. Het betekent dat iedereen in ons land twee of meer talen spreekt. In ieder geval de schooltaal, die tevens de officiële taal is, maar ook het Sranan, de lingua franca. Dat is de taal die binnen sociale netwerken het meest gesproken wordt. Vaak val je in tijden van grote emoties, terug op de taal die het dichtst bij je staat. Je vloekt daarin, je kent alle vieze woorden, maar het is ook de taal van liefkozerij. ‘Mi lobi yu’ klinkt romantische dan ‘Ik hou van jou’.
read on…Brieven naar huis II – Leren van geschiedenis 119
door Hilde Neus
Vroeger schreef men brieven, en daar is veel historische kennis uit te vergaren. Jammer dat zoveel correspondentie verloren is gegaan. Daarom mogen we blij zijn dat de Engelsen tijdens drie oorlogen met de Nederlanden, schepen enterden en de brievenzakken met post kaapten. Deze zakken sloegen ze op bij de High Court of Admiralty in het Londense archief. In Kew liggen tienduizenden brieven, niet alleen van de elite, maar ook van vrouwen wier man op zee voer, en kinderen die aan hun vaders schreven. Daardoor komen we veel te weten over het leven van gewone mensen uit die tijd.
read on…Een klavierslot – Leren van geschiedenis 117
door Hilde Neus
Tegenwoordig heeft een aantal gezinnen een kluis op een geheime plek in hun huis, om waardevolle spullen op de bergen. Dievenijzer is niet voldoende gebleken om inbrekers buiten te deur te houden, en voor goud en geld schaffen we dan maar een moeilijk te openen safe aan, voor als ze toch binnen geraken.
read on…De Warrapperkreek – Leren van geschiedenis 116
door Hilde Neus
Aanleg en onderhoud van waterwegen is een gecompliceerde en kostbare zaak. Nu is daar het ministerie van Openbare Werken mee belast. Vroeger waren daartoe de heemraden aangesteld door de Raden van het Hof, voorgezeten door de gouverneur. Ze ontvingen voor hun werk een gepaste vergoeding. Hun taak was erop toe te zien dat de kreken en kanalen schoongemaakt werden en zo bevaarbaar bleven. Op de plantages zelf was de eigenaar verantwoordelijk voor de waterhuidhouding. Maar openbare waterwegen waren van essentieel belang voor het vervoer van de plantageproducten naar de Waag in de stad. Hier werd de suiker, koffie, cacao of katoen gewogen, zodat geregistreerd werd wie wat exporteerde. En hoeveel belasting daarover dus moest worden betaald. Onderhoud was daarom een zaak voor de overheid.
read on…