Sint Maarten: Onbekende stemmen in de literatuur
door Quito Nicolaas
Afgelopen zaterdag verzorgde Quito Nicolaas een lezing voor Stichting Simia Literario. Onderwerp van deze lezing was De onbekende stemmen in de St. Maartense literatuur. Stap voor stap werd het onderwerp ingeleid en waarbij zijn veelal positieve ervaringen op het eiland naar voren kwam. Nicolaas constateerde dat het jammer is dat nog steeds de boekhandels op Aruba en Curaçao niet voorzien zijn van de prachtigeboeken die op St. Maarten worden uitgegeven. De uitgever House of Nehesi Publishers had ook besloten om zich meer in het Caraibisch gebied te oriënteren, voordat de grote markt in de VS en Canada worden aangeboord. Hiervolgt een korte samenvatting van de lezing.
St. Maarten is tot 10-10-2010 een eiland geweest dat een onderdeel van de Nederlandse Antillen vormde, waar om weinig werd bekommerd en laat staan naar geluisterd. Het was ook dit proces van bestuurlijke isolatie – een gescheiden wereld tussen de Bovenwindse – en Benedenwindse eilanden – dat ruimte bood dat men intern aan de economische opbouw van het eiland – volgens eigen inzichten – ging werken. Het naar binnen toe gericht proces werd naast een reeds sterk ontwikkelde identiteit, het fundament dat de eigen cultuur en literatuur goed kon gedijen en verder floreren. St. Maarten is het zoveelste voorbeeld in de economische-geschiedenis dat zodra er sprake is van eco-ontwikkeling en welvaart, er culturele patronen zich gaan ontwikkelen. De burgers beginnen zich te interesseren in hun geschiedenis, taal, cultuur en andere verworvenheden en menen dit op schrift te moeten vaststellen.
De House of Nehesi Publishers heeft als een katalysator in het literaire proces gewerkt en gezorgd dat er een literaire infrastructuur is gelegd. De St. Maartense literatuur steunt op een tweetal pilaren: enerzijds werken van auteurs van eigen bodem en anderzijds op publicaties van Caribische auteurs. Behalve poëzie werden tevens werken op het gebied van geschiedenis, politiek, cultuur, folklore, religie en muziek gepubliceerd. Na drie decennia zijn praktisch alle genres goed vertegenwoordigd: biografie, autobiografie, reisverslag, theater, essaysbundel, ego-documenten, korte verhalen en uiteraard poëzie. Dankzij Lasana Sekou hebben tal van St. Maartense schrijvers een kans gehad om te publiceren. In haar fonds heeft HNP momenteel een 41 tal schrijvers, waaronder ook een aantal uit de omringende buurlanden, dat 1 of meer publicaties op hun naam hebben staan. Zo zien we werken van Fabian Badejo (2003) Shake Keane (2005), Chiki Vicioso (2007), Marion Bethel ( 2009), Amiri Baraka, Howard Fergus (2008), George Lamming (2009)en Kamau Brathwaite.
Opmerkelijk is dat de St. Maartense literatuur weinig proza heeft voortgebracht en veel meer poëzie-adepten kent. In dit opzicht verschilt Sint Maarten niet van Aruba en Curaçao en kan dit meer als een ontwikkelingsfase getypeerd worden. Resumerend kunnen we vaststellen dat de orale geschiedenis van St. Maarten een bijzondere rol in de literatuur kan spelen. Opgevoed en grootgebracht met de verhalen van vroeger die de grootouders vertelden, moet de nieuwe generatie schrijvers dit als materiaal zien om hierover te schrijven. De tendens om in het verleden te graven en op een ontdekkingsreis te gaan is tegenwoordig enorm en om wat ermee te doen nog groter. Romans of korte verhalen die ons met de tijd een kijkje gunnen in de leefwereld, emoties, denken en gedragingen van de St. Maartenaar.
[uit Caribe Magazine, 12 december 2012]