Paul François Roos; Een rooskleurige verbeelding van de slavernij
door Bert Paasman
Het is altijd een vreemde, zo niet verbijsterende constatering van ons 21ste-eeuwers dat zich onder mensen die slaven uitbuitten, mishandelden en misbruikten, soms artistieke personen bevonden die musiceerden, tekenden, of poëzie schreven. Paul François Roos was zo’n dichter die een groot aantal boeiende gedichten nagelaten heeft, zowel over de zijns inziens prachtige Surinaamse natuur als over het plantageleven en de slavernij.
Het is een paradoxaal gegeven, de gevoelige betrokkenheid bij de Surinaamse natuur, flora en fauna, en de kennelijke onverschilligheid voor het lijden van de tot slaaf gemaakte mensen. Het is ook moeilijk te begrijpen dat op een aantal dominees, filosofen en dichters/romanschrijvers na, de meeste mensen in die tijd niet nadachten over slavenhandel en slavernij. Ze keurden het goed of op z’n minst gedoogden het en profiteerden van de opbrengsten. We kunnen dan ook niet onze normen en waarden zonder meer transplanteren naar de samenlevingen van twee à drie eeuwen geleden. Slavernij was van alle tijden en alle volkeren en het bestond ook in Afrika, Azië en Amerika voordat de Europeanen daar kwamen om handel te drijven en te koloniseren. Ook de Arabieren kenden al een eeuwenlange traditie van slavenhandel en slavernij. Binnen deze context moeten vele mensen anders over slavernij geoordeeld hebben – zeker als men die alleen van horen zeggen kende.
Naar de West
Paul François Roos leerde de slavernij echter van dichtbij kennen. Hij stamde uit de gegoede burgerij, kreeg een klassieke opleiding op een Amsterdamse Latijnse school (de voorloper van het gymnasium) en leek een mooie Hollandse carrière tegemoet te gaan. Maar door een pijnlijk incident, vanwege een geloofskwestie, mocht hij niet trouwen met het meisje van zijn keus. Hij besloot te vertrekken naar Suriname om daar zijn geluk te beproeven.
Lees hier verder op literatuurgeschiedenis.org, 8 augustus 2024.
RSS
Facebook
Twitter
