Surinaamse talenten genomineerd voor theaterprijs ‘Hollandse Nieuwe’
door Dominique Snip
Van 2 tot en met 5 november presenteert MC Theater voor de twaalfde keer het theaterfestival ‘Hollandse Nieuwe’ waaraan de gelijknamige theaterprijs is verbonden. Zestien makers en schrijvers zijn genomineerd. Onder hen bevinden zich de Surinamers Sharon Bouman, Stuart Rahan, Emanuelle Grives en Glynis Terborg. Met regisseurs, acteurs, dramaturgen, vormgevers en coaches brengen zij op geheel eigen wijze het thema ‘Blues’ voor het voetlicht.
Gewapend met de Bijbel in de hand vertelt Sharon Bouman (1982) in Stout over vrouwen en hun seksualiteit. Het theaterstuk spitst zich toe op een overspelige vrouw. “Wat zij heeft meegemaakt en wat dit met haar doet houdt mij bezig. Ik ga als het ware met haar terug in de tijd.” Dit doet Bouman door een aantal gedichten op te voeren, begeleid door saxofonist Kebbi Williams. “Dit maakt het extra moeilijk omdat jij jezelf niet kunt zien. Je bent afhankelijk van de feedback van anderen.” Bouman staat bekend om haar confronterende werkwijze. “Wat theater goed kan is mensen een spiegel voorhouden. Vaak begrijpt men niet altijd wat ik wil vertellen met taal en beeld.” Het gevolg is dat men of in verwarring raakt of in een staat van verontwaardiging komt te verkeren. Met dit onderwerp zal het niet anders zijn, voorspelt de theatermaakster.
“Veel vrouwen zijn zich niet bewust van hun seksualiteit. Wat weten zij er wel of niet van? En in hoeverre kunnen zij hun seksualiteit uiten?” Dit zijn vragen die het publiek aan het denken moet zetten. Bouman heeft naar eigen zeggen lang geworsteld met de wijze waarop zij het onderwerp ‘overspel’ voor het voetlicht zou brengen. Zij zocht haar toevlucht in het geloof en vond rust. “De Bijbel is hier heel helder over.” In de opvoering worden een aantal Bijbelteksten genoemd. Bouman vertelt verhalen die dicht bij haar staan, maar dat van de overspelige vrouw is niet het hare. Haar privé legt zij liever niet op een presenteerplaat. “Het zijn wel mijn gedichten en het is wel mijn theaterstuk en mijn performance.”
The sky is niét the limit
In The Dread(s) wordt Samson Lee (42), een charismatische en gevierd muzikant, in zijn eigen huis vastgehouden door Ava, een fan en een verleidster pur sang. Niet dat hij het erg vindt. Lee schijnt ook nog een geheim met zich mee te dragen. Meer wil Glynis Terborg (1973), het brein hierachter, niet kwijt, omdat zij het publiek graag wil verrassen. ‘The Dread(s)’ gaat om de spanning tussen twee mensen, vertelt Terborg. “Lee is in zijn leven beland op een plek waar hij worstelt met de vraag: ‘hoe kom je los van de ketenen die jij zelf omdoet?” Terborg is mede geïnspireerd door haar vader die dreads heeft. Door een combinatie te maken van gesprekken met hem en een proces dat zij zelf doormaakte kwam het verhaal tot stand.
Een wijze les voor Terborg is dat ‘the sky’ absoluut niet ‘the limit’ is. “Ik bepaal mijn eigen limiet.” De schrijfster heeft een aantal producties op haar naam staan waaronder het evenement ‘Un De’ (2001), het kinderboek Max en zijn koffer (2008) en de film Oma is gek! (2011). Ook schrijft zij voor Jetty Mathurin, haar moeder. Toch had zij als ervaren theatermaakster en schrijfster de nominatie niet verwacht. “Natuurlijk hoop je het wel. Toen ik het nieuws kreeg ben ik dan ook tekeer gegaan.” Hoe groot zij haar kansen inschat? “Daar hou ik mij niet mee bezig. Ik ben het type mens dat het liefst in het nu leeft. Ik heb er alle vertrouwen in dat het team er iets moois van maakt.”
‘Tradities moet je koesteren’
Stuart Rahan (1962) is journalist en columnist. Als ‘amateur onder de amateur theatermakers en schrijvers’ voelt hij zich nu al een winnaar. Verrast was hij toen hij hoorde dat Angi mi tete, geïnspireerd door zijn grootmoeder, is genomineerd. Zij, een Indiaans Arowakse afkomstig uit het dorp Orealla nabij de kust van Guyana, blikt in het theaterstuk terug op haar leven. Angi overleed in 1993 op 82-jarige leeftijd. “Zij was een lieve vrouw. A ben lobi a biri”, vertelt Rahan met een glimlach. Haar man, een uitverkorene, wilde geen piaiman worden. Een piaiman is te vergelijken met een sjamaan of priester. De consequenties voor hem en zijn familie waren niet mals. Familieleden verdwenen op mysterieuze wijze of kwamen op gruwelijke wijze aan hun einde.
“Zijn moeder en de hond die haar vergezelde verdwenen na een oogst op het kostgrondje. spoorloos. Hierin heeft hij zich nooit kunnen berusten.” Het gevolg was dat later zijn vrouw en kinderen fysiek en geestelijk slachtoffer werden van zijn frustraties. ‘Angi mi tete’ is volgens de journalist een typisch Indiaans verhaal, waarin Surinamers van Indiaanse afkomst zich in zullen herkennen. “De piaiman krijgt, als hij zijn einde voelt naderen, in dromen te weten wie hem opvolgt. Zijn opvolger neemt hij vervolgens voor langere tijd- tussen twee springvloeden in- het bos in voor overervingsrituelen.” Zonder eten en drinken, zijn ze overgeleverd aan het oerwoud. Rahan vindt het belangrijk om dit verhaal te vertellen. “Tradities moeten we koesteren omdat wij indianen dicht bij de natuur staan. Aardse zaken en de lusten van het leven dreigen tradities juist weg te vagen.” De winnaar van ‘Hollandse Nieuwe’ wordt aan het einde van het festival bekendgemaakt.
[uit de Ware Tijd, 29 oktober 2011]
RSS
Facebook
Twitter
