Surinaamse traditie: Baden op owru yari
Een owru yari wasi, baden vóór of na het afschieten van de pagara om 00.00 uur is bijna een must! “Je lichaam reinigen met switi watra is een Surinaamse traditie”, zegt directeur Anand Mahabier van A.S. Mahabier Store aan Starnieuws. “Deze traditie aan het eind van het jaar is niet cultuurgebonden. Kent geen gezicht, geloof of etniciteit.”
In de winkel staan plastic boxen als switi watra pakketten. Een soort doe-het-zelf pakket met 10 producten als 7 geesten, blauwsel, rode en witte sopi. De box kan als emmer dienen om de watra te prepareren. Het product 7 geesten is een familie recept, vertelt Mahabier die de zaak voortzet. “De winkel bestaat al 65 jaar omringd door wijken als Frimangron en Poelepantje. Mijn vader heeft het recept en pakket samengesteld met adviezen van verschillende personen.” Door de jaren heen, heeft Mahabier allerlei personen over de vloer zien komen. Creolen, Javanen, Inheemsen, Hindostanen, Fransen, Nederlanders, Amerikanen, Trinidadianen of Guyanezen. “De buitenlanders zie je één keer met een Surinamer binnenkomen. Het jaar daarop zie je ze alleen en soms nemen zij nieuwe klanten mee.” Ook in Nederland neemt men graag een wasi. Rond oktober zijn dan ook switi watra pakketten geëxporteerd. “Wij hebben dit jaar 150 pakketten – 50 meer dan 2014 verstuurd naar onze afnemers.”
Bij Glenn’s Koeltoeroe Winkri kan een klant kiezen voor kleine basis- tot uitgebreide pakketten met hebi watra, pangi, kalebas en kaars erbij. Een switi watra-pakket begint bij SRD 37,50 en afhankelijk van het soort pakket loopt dit op tot SRD 95. “Wij maken onze eigen producten en het is het bewezen recept voor succes”, verzekert manager Purcy Meerberg. “Voor ons is de feedback van de klant heel belangrijk. Wij letten daarom heel erg op de kwaliteit en samenstelling van onze producten.” Meerzorg geeft aan dat het reinigen met switi watra het hele jaar door gebeurt. Maar in deze periode van het jaar is men extra gefocust hierop. “Het gaat om het ontladen van de negatieve effecten, invloeden van het afgelopen jaar. Een bad met switi watra geeft je dat lekkere verfrissende gevoel om het nieuwe jaar tegemoet te gaan.” Naast een wasi met switi watra of hebi watra, kopen klanten ook een smoko oso pakket, om het huis te reinigen.
Devaluatie en prijsstijgingen
Beiden winkeliers merken op dat zij dit jaar een terugval in de verkoop van de switi watra pakketten zien. Dezelfde verkoopperiode vergeleken met die van vorig jaar, levert voor Mahabier direct een daling in de cijfers op. “Om de klant toch tegemoet te komen, hebben wij na de devaluatie het pakket van SRD 60 maar met een vijfje verhoogd.” Meerberg begrijpt de terugval: “Alle prijzen zijn gestegen en mensen hebben misschien nog niet alle rekeningen binnen.” Uit ervaring weet hij ook wel, dat klanten wachten op de laatste dag en last minute hun pakket kopen. Beide winkels houden hun deuren dan ook langer dan normaal open op oudjaar.
Voor Lila, is het bijna ondenkbaar om geen wasi te nemen op oudejaarsavond. Zij geeft de voorkeur aan thuis baden, dan op het plein, in het openbaar een wasi te nemen. Jaarlijks – nu al 20 jaar- koopt zij haar switi watra pakket bij Mahabier. “Mijn ouders hebben ons altijd gebaad op 31 december en wij hebben de traditie overgenomen.” Het pakket met verschillende producten is handig. Thuis mengt zij alles en voegt alleen water aan toe. Voor een lekkere geur gaan wat verse rozen bloemblaadjes in het mengsel. Na het afschieten van een kleine pagara middernacht, gaat Lila zich wassen. “Je voelt je lekker, het is een algemene reiniging. Hierna brand ik mijn Hanuman wierook en bidt voor gezondheid voor mij en de familie.”
Voor Mahabier is het switi watra pakket zo ingeburgerd dat zijn personeel naast een bonus ook een eigen pakket meekrijgt om te baden. “Thuis baden wij ook ermee”. Als relatiegeschenk geeft Glenn’s Koeltoeroe Winkri geen kalenders mee, maar kalebassen. “Dit is onze winkeltraditie. Ongeacht het pakket kan een klant kiezen voor een kalebas om te drinken of ermee te baden.”
[van Starnieuws, 31 december 2015]
RSS
Facebook
Twitter
