blog | werkgroep caraïbische letteren

Gezichten van Rinaldo Klas

Vanaf maandag 28 oktober 2019 tot half januari 2020 is in het sociëteitsgedeelte van Arti et Amicitiae in Amsterdam de tentoonstelling te zien van veelal Surinaamse kunstenaars uit twee privé collecties van Arti-leden: Carl Haarnack en Myra Winter. Aan de hand van kunstwerken uit de collectie en/ of archiefmateriaal zal Myra Winter in de aanloop en tijdens duur van deze tentoonstellingen haar persoonlijke herinneringen en anekdotes vastleggen. Vandaag deel 6.

Mijn eerste herinneringen aan Rinaldo Klas beginnen in 1995 toen ik werkzaam was in het Surinaams Museum, dat sinds 1995 (wederom) gevestigd is in Fort Zeelandia  en ik de deur plat liep bij het ertegenover  gelegen Nola Hatterman Art Academy – toen nog  de Nola Hatterman Academie geheten, gevestigd in een van de houten officierswoningen  op het Fort Zeelandia-complex. Op zoek naar hulp als ik een idee had om te realiseren in het museum of bij de inrichting van een tentoonstelling, zoals dat in 1997 het geval was bij ‘Een gebaar’- Surinaamse kunstenaars schenken werk aan het jubilerende Surinaams Museum. Klas was  de coördinator van deze ´Villa Kakelbont´ waar veel jongeren in de vakanties kwamen voor tekenlessen  maar waar ook jong talent werd opgeleid tot kunstenaar en docent. Een ware kunstkweekvijver in Suriname!

Krijttekening van Rinaldo Klas uit 1997 terugkerend thema de mens en de natuur.

Rinaldo Klas (Moengo, 1954) was als jongen van een jaar of 16 veel aan het tekenen. Zijn oom, de beeldhouwer Jozef Klas ontdekt het artistieke talent in hem. Maar of hij zijn brood ermee zou kunnen verdienen was de vraag en dus besloot hij om overdag de LTS-opleiding voor automechaniek/automonteur te volgen en in de avonduren naar de school voor Beeldende Kunsten van Nola Hatterman te gaan voor zijn teken/schilderlessen.

“Als je een vakman bent dan kun jij je geld verdienen met schilderen,” was Nola’s antwoord op zijn vraag  of hij wel zou kunnen leven van de kunst. Voor hem was dat net het duwtje dat hij nodig had om de keuze te maken voor zijn passie;  schilderen: “Liever mijn handen vies met verf!” werd Klas zijn motto.

Samen met de kunstenaar George Ramjiawansingh richt hij halverwege de jaren tachtig, na de dood van Nola Hatterman in 1984, de naar haar vernoemde kunstacademie op. De cursisten van wat toen nog het Nola Hatterman Instituut heette, kwamen voort  uit het project Potlood en Penseel van de afdeling Culturele en Creatieve Vorming van het Directoraat Cultuur, die in 1983 was begonnen om kinderen zich creatief te laten ontplooien.

Rinaldo Klas in het Stedelijk

Ter gelegenheid van de 25-jarige Staatkundige Onafhankelijkheid van Suriname in 1995 werd de tentoonstelling Twintig jaar beeldende kunst in Suriname 1975-1995 samengesteld door Chandra van Binnendijk en Paul Faber waarvoor ook werk van Klas werd geselecteerd: Erfwoningen, een olieverf op doek uit 1990 en twee gouaches uit 1994: Don’t tell me stories en Homme et symbole. Nadat deze tentoonstelling, die opende op 25 november 1995 in Fort Zeelandia, een aantal maanden in Paramaribo te zien was geweest vertrokken de werken naar Nederland voor een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Bij de opening, die op 15 december 1996 in de z.g. ‘nieuwe vleugel’ van het Stedelijk werd verricht door oud-minister van Buitenlandse Zaken Hans van Mierlo, was Klas ook aanwezig.

Tijdens een oriëntatiebezoek aan Suriname bezocht Rudi Fuchs, directeur van het Stedelijk, een aantal kunstenaars en zocht hij aanvullend werk van hen uit. Hieronder ook enkele grote ‘koppen’ op papier van Klas. Binnen het oeuvre van Klas vormen gezichten een belangrijk thema, zoals in de reeks faces uit 1996, meestal heel kleurrijk en gecombineerd met flora of fauna. In de selectie van Fuchs was echter ook een zeer afwijkende kop, namelijk  uitgevoerd in een vrij sobere-bijna koele versie in grijze tinten uit deze serie te zien. Het was een hele koude winter en de bezoekers waren blij met de tropische warmte die afstraalde van veel van Klas zijn werken. Ik was echter gefascineerd door deze zo afwijkende  ‘koele’ versie. Na afloop van de tentoonstelling was ik dan ook zeer gelukkig dat ik dit werk kon toevoegen aan de collectie en die nu dan ook kan laten zien in Brasa mi ori/ Groet me met…

Rinaldo Klas bij Erwin

In  1997 was ik weer in Suriname i.vm. het  terugbrengen van de kunstwerken die in het Stedelijk Museum Amsterdam waren tentoongesteld. De kunstenaar Erwin de Vries nam het initiatief een  feestje te organiseren om mij te bedanken voor de inzet bij de realisatie van de tentoonstelling in het Stedelijk Museum en om te vieren dat alle kunstwerken weer  ‘thuis’ waren. Erwin had de uitgenodigde kunstenaars gevraagd om op een papier op A4 formaat een kunstwerkje voor mij te maken die  werden gepresenteerd in een grote cirkel op de grond van het ateliergedeelte in zijn huis. Die avond waren er apinti-spelers en al dansende werd ik een voor een door de kunstenaars uitgenodigd om met hen mee te dansen in de cirkel van tekeningen. Van Rinaldo kreeg ik toen een zeer karakteristieke  krijttekening van het gezicht van een vrouw  gecombineerd met de zon en een plantenblad. Een belangrijk thema in zijn werk is zijn bezorgdheid over wat de mens doet met de natuur; angst voor het verlies van het tropisch regenwoud. In zijn kleurrijke werken laat hij de mens op een harmonieuze wijze een verbinding aangaan met flora en fauna. (Zie ook het vorige artikel, nr. 5 over Soeki Irodikromo, klik hier.)

Uitnodiging uit 1999 van de tentoonstelling: Children of the Sun van Rinaldo Klas in Galerie Nola Hatterman in Amsterdam. De foto’s werden nog met de hand los ingeplakt.

Rinaldo Klas krijgt in Galerie Nola Hatterman een bouwsteen

In 1999 wilde de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam stilstaan bij de 100ste geboortedag van de kunstenares Nola Hatterman (Amsterdam 1899- Brokopondo 1984). Rinaldo Klas was coördinator van het Nola Hatterman Instituut en werd uitgenodigd voor een tentoonstelling in de aan de vereniging verbonden Galerie Nola Hatterman, gestart in 1997 op initiatief van Delano Veira (bestuurslid van de VOS) en kunstenaar en oud-leerling van Nola: Armand Baag. Vanaf september 1998 werd ik actief bij de VOS en ging ik de galerie leiden.

Zijn tentoonstelling Children of the Sun werd op 5 september 1999 geopend door politica Tara Oedayrajsingh Varma, Tweede Kamerlid voor Groen Links.

De titel Children of the Sun werd ingegeven door vijf  grote doeken van Klas, die geselecteerd waren voor het: XXXième Festival International de la Peinture in het Chateau Musée Grimaldi te Cagnes Sur Mer in Frankrijk van 20 november 1998 tot en met 15 maart 1999. Voor deze groots opgezette tentoonstelling door de curatoren Frédérique Verlinden en Marianne de Tolentino. waren er kunstenaars geselecteerd uit Zuid- en Latijns-Amerika. Voor Suriname was er ook werk te zien van John Lie A Fo en Michael Tedja.

Er werd ter gelegenheid van die 100ste geboortedag van Nola Hatterman ook een lezing over haar leven georganiseerd waarbij Rinaldo Klas als bijzondere gast aanwezig was.

Lia Ottes, die Kunstgeschiedenis studeerde aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen, hield in het Hugo Olijfveldhuis aan de Zeeburgerdijk in Amsterdam een inspirerende inleiding. In 1999 studeerde zij af met haar doctoraalscriptie: Nola Hatterman, haar leven en werk.

Gedurende zijn verblijf in Amsterdam werkte  Klas  aan een sculptuur van schroot en oud ijzer. Dit resulteerde in: Composition of a mission dat hij schonk  aan de VOS bij het 80-jarig bestaan van de vereniging in 1999.  Het  kunstwerk kreeg een plek op het terras aan het water. Klas was na de dood van zijn oom, de beeldhouwer Jozef Klas in 1996, driedimensionaal gaan werken; beelden en assemblages van schroot en oud ijzer. In Readytex Art Gallery toont hij in mei 1998 voor het eerst een serie ijzerplastieken en abstract werk op papier dat  ontstond door deze plastieken waarbij hij zich liet inspireren door het werk van Gaugain, Matisse en Afrikaanse maskers.

Kunstenares Maartje Jaquet met het door haar gemaakt portret van Rinaldo Klas met wie zij samenwerkte en exposeerde in Suriname bij Readytex Art Gallery onder de titel: Bezielde Lijnen die tot en met 2 november 2019 te zien was.

Galerie Nola Hatterman had de traditie om tentoonstellingen feestelijk af te sluiten; om dan bij die gelegenheid de tentoonstelling te évalueren’, hoogtepunten te delen met genodigden en de kunstenaar te ‘verrassen’…

De tentoonstelling was uiterst succesvol geweest; niet alleen was deze verlengd vanwege de grote belangstelling, maar er waren ook werken verkocht. Zo kwam de Universiteit van Amsterdam, de faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen,  in het bezit van het werk  Eldorado dat ook op de uitnodiging van de tentoonstelling sierde.

De gasten die aanwezig waren op 31 oktober 1999 keken vreemd op toen ik Klas een kale (bouw)steen overhandigde. Voor mij symboliseerde die steen het fundament dat met zijn tentoonstelling was gelegd voor het jaarlijks laten overkomen van een kunstenaar verbonden aan het Nola Hatterman Instituut voor een tentoonstelling in Amsterdam bij Galerie Nola Hatterman. Klas aanvaardde deze steen waarmee het pad werd geplaveid voor de kunstenaars die na hem naar Amsterdam kwamen voor een tentoonstelling in de galerie: George Struikelblok in 2000, Marcel Pinas in 2001, Kurt Nahar in 2002 en Wilgo Vijfhoven in 2003.

In 2004 vertrok ik voor twee jaar naar Suriname en werd de galerie geleid  door Joan Buitendorp. Ook  onder haar leiding kwamen er kunstenaars over uit Suriname w.o. Anand Dwarka, Sunil Puljhun, Michael Wong Loi Sing en Erwin de Vries die er in september 2009 het ereburgerschap van de gemeente Amsterdam ontving.

Rinaldo Klas in Arti

Myra Winter krijgt op 10 oktober 2019 in de kunstenaarssociëteit Arti et Amicitiae het door Maartje Jaquet geschilderde portret van Rinaldo Klas.

De kunstenares en Arti et Amicitiae-lid Maartje Jaquet verbleef in september-oktober 2019 als artist in residence in Suriname om samen met Rinaldo Klas te schilderen en te exposeren. Daarnaast was zij veelvuldig te vinden aan de Waterkant in het hart van Paramaribo om passanten te portretteren.  Ook Rinaldo werd door haar geportretteerd. Ze legde hem vast ontspannen zittend  op de veranda van de Nola Hatterman Art Academy, waar zij beiden hadden gewerkt aan een gezamenlijk doek: Fire, acryl op doek van 1.45 x 1.25 cm, een werk om aandacht te vragen voor de branden in de wereld en de natuur die daaronder te lijden heeft. Dit doek was onderdeel van hun  duotentoonstelling: Bezielde Lijnen die van 4 september tot en met 2 november 2019 in Readytex Art Gallery in Paramaribo te zien was.

Omdat ik graag ‘kruisbestuivingen’ maak, in dit geval een Surinaamse kunstenaar en een kunstenaars die lid is van Arti et Amicitiae,  zag ik in de aankoop van dit portret, een kans om zowel Maartje als Rinaldo  te tonen in één tentoonstelling.  Op 10 oktober 2019 nam ik het in Arti et Amicitiae in ontvangst van Maartje.

Met dank aan: Maartje Jaquet  Readytex Art Gallery

Vorige delen: klik hier voor deel 1 van deze serie, hier voor deel 2, hier voor deel 3, hier voor deel 4 en voor nr. 5 klik hier

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter