Papiaments: klein maar dapper (3 en slot)
Verslag van een Conferentie over een officiële landstaal
door Fred de Haas
Veeltalige schoolsystemen
Tijdens het Symposium werd het hoe langer hoe meer duidelijk dat elk eilandgebied een andere snelheid heeft op het gebied van de inrichting van het onderwijs, speciaal waar het de landstaal en vreemde talen betreft. Bonaire neemt wel een heel aparte plaats in zoals we hebben gezien. Aruba en Curaçao zitten op dit ogenblik op nagenoeg dezelfde weg.
Aruba zoals de Amerikanen het graag zien
Waar Curaçao al jaren geleden het Papiaments als instructietaal introduceerde, heeft nu ook Aruba het plan opgevat het Papiaments als instructietaal op de scholen in te voeren. Eigenlijk was dit in feite al het geval, aangezien de leerkrachten – begrijpelijkerwijs – vaak in de landstaal les gaven. We moeten in dit verband niet ontkennen dat ‘Antilliaanse’ leerkrachten over het algemeen een aversie tegen het Nederlands hebben. Niet alleen omdat het Nederlands de taal van de oud-kolonisator is, het is bovendien ook nog een moeilijke taal die wezensvreemd is aan de landstaal, het Papiaments. Die houding van onderwijzers en leraren heeft tot gevolg dat kinderen gebrekkig Nederlands leren. Wat kan je anders verwachten?
Men zal langzaam moeten zoeken naar een uitweg uit deze benauwende situatie. Ideaal zou zijn dat er apart onderwijs zou zijn voor Nederlandstaligen, Spaanstaligen, Engelstaligen en Papiaments sprekenden. Dat is echter uit economisch oogpunt niet realistisch omdat maar een relatief klein percentage thuis Engels, Spaans of Nederlands spreekt.
Iguana, niet bang voor files
Om kinderen een goed loopbaanperspectief te kunnen bieden ligt het voor de hand dat, naast het Papiaments, er een sterke Engelse onderwijsstroom op de scholen zou komen. Dat kan, bijvoorbeeld, door bepaalde vakken ( zoals geschiedenis en biologie) in het Engels te laten geven, liefst door native speakers. Als men de nadruk blijft geven aan het Nederlands dan zullen kinderen die gaan studeren in Nederland waarschijnlijk een jarenlange taalachterstand blijven houden.
Uitleg over de multilinguale school op Aruba
Er zal hard nagedacht moeten worden over de mate waarin de diverse vreemde talen moeten worden aangeboden. Aruba begint nu met haar multilinguale scholen, maar de vraag is aan welke taal de meeste aandacht zal worden gegeven.
Mevrouw Régine Croes en mevrouw Merlynne Williams hebben tijdens de conferentie namens Aruba de plannen voor een meertalig taalcurriculum welbespraakt uiteengezet.
De ‘multilinguale’ dames Croes en Williams
Kolegio Erasmo
Mevrouw Trudi Martinus-Guda sprak hartverwarmend over de onderwijsfilosofie van de Skol Humanista op Curaçao, het Kolegio Erasmo. Deze Papiamentstalige school (de basisschool werd opgericht in 1987) streeft naar een harmonieuze vorming van de leerling en is niet uit op het alleen maar oefenen voor de middelbare school en het kweken van alleen maar bollebozen. De ‘Fundashon pa Skol Humanista na Papiamentu’ (de schrijver Frank Martinus was een van de oprichters) beheert sinds 1997 ook een Papiamentstalige school voor voortgezet onderwijs (niveau VMBO) en is onlangs (schooljaar 2018-2019) ook begonnen met een middelbare school op niveau HAVO/VWO (Pre-university). Deze laatste maakt gebruik zowel van het Papiaments als van het Engels als instructietalen.
Goede leerboeken in het Engels zijn er te kust en te keur. Voor de vakken die in het Papiaments worden gegeven moet het materiaal worden vertaald. Dit is overigens ook nodig voor het materiaal voor het VMBO, waar de examens in het Papiaments worden afgenomen. Nederlands en Spaans worden op alle drie niveaus als vreemde talen aangeleerd. Wat de eindexamens betreft gaan de gedachten uit naar de examens die worden vervaardigd door de Caribbean Examinations Council (CXC) en voor de laatste leerjaren van het VWO naar de examens van het International Baccalaureate Office (IB).
Waarschijnlijk zal de Skol Humanista een voortrekkersrol kunnen vervullen in het nadenken over een toekomstig onderwijssysteem voor Aruba, Curaçao en Bonaire.
Carwash Aruba
Het vaststellen van een nationaal taalbeleid is nu dan ook, zowel voor Curaçao als voor de andere eilanden, van eminent belang.
Of, zoals Dr Joyce Pereira mij schreef: ‘de boodschap die de conferentiegangers meekregen was, dat de oprichting van een gezamenlijk, onafhankelijk taalinstituut voor het Papiamento heel belangrijk is voor de ABC-eilanden en dat dit los gezien moet worden van de politiek’.
Het ‘steunen op eigen kracht’ zal zo weer een nieuwe, positieve invulling krijgen.
‘Steunend op eigen kracht’en met een beetje hulp…
RSS
Facebook
Twitter
