Suriname en WO II: strijders in de Oost (1)
door William L. Man A Hing
De geschiedenis van Surinaamse migranten naar het vroegere Nederlands-Oost-Indië geniet nauwelijks enige bekendheid. Door de interneringskaarten van de Japanse bezetter kan een duidelijk beeld worden verkregen van de lotgevallen van vroegere landgenoten in de periode van de Tweede Wereldoorlog. Persoonsgegevens uit de nasleep van de oorlog in de Bersiap-tijd zijn uit andere bronnen.
 |
| Het wegvoeren van veroordeelden die met touwen aan elkaar waren vastgebonden. De lokale bevolking liep uit om de executie bij te wonen (1946-47). |
Young men go East
In de eerste decennia van de twintigste eeuw werden in Suriname door het moederland lokale krachten gerekruteerd, zowel voor een plaatselijke weermacht als ook voor het KNIL (Koninklijk Nederlands Indisch Leger). Geschat wordt dat de ruim 200 Surinaamse personen die zich hadden aangesloten bij het KNIL ook naar de Oost zijn vertrokken. Van hen werd meer dan een honderdtal door de Japanse bezetter gevangengenomen en geïnterneerd in zijn beruchte kampen. Tien van de ruim vijftig omgekomen militairen staan reeds vermeld op het Nationaal Oorlogsmonument. Van het geringe aantal burgerslachtoffers wordt daar niemand genoemd.
In de eerste decennia van de twintigste eeuw werden in Suriname door het moederland lokale krachten gerekruteerd, zowel voor een plaatselijke weermacht als ook voor het KNIL (Koninklijk Nederlands Indisch Leger). Geschat wordt dat de ruim 200 Surinaamse personen die zich hadden aangesloten bij het KNIL ook naar de Oost zijn vertrokken. Van hen werd meer dan een honderdtal door de Japanse bezetter gevangengenomen en geïnterneerd in zijn beruchte kampen. Tien van de ruim vijftig omgekomen militairen staan reeds vermeld op het Nationaal Oorlogsmonument. Van het geringe aantal burgerslachtoffers wordt daar niemand genoemd.
Gevallen strijders
Opmerkelijke omstandigheden waaronder een aantal Surinaamse militairen het leven hebben gelaten:
a. vijftien man op Japanse helleschepen, waarvan een groep van tien man op de s.s. Junyo Maru;
b. acht man bij spoorwegaanleg in Burma en Sumatra;
c. elf man in Japanse gevangenkampen;
d. twee man als bemanningslid van een Nederlands oorlogsvaartuig;
e. een man geëxecuteerd.
Opmerkelijke omstandigheden waaronder een aantal Surinaamse militairen het leven hebben gelaten:
a. vijftien man op Japanse helleschepen, waarvan een groep van tien man op de s.s. Junyo Maru;
b. acht man bij spoorwegaanleg in Burma en Sumatra;
c. elf man in Japanse gevangenkampen;
d. twee man als bemanningslid van een Nederlands oorlogsvaartuig;
e. een man geëxecuteerd.
Bij de burgers zijn de slachtoffers als volgt gevallen: twee personen (een man en een vrouw) in een Japans burgerkamp; een man geëxecuteerd; een man als bemanningslid van een Nederlands koopvaardijschip door een Duitse torpedo; een vrouw door bombardement van Japanse vliegtuigen.
De alfabetisch gesorteerde namen zijn in drie categorieën ondergebracht met vermelding van eventuele persoonsgegevens en laatste rustplaats.
I. Militairen die zijn omgekomen tijdens WO II:
1. Anijs, George,
Paramaribo: 08-10-1902, Adj. OnderOff.Instr.
moeder: Johanna;
contactadres: Mary Anijs-Balinge, Malang;
14-08-1944: “Died of blood poisoning and cardiac beri-beri”;
Batudua Village [Cemetery], Ambon; [inv. no. 417]
1. Anijs, George,
Paramaribo: 08-10-1902, Adj. OnderOff.Instr.
moeder: Johanna;
contactadres: Mary Anijs-Balinge, Malang;
14-08-1944: “Died of blood poisoning and cardiac beri-beri”;
Batudua Village [Cemetery], Ambon; [inv. no. 417]
Banel, Willem Victor Gerard,
Paramaribo: 22-06-1900, AOOA.Inf;
(Paramaribo: 22-06-1903: ogs.nl)
vader: EA Banel / moeder: LM Bruin;
contactadres: echtgenote mw J Banel geb. Tan Ing Tioe Nio, Kampong Semanding, Gombong;
08-05-1944, “Died of cerebral hemorrhage”, POW Camp, Betung, Sumatra; [inv. no. 418]
(ogs.nl: overleden te Ketiau, Palembang)
Nederlands ereveld Pandu, Bandung;
Paramaribo: 22-06-1900, AOOA.Inf;
(Paramaribo: 22-06-1903: ogs.nl)
vader: EA Banel / moeder: LM Bruin;
contactadres: echtgenote mw J Banel geb. Tan Ing Tioe Nio, Kampong Semanding, Gombong;
08-05-1944, “Died of cerebral hemorrhage”, POW Camp, Betung, Sumatra; [inv. no. 418]
(ogs.nl: overleden te Ketiau, Palembang)
Nederlands ereveld Pandu, Bandung;
Bazel van, Harry Julius Anton,
Paramaribo: 04-02-1895, res. Offgez. II,
contactadres: mej. H Van Bazel, Paramaribo;
18-09-1944: omgekomen a/b s.s. Junyo Maru,
[inv. no. 419]
Paramaribo: 04-02-1895, res. Offgez. II,
contactadres: mej. H Van Bazel, Paramaribo;
18-09-1944: omgekomen a/b s.s. Junyo Maru,
[inv. no. 419]
Beekman, Julius Gerhard Eduard,
Paramaribo: 24-10-1890, Sld Ekl Inf Knil.
07-03-1942: overleden te Radjamandala;
Nederlands ereveld Pandu, Bandung;
Paramaribo: 24-10-1890, Sld Ekl Inf Knil.
07-03-1942: overleden te Radjamandala;
Nederlands ereveld Pandu, Bandung;
 |
| Surinaamse soldaten in de Tweede Wereldoorlog |
5. Boumann, Arthur Hendrik,
Paramaribo: 28-12-1909, Mil. Kpl Se KM.
moeder: Cordelia Celestine;
contactadres: Boumann-Cohen, Soerabaia;
07-09-1944: “Killed by Allied Bombing” at
No. 1 Branch Camp of Thai POW Camp, Thailand;
Kanchanaburi War Cemetery, Thailand; [inv. no. 421]
[C.B.B.: moeder: CCWilson; vader: JL Boumann]
Paramaribo: 28-12-1909, Mil. Kpl Se KM.
moeder: Cordelia Celestine;
contactadres: Boumann-Cohen, Soerabaia;
07-09-1944: “Killed by Allied Bombing” at
No. 1 Branch Camp of Thai POW Camp, Thailand;
Kanchanaburi War Cemetery, Thailand; [inv. no. 421]
[C.B.B.: moeder: CCWilson; vader: JL Boumann]
Breet van, Leonard,
Paramaribo: 12-01-1902, Sgt Inf Knil.
vader: JR van Breet / moeder: JC Lochem;
contactadres: Zuster: HW van Huisduinen, Paramaribo;
03-06-1945: overleden te Pakan Baroe, Spoorlijn Sumatra; Nieuw Christelijk Kerkhof, Pakan Baroe; [inv. no. 422]
Claver, Jean Louis,
Paramaribo, 06-10-1904, Brig Inf Knil.
vader: Claver, Jean Louis / moeder: Claver, Louise, Petronella;
contactadres: J Claver, Paramaribo;
14-07-1943: overleden aan “dysentery and malaria” in POW Camp te Maoemere, eiland Flores.
Nederlands ereveld Pandu, Bandung; [inv. no. 424]
Paramaribo, 06-10-1904, Brig Inf Knil.
vader: Claver, Jean Louis / moeder: Claver, Louise, Petronella;
contactadres: J Claver, Paramaribo;
14-07-1943: overleden aan “dysentery and malaria” in POW Camp te Maoemere, eiland Flores.
Nederlands ereveld Pandu, Bandung; [inv. no. 424]
Duyfjes, Johan Ir.
Paramaribo, 19-06-1906, Res Elt Gi Knil. (geoloog);
vader: G Duyfjes / moeder: E Duyfjes-Hengeveld;
contactadres: G. Duyfjes, Bandoeng;
07-08-1943: “Died of malnutrition”, Wan Yai Camp, Thailand.
Kanchanaburi War Cemetary, Thailand; [inv. no. 426]
Eick van, Leo Ludwich,
Paramaribo: 19-04-1919,
18-09-1944: omgekomen a/b s.s. Junyo Maru,
vader: Eduard Cornelis / moeder: Sevelina van Lierop;
contactadres: EC van Eick, Djatinegara, Djawa; [inv. no. 427]
Noot:
Op 26 april 1940 werd bij Besluit van de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië aan de in Suriname geboren Eduard Cornelis Tjien-Fooh en zijn wettige nakomelingen vergund hun geslachtsnaam “Tjien-Fooh” te veranderen in die van “Van Eick”.
Paramaribo: 19-04-1919,
18-09-1944: omgekomen a/b s.s. Junyo Maru,
vader: Eduard Cornelis / moeder: Sevelina van Lierop;
contactadres: EC van Eick, Djatinegara, Djawa; [inv. no. 427]
Noot:
Op 26 april 1940 werd bij Besluit van de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië aan de in Suriname geboren Eduard Cornelis Tjien-Fooh en zijn wettige nakomelingen vergund hun geslachtsnaam “Tjien-Fooh” te veranderen in die van “Van Eick”.
10. Elliot, Joseph David,
Paramaribo: 30-04-1888, Gep. Sgt. Knil.
25-04-1944: overleden te Batavia Hosp.
Nederlands ereveld Menteng Pulo, Jakarta;
Paramaribo: 30-04-1888, Gep. Sgt. Knil.
25-04-1944: overleden te Batavia Hosp.
Nederlands ereveld Menteng Pulo, Jakarta;
Enuma, Max Leo,
Paramaribo, 01-10-1905, Res Tlt Knil.
vader: Piet / moeder: Alegonda Jeanette;
contactadres: mw FAM Enuma, Semarang;
28-03-1943: “Died of Beri-beri”, POW Camp, Chungkai. Chungkai War Cemetery in de provincie Kanchanaburi, Thailand; [inv. no. 427]
Paramaribo, 01-10-1905, Res Tlt Knil.
vader: Piet / moeder: Alegonda Jeanette;
contactadres: mw FAM Enuma, Semarang;
28-03-1943: “Died of Beri-beri”, POW Camp, Chungkai. Chungkai War Cemetery in de provincie Kanchanaburi, Thailand; [inv. no. 427]
[wordt vervolgd]
RSS
Facebook
Twitter
