Rita Rahman gaf 7de Cola Debrot-lezing; Raoul de Jong droeg voor
Op zondag 13 maart 2023 gaf Rita Rahman, diplomate, schrijfster en de huidige voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, in de OBA de zevende Cola Debrot-lezing, getiteld ‘Het gaat steeds minder om het Caribisch perspectief, het gaat steeds meer over Kleurrijk en de Erkenning’.
In haar lezing ging Rita Rahman in op het ongemak dat Caraïbisch werk kan veroorzaken bij Nederlandse lezers en uitgevers, wat in het verleden soms ook heeft geleid tot groot onbehagen bij de schrijvers. Vanaf de jaren ’90 was er weinig belangstelling voor het koloniale verleden van Nederland, de multiculturele samenleving werd failliet verklaard. Rahman hield een pleidooi om zich te verzetten tegen elk populisme.
Zij vertelde over een ontmoeting met V.S. Naipaul in New Delhi, India, die zichzelf een Brits schrijver noemde en zich niet wilde laten associëren met het Caraïbisch gebied.
Zij stelde vast dat er nu een nieuwe generatie is voor wie de oriëntatie anders ligt dan voor de vorige generatie, omdat zij geboren zijn in Nederland. Zij promoveren op hun eigen wijze de ‘Caribische culturele veelzijdigheid en uitzonderlijkheid’. Zij behoren tot de laatste van vier periodes die Rahman onderscheidde in de ontwikkeling van de Nederlands-Caaïbische literatuur.
Rita Rahman schetst een aantal recente ontwikkelingen die de Nederlands-Caraïbische cultuur in Nederland nieuw elan geven, en concludeerde:
“Kortom, het Caribisch Perspectief is weer geheel en als nooit tevoren in focus en ik draag met grote waardering, enthousiasme en veel trots het Caribisch perspectief over aan Raoul de Jong en vele jonge Caribische schrijvers in hun opmars van een verdeeld verleden naar een gedeelde toekomst.”
Vervolgens droeg Raoul de Jong de openingsbladzijden voor uit zijn pas verschenen boekenweekessay Boto Banja, of: het geheime genootschap der dansende schrijvers.
In een lang nagesprek ging Noraly Beyer in op het boekenweekessay en zij haakte ook in op de lezing van Rita Rahman, onder meer met de vraag aan Raoul of hij niet bang was dat hij niet ook, zoals sommige van de collega-schrijvers die hem voorgingen, in de war zou raken. Maar Raoul is daar helemaal niet bang voor. De vraag leidde tot een geanimeerde discussie met het publiek en bij de naborrel.
Intro-woordje van Michiel van Kempen, vicevoorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren
Dames & heren,
Welkom namens de Werkgroep Caraïbische Letteren en de OBA!
Vanochtend hoorde ik bij het radioprogramma Vroege Vogels dat het oudste fossiel van Nederland minstens 540 miljoen en waarschijnlijk zelfs 600 miljoen jaar oud moet zijn Er staan de pootafdrukken in van een wormvormig dier dat ooit in zee geleefd moet hebben en dat Xenusion is genoemd. De naam Xenusion is afgeleid uit het Grieks en betekent ‘vreemd wezen’, want het fossiel komt van elders, en toen dacht: goh, als je na 600 miljoen jaar nog niet ingeburgerd bent, dan ziet het er toch wel somber uit voor de immigranten.
Nu, over dit soort zaken gaan we het hier vandaag hebben, maar dan niet over fossielen maar over springlevende letteren. U zit niet in een stadion, maar krijgt wel de eredivisie te zien, namelijk de eredivisie van de Nederlands-Caraïbische letteren, allen mensen die zitting hebben in de Werkgroep Caraïbische Letteren. Straks hoort u Raoul de Jong en ik had om deze boekenweek te vieren eigenlijk wel een matrozenpakje aan willen doen, maar dat is nog niet eens zo gemakkelijk te regelen in mijn maat. Als u dit grapje niet begrijpt, dan heeft u het boekenweekessay dat Raoul heeft geschreven nog niet gelezen, en dat is geen schande want het is pas een dag uit. En het mooie van deze 12de maart is dat het vandaag de 70ste verjaardag is van een auteur die eerder onze gast is geweest, namelijk de Curaçaose schrijver Eric de Brabander, en ook de verjaardag van… Raoul de Jong! Ik heb daarom nu alvast een klein cadeautje voor hem, namelijk een plak Tony’s Chocolony, smaak Zeezout. Raoul, van harte!
En meer zeg ik nu niet om u nieuwsgierig te maken naar het boekenweekessay, want Raoul de Jong zal aan u worden voorgesteld door Noraly Beyer, die zelf geen introductie meer behoeft, pijler of in goed Surinaams stonfutu als zij is van de evenementen die wij hier en elders organiseren. Zij gaat straks ook nog in gesprek met Raoul de Jong en de hoofdspreker van vandaag.
Dan beginnen we nu met het hoofdonderdeel van het programma, de 7de Cola Debrot-lezing die zal worden gegeven door de huidige voorzitter van de Werkgroep, Rita Rahman. We organiseren als Werkgroep om en om de wetenschappelijke Rudolf van Lier-lezing in Leiden en de literaire Cola Debrot-lezing in Amsterdam. Daarnaast hebben we onze jaarlijkse Caraïbische Letterendag, die hebben we in het afgelopen najaar voor de 10de keer groots gevierd in Rotterdam, en de komende Letterendag zal in samenwerking met Beeld & Geluid in Hilversum, het Eye Filmmuseum en het Louis Hartlooper Complex in Utrecht geheel gewijd zijn aan de Caraïbische film. Volgt u onze site Caraïbisch Uitzicht voor alle mededelingen daarover, u kunt daar ook de teksten van alle vorige lezingen vinden en daar kunt u ook nog wat verder snuffelen, want er staan inmiddels 16.500 berichten op die blogspot.
We zijn deze Cola Debrot-reeks gestart in 2008 met Derek Walcott, en daarna volgden Ana Menendez, Antoine de Kom, Karin Amatmoekrim, Stephan Sanders en Tessa Leuwsha. En nu dus Rita Rahman, geboren op Aruba uit Surinaamse ouders, met Afro-Surinaamse, hindostaanse en inheemse roots, en haar tijd tegenwoordig verdelend over Nederland en Curaçao: hoe Caraïbisch wilt u het hebben? Zij is antropoloog/ ontwikkelingssocioloog, ze stond voor de klas en droeg na de onafhankelijkheid bij aan onderwijsvernieuwing in Suriname. Na de decembermoorden begon zij haar loopbaan in Nederland bij organisaties voor ontwikkelingssamenwerking. Vanaf 1993 volgde haar carrière als diplomaat op de Nederlandse Ambassade in Bangladesh, plaatsvervangend ambassadeur op de Nederlandse Ambassade in India (met ook Bhutan & Nepal) en vanaf 2004 als Nederlandse ambassadeur in Tunesië, de Dominicaanse Republiek & Haïti en Malta.
Intussen schreef zij ook nog proza en toneel, maar zij was door haar jarenlange omzwervingen over de wereld minder zichtbaar in de Nederlands-Caraïbische wereld. Maar daar komt verandering in. In 2001 verscheen al haar mooi gelaagde roman Liefdesgeuren die ook vertaald werd in het Engels, en in 2012 de roman Love and Death in Saving Europe, die op de shortlist van de European Book Award terechtkwam. Eind dit jaar staat op het programma een nieuwe roman onder de titel Het Geweten Maakt Vrede, en daarin probeert zij voor de Nederlandstalige lezers het venster naar de wereld wat wijder open te zetten.
Dames & heren, graag uw aandacht voor Rita Rahman.
RSS
Facebook
Twitter
