Schrijver met scherpe pen is niet meer
door Audry Wajwakana
PARAMARIBO – In de omgang was Orlando Emanuels een beminnelijke persoon. Maar met zijn pen kon hij als schrijver scherp uithalen. De olie in de lamp van de dichter en kinderboekenschrijver is dinsdag 13 maart opgebrand.
Emanuels was winnaar van de Staatsprijs voor Literatuur over de jaren 1986-1988. De felheid kwam tot uiting in zijn debuutbundel Onze misdaad van zwijgen. Deze had hij gepubliceerd na de februaristaking in 1969 die tot de val van premier Johan Adolf Pengel leidde. Daarin deed hij een felle aanklacht tegen corruptie, volksbedrog en de ondervoeding op de achtererven. “Hij kon heel slecht tegen de onrechtvaardigheid in het land”, benadrukt de schrijver Robby (Rappa) Parabirsing.
Daarom was het te begrijpen dat hij na de coup van 1980 de bundel Getuige à decharge uitbracht, om de gebeurtenissen niet zomaar als gewoon aan te nemen. Op deze manier leek het alsof hij alleen tegen de militairen was, maar dat was volgens Parabirsing niet helemaal waar. De literaire werken voor het volwassen publiek is bij deze twee gedichtenbundels gebleven.
Voor de dichtbundel Getuige à decharge (1987) kwam de dichter in aanmerking voor de Staatsprijs voor Literatuur. “Orlando heeft een wezenlijke bijdrage geleverd aan de Surinaamse literatuur, alleen werd het niet zo goed door een ieder begrepen”, zegt Parabirsing. De jury, bestaande uit een ministeriële commissie, die zijn werk toen beoordeelde merkte op dat zijn werk niet van bepaald niveau was. “Maar aan de andere kant eer je hem”, zegt Parabirsing nog steeds verontwaardigd. Getuige à decharge doorbrak het stilzwijgen van dichters in voorafgaande jaren. Emanuels schreef behalve poëzie ook kinderboeken.
HIj werd geboren op 19 september 1927 te Paramaribo in een gezin van vijf kinderen. De familie behoorde tot de middenklasse: vader was landmeter, moeder tot haar huwelijk in 1924 apothekersassistente. In 1951 trad de dichter en prozaschrijver in dienst bij De Surinaamsche Bank, waar hij eerst als administratieve kracht aan de slag ging en later als voorlichtingsman. In die hoedanigheid schreef hij anoniem talloze bijdragen aan het mede door hem in 1955 opgerichte personeelsblad Bank Notes en het bankorgaan DSB Koranti.
Naast beroepsmatig vervaardigde teksten voor zijn werkgever, schreef hij gedichten, liederen en verhalen voor hoorspelen en toneelstukken. Zijn literaire werk voor het volwassen publiek is bescheiden van omvang gebleven en omvat twee bundels poëzie en teksten die verspreid in tijdschriften en bloemlezingen terechtkwamen. Het merendeel ervan is geschreven in het Nederlands of Surinaams-Nederlands; een klein aantal liederen en gedichten in het Sranan. Emanuels is negentig jaar geworden.
[uit de Ware Tijd, 18/03/2018]