Roman over Anton de Kom leidt tot ophef
door Patrick Meershoek
Paramaribo – Het is niet de gedroomde reclame voor het boek. Met een advertentie in het Surinaamse dagblad De Ware Tijd namen de drie kinderen van Anton de Kom deze week afstand van de roman die Karin Amatmoekrim schreef over hun beroemde vader.
Onwaardig en kwetsend, luidde het harde oordeel van Ad, Cees en Judith de Kom over De man van veel. En, voor alle duidelijkheid: “Wij distantiëren ons nadrukkelijk en volledig van de inhoud van dit boek.” De kinderen van de Surinaamse activist zeggen pijnlijk getroffen te zijn door het boek dat met een mengeling van feiten en fictie het verblijf beschrijft van De Komin een psychiatrische kliniek in Den Haag.
Amatmoekrim nam deze donkere periode als uitgangspunt voor wat zij omschrijft als een literaire ode aan de volksheld. “Ik heb inderdaad zijn twijfels en zijn zwakte beschreven, maar ook zijn liefde voor zijn gezin en zijn idealen voor een betere wereld. Jammer dat nu alleen over de zwakte wordt geklaagd, alsof het boek alleen daar over zou gaan.”
In Suriname heeft het boek veel stof doen opwaaien. Cynthia Mc Leod, bekend van historische romans als Hoe duur was de suiker, las tijdens de presentatie van De man van veel in Paramaribo een passage uit de roman voor, maar zei later in De Ware Tijd begrip te hebben voor de teleurstelling bij de familie. “Het is verdrietig en pijnlijk voor Anton de Kom, voor zijn nageslacht en voor Suriname als de held Anton de Kom zo zou moeten blijven.”
Steun krijgt Amatmoekrim van psychiater en dichter Antoine de Kom, zoon van Cees, die stelt dat een schrijver vrij moet zijn. “Het is aan de lezers te beoordelen of Karin in haar opzet is geslaagd. Anton de Kom is van iedereen. De familie hoeft niet te worden geraadpleegd, behalve als het gaat om dingen waar ze zeggenschap over hebben. Denk aan auteursrechten. Denk aan zijn stoffelijke resten.”
Met die laatste woorden refereert De Komaan de oproep van president Desi Bouterse om de stoffelijke resten van zijn grootvader naar Suriname over te brengen, een initiatief dat voor veel ophef zorgde, net als de onthulling van het standbeeld in Zuidoost voor Anton de Kom. “Je kunt niets doen met Anton de Kom zonder opschudding te veroorzaken,” zegt Rob Woortman, met Alice Boots de schrijver van de in 2009 verschenen biografie van De Kom.
Woortman zegt zich het ongemak van de familie te kunnen voorstellen. “Anton de Kom is een historische figuur, maar de kinderen zijn dat niet. Zij staan met naam en toenaam in het boek. De op zich spannende vermenging van feiten en fictie wreekt zich met name waar de kinderen worden opgevoerd in pijnlijke passages, zoals het moment van de opname van De Kom. Zij herkennen zich niet in het geschetste beeld. Natuurlijk is dat pijnlijk.”
[uit Het Parool, 14 november 2013]
RSS
Facebook
Twitter
