Slordigheden in boek over Chinezen
door William Man A Hing
Beyond the Shopkeeper’s Counter: Images of Chinese: Life in Suriname. Onder deze naam is van Ranu Abhelakh, Paul Tjon Sie Fat en Edward Troon vorige week een groot fotoboek over leven en werken van de Chinese bevolkingsgroep in Suriname verschenen. Na een voorwoord van Micle Fung You Kee (= 洪有记 ) worden de verschillende bezigheden van plaatselijke Chinezen in de loop der tijden in zeven rubrieken uitgebeeld en in het Engels en Chinees toegelicht.
De meeste plaatjes lijken meer een verslag te geven van de afgelopen twee decennia met accent op de nieuwe Chinezen die volgens een sociologische opvatting thans het beeld zouden voorstellen van de Chinees. Op zijn gunstigst is er een mix van oud te zien.
Af en toe kan men nog een rubriek als Artist aantreffen met uitsluitend namen van oude Chinezen (p. 52). Helaas heeft men zich weinig inspanning getroost om de namen van de opgenomen kunstenaars goed weer te geven in het Chinees. Neem bij voorbeeld Paul Woei, ten volle en in rechte geheten: Paul Lam Kong Woei A Tsoi. Zijn eigenlijke Chinese naam die ook algemeen bekend is in de Chinese gemeenschap luidt: Woei Lam Kong (= Wei Nan Guang = 魏南光). Een klein beetje meer research zou beter recht hebben kunnen doen aan de betrokkenen.
Over de Hakka-cuisine die de Chinese culinaire smaak al decennia heeft bepaald worden slechts enkele algemene vage typeringen gedebiteerd. Kent u nog: zoetzure doks (dus geen geroosterde eend met pruimensaus apart!); witte kip; cassave met varkensvlees; amsoi met vlees; geroosterd varkensvlees met suiker (tegenwoordig ook in Hong Kong en Canada verkrijgbaar); gevulde toufoe; al die gestoomde flensjes met hartige of zoete vulling, etc.
Wie al gespannen door de tekst loopt en tot de ontdekking komt dat er geen bron- of literatuurverwijzing wordt geboden krijgt op pagina 64 toch de schrik van zijn leven te pakken.
In de rubriek Shops wordt een nogal goedbedoelde beschrijving gepresenteerd van Choi’s Supermarket met de zin: “After his father died, Rudy Hing Song Choi developed the store into one of Suriname’s top modern supermarkets offering international goods.” Idem ditto in de Chinese versie. Wel nu, Choi sr. (= 蔡), vader van Rudy en nog twee broers, is “still kicking and alive” en reeds tijdenlang met zijn vrouw alhier gevestigd. Au, au, au. Het voor doodverklaren van een persoon is over het algemeen al een grote zonde, maar voor een Chinees is dat onvergeeflijk en een regelrechte ramp waarmee de familie onrecht wordt aangedaan. Verder wordt hiermee het beginsel van objectieve verslaggeving behoorlijk geschaad. Des te verwarrender wordt het nu het boek in beginsel is bestemd voor de internationale markt. Maar, wat nu?
Elders zou een dergelijke fout tot enorme repercussies en consequenties hebben geleid. De vraag is nu of de uitgever van het boek een modus kan vinden om deze ernstige faux pas op korte termijn effectief te redresseren. Dit vind ik niet meer leuk, zou mijn oudste kleindochter zeggen.
En ik zou haar nu geen ongelijk kunnen geven. De gecalligrafeerde Chinese vertaling van de titel op de titelpagina lijkt nu inderdaad omineus, want de “Li” (=里)in de transliteratie van de Chinese naam voor Suriname (=苏 里 南)is zonder enige toelichting vervangen door een ander karakter “Li” (=理). Mogelijk is dat een vergissing die over het hoofd is gezien.
Tot slot: het boek is fraai vormgegeven en uitgegeven terwijl het oblong formaat niet steeds geliefd lijkt bij boekliefhebbers.