Surinaamse bevrijdingstheoloog
Bij Suriname denkt niemand direct aan bevrijdingstheologie. Maar Peter Sjak-Shie, (komende zomer alweer 10 jaar geleden overleden) mag toch zeker zo’n bevrijdingstheoloog genoemd worden. Hij heeft een stevig stempel gedrukt op de ontwikkeling van de Caraïbische theologie.
Peter Sjak Shie
Zelf van Chinees-Surinaamse afkomst groeide hij op in Paramaribo. Hij ging er naar de lagere school. Voor zijn verdere opleiding (HBS ter
voorbereiding op een studie aan de TH-Delft) kwam hij naar Nederland. Maar uiteindelijk ging hij theologie studeren (o.a. bij Schillebeeckx). In het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw trad hij in bij de Trappisten van Berkel-Enschot. Hij nam deel aan het experiment onder leiding van de bijbelgeleerde Pius Drijvers om een communiteit van stadsmonniken in Eindhoven te vestigen. Dit experiment eindigde na zo’n tien jaar. Sjak-Shie ging godsdienstles geven en trouwde. Eind jaren zeventig ging hij met zijn gezin terug naar Suriname om een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van het net onafhankelijk geworden land. Hij werd de eerste katholieke lekentheoloog die in het bisdom
Paramaribo aan het werk ging en werd directeur van het Katechetisch Centrum aldaar. In die hoedanigheid was de belangrijkste opdracht, die
hij zichzelf stelde, het ‘surinamiseren’ van de tot dan toe op Nederlandse leest geschoeide theologie. Al het tot dan gebruikte lesmateriaal voor lagere en middelbare scholen was van Nederlandse makelij. Hij schreef zelf veel nieuw katechetisch materiaal (of liet het schrijven), dat direct bruikbaar en herkenbaar was voor mensen in Suriname zelf. De invloed hiervan reikte tot in het binnenland. Ook stond hij aan de wieg en was hij de grote inspirator van het zogenaamde “Panda-beraad”. Dit beraad speelde een stimulerende rol in het gesprek tussen de godsdiensten. In een Suriname waar moslims, hindoes en christenen op een vreedzame wijze met elkaar samenleven was (en is) dit van uitermate groot belang.
Sjak-Shie schreef vele artikelen, hield inleidingen en maakte veelsoortig lesmateriaal. Het – in zijn ogen – beste hieruit verzamelde hij in 2003 in de bundel Overpeinzingen.
Voormalig directeur van de Nederlandse Missieraad, John Veldman, gebruikte die bundel (met enig aanvullend materiaal) om een korte
monografie van 50 pagina’s over Sjak-Shie te schrijven: Een geluid van een dunne stilte (uitgegeven door het Nijmeegs Institute for Mission Studies van de Radboud Universiteit). Kort zet hij daarin het patroon van denken van deze bevrijdingstheoloog uiteen, licht dit toe aan de hand van zijn verhalen en (bijbelse) overpeinzingen en schetst daarbij diens persoonlijke achtergrond. Sjak-Shie probeert zich niet te laten leiden
door de buitenkant van de dingen (vormen en structuren), maar door te dringen tot de binnenkant. Dat wil zeggen hij probeert door te dringen
in ‘de geest’ (diepste verlangens) die zo belangrijk is voor ontwikkelingen. Buitenkant en binnenkant, zo stelt hij, hebben uiteraard voortdurend invloed op elkaar. Maar wil je dingen veranderen, dan moet je doordringen tot de geest van waaruit iets gebeurt. Daarvoor zul jezelf moeten oefenen in het loslaten en je losmaken (in het ‘jezelf ontledigen’) van allerlei ‘satanische’ prikkels die je van buitenaf opgedrongen worden. En
je zult je vertrouwen moeten stellen op en je moeten engageren in het verhaal dat God zelf met zijn volk is aangegaan. Het kompas daarbij is
‘de neergebogen mens’. Het is de spiritualiteit die eeuwenlang door monniken is voorgeleefd en doorgegeven.
Sjak-Shie, die zelf min of meer leefde als zo’n stadsmonnik, blijkt een bijzonder origineel denker te zijn, die zowel de politieke en
interreligieuze ontwikkelingen op heldere wijze analyseerde en becommentarieerde. Zowel op gebied van de katechese als op gebied van
de (brede) oecumenische samenwerking bood deze Caraïbische bevrijdingstheoloog waardevolle en herkenbare bijdragen. Het is goed dat nu ook in Nederland hiervan kennisgenomen kan worden.
RSS
Facebook
Twitter
