Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Vrouwen en lezen in het 18e-eeuwse Suriname
door Hilde Neus
Vrouwen in Suriname in de achttiende eeuw zijn te verdelen in drie groepen: zij die (al dan niet) lazen, zij die fungeerden als personages in literair werk of reisbeschrijvingen en vrouwen die in hedendaagse literatuur over de achttiende eeuw een rol spelen (zowel auteurs als personages van zulke boeken). Dit stuk gaat over de eerste groep: vrouwen die in deze periode lazen of zich bezighielden met lezen.
read on…Afgesneden oren – Leren van geschiedenis 127
door Hilde Neus
De roep om zwaardere straffen doet zich tegenwoordig gelden, vooral als er geweld wordt gepleegd tijdens bijvoorbeeld roofovervallen. Vroeger kreeg men daarvoor zware straffen opgelegd, en dat gold voor zowel blanke daders als zwarten of gekleurden. Ook matrozen werden terechtgesteld bij ernstige vergrijpen. Soms werden mensen verbannen, als het Hof van mening was dat zij niet in de kolonie thuishoorden en een gevaar vormden voor anderen, fysiek of moraal.
read on…Jagen op weglopers – Leren van geschiedenis 126
door Agir Axwijk
Het is moeilijk voor mensen vandaag aan de dag om zichzelf in de schoenen te plaatsen van slaven die wilden vluchten van de plantages. Zij vertrokken uit een relatief stabiele omgeving naar het oerwoud. Hier moesten ze vechten tegen de natuur om te overleven. Hoe verder men afging van de plantages hoe dieper men het bos introk. Dit was primair bos waar overleven een kunst was. Daarnaast had men veilige huisvesting en genoeg voedsel nodig om te kunnen overleven. De weglopers keerden terug naar de plantages om voeding, ijzeren gereedschappen en geweren te stelen tijdens korte guerrilla-acties. Hierdoor hadden ze een kans om het oerwoud te overleven.
read on…Cas van alarm in de Para – Leren van geschiedenis 125
door Hilde Neus
Para staat bekend als een district waarin veel verzetsactiviteiten plaatsvonden tijdens de slaventijd. Dit vindt zijn oorsprong in twee achtergronden, die bijzonder waren voor dit gebeid. Het eerste was, dat het dicht bij Paramaribo lag en diende als uitvalsbasis voor de Marrons om hun guerrilla-aanvallen uit te voeren, zowel in de omgeving als naar de stad toe. Daarom patrouilleerden de korpsen Zwarte Jagers en het Mulattenkorps over het Pad van Wanica, om eventuele aanvallen te signaleren en tegen te houden. Daarnaast was het gebied ongeschikt voor de verbouw van suiker of koffie, vanwege de Savanne waarvan de zandgronden niet vruchtbaar genoeg waren voor plantagelandbouw, maar wel veel geschikt kaphout voor de huizenbouw leverden.
read on…Elisabeth Maria Post: Ideologisch haar tijd vooruit
door Bert Paasman
Elisabeth Maria Post heeft niet zo’n avontuurlijk leven achter de rug en was als schrijfster bij lange na niet zo populair als Betje Wolff en Aagje Deken. Ze was, zelfs niet zo bekend als Hiëronymus van Alphen of Rhijnvis Feith, maar verdient een herwaardering vanwege haar bijzondere denkbeelden die haar tijd ver vooruit waren. Zo spreekt ze zich als eerste vrouw in de Republiek keihard uit tegen slavenhandel en slavernij, ze stelt ze zich ruimtereizen voor door het heelal en beschouwt vrouwvriendschappen als minstens zo waardevol en meestal duurzamer dan die tussen vrouwen en mannen.
read on…Paul François Roos; Een rooskleurige verbeelding van de slavernij
door Bert Paasman
Het is altijd een vreemde, zo niet verbijsterende constatering van ons 21ste-eeuwers dat zich onder mensen die slaven uitbuitten, mishandelden en misbruikten, soms artistieke personen bevonden die musiceerden, tekenden, of poëzie schreven. Paul François Roos was zo’n dichter die een groot aantal boeiende gedichten nagelaten heeft, zowel over de zijns inziens prachtige Surinaamse natuur als over het plantageleven en de slavernij.
read on…Ruzie in de tent – Leren van geschiedenis 124
door Hilde Neus
We maken allemaal wel eens mee dat mensen in het openbaar ruziën. Vaak weten we niet wat er aan de scheldpartij vooraf is gegaan, maar we zijn geneigd om ons er mee te bemoeien, en de partijen uit elkaar te halen. Dit kan verrassend uitpakken, want het kan dan gebeuren dat beide mensen, die zo-even nog tegen over elkaar stonden, zich nu samen tegen jou keren. Plotseling hebben ze een gezamenlijke vijand gevonden.
read on…Stoutmoedige opstandelingen, Jagdews studie over de Marrontraktaten
door Christine F. Samsom
Wat jammer dat de tijdmachine nog steeds niet is uitgevonden door Willy Wortel! Na het lezen van het proefschrift Vrede te midden van oorlog in Suriname. Inheemsen, Europeanen, Marrons en Vredesverdragen 1667-1863 van onze jonge doctor in de Humaniora, Eric Jagdew, had ik best wel aan mijn Nederlandse, Duitse, Franse en Engels/joodse voorvaders willen vragen, of ze misschien deel hadden uitgemaakt van het koloniale leger van kapitein-luitenant Creutz op weg naar granman Adoe der Saramakaners.
read on…Testamenten van vrije mannen – Leren van geschiedenis 123
door Hilde Neus
In Suriname zijn een aantal notarissen die diensten leveren aan het publiek. Een ervan is het opmaken van testamenten. Tegenwoordig is dat niet meer zo in de mode. Als kinderen om een testament van hun ouders vragen, hoor je: ‘Je wilt me dood’. Maar om ruzie onderling te voorkomen is het wel verstandig een laatste wil op te laten maken zodat alles eerlijk verdeeld kan worden, zoals de vermogende dat zelf wenst.
read on…Een kort verhaal van de staat van Surnamen in anno 1662
Tijdens onze zoektocht naar documenten over de “Indiaanse Oorlog” in Suriname die begon in de jaren 1670, kwamen we ook terecht bij de collectie Bonaparte in de Nationale bibliotheek van Frankrijk in Parijs. In de voormalige liassen van de Zeeuwse familie van Citters kwamen we dit manuscript tegen. Wij danken Willem Klooster en Suze Zijlstra voor hun eerste blik op dit document om het te falsifiëren. Dit artikel is een werkversie en alle commentaar en suggesties zijn welkom.
Martijn van den Bel & Gérard Collomb
read on…Toodeloo – Leren van geschiedenis 121
door Hilde Neus
In het centrum van Paramaribo zijn de mogelijkheden om naar het toilet te gaan voor vrouwen beperkt, dat was vroeger zo, en is overigens nu nog het geval. Gelukkig hebben enkele grotere winkels voorzieningen gecreëerd voor openbare toiletten, waar je tegen betaling een stukje toiletpapier ontvangt van de toiletjuffrouw, die ook de ruimte schoonhoudt. In Europa is er een keten van openbare wc’s opgezet die ‘toodeloo’ heet, een toepasselijke naam: to the loo.
read on…Meertaligheid in de 18e eeuw – Leren van geschiedenis 120
door Hilde Neus
In Suriname worden meer dan twintig talen gesproken, en dat is veel. Het betekent dat iedereen in ons land twee of meer talen spreekt. In ieder geval de schooltaal, die tevens de officiële taal is, maar ook het Sranan, de lingua franca. Dat is de taal die binnen sociale netwerken het meest gesproken wordt. Vaak val je in tijden van grote emoties, terug op de taal die het dichtst bij je staat. Je vloekt daarin, je kent alle vieze woorden, maar het is ook de taal van liefkozerij. ‘Mi lobi yu’ klinkt romantische dan ‘Ik hou van jou’.
read on…