Over de Libris Literatuur Prijs 2019
door Jerry Dewnarain
Algemeen
De Libris Literatuur Prijs werd oorspronkelijk, met enige aanpassingen, gemodelleerd naar de roemruchte Booker Prize, die inmiddels al meer dan 40 jaar wordt toegekend aan een schrijver uit het Britse Gemenebest of de Ierse Republiek. Er is een nominatiesysteem. De bekroonde titel wordt gekozen uit een zgn. shortlist van zes genomineerde boeken. Naar analogie van de Booker Prize werd aanvankelijk een grens gesteld aan het aantal boeken dat een uitgever mocht insturen. Dat aantal was ten hoogste zes. Daarnaast stond het een uitgever vrij om een lijst met nog eens vier titels voor te leggen waaruit de jury, indien zij dit wenste, een nadere keuze kon maken.
In de loop der jaren werd besloten ook een zgn. longlist openbaar te maken, die reglementair 18 titels moet bevatten. Ook besloot het bestuur om de uitgevers vrij te laten hoeveel boeken zij insturen, zodat de grote literaire uitgeverijen niet zelf als een soort jury voor hun auteurs behoeven op te treden. In 2010 werd besloten alleen nieuw verschenen oorspronkelijk Nederlandstalige literaire romans voor volwassenen in aanmerking te laten komen voor de prijs.
De boeken die beoordeeld worden, zijn steevast de boeken die in het jaar ervoor verschenen zijn, dus van 1 januari t/m 31 december. De jury wordt in het voorjaar geïnstalleerd en heeft dan een jaar de tijd om de boeken te lezen en tot een eindoordeel te komen. De jury komt 10 keer bij elkaar. Van de ca. 200 inzendingen worden er 18 voor de longlist gekozen die eind januari gepubliceerd wordt. In maart worden de zes beste inzendingen genomineerd en in mei maakt de juryvoorzitter de winnaar bekend. In de tussentijd is dan alweer een nieuwe jury aan het werk voor de prijs van het jaar daarop. De coördinatie berust bij de secretaris van de Stichting Literatuur Prijs. De jury is volstrekt onafhankelijk en wordt via een zorgvuldige procedure door het bestuur van de onafhankelijke Stichting Literatuur Prijs samengesteld. De leden dienen literair auteur, criticus of literatuurwetenschapper te zijn. De voorzitter is een bekende figuur uit de politiek, het bedrijfsleven of de cultuur. Inmiddels is ook bepaald dat er altijd een Vlaming in de jury zit. Aan een nominatie is een bedrag van 2500 euro verbonden, dat na afloop van de nominatiebekendmaking aan elk van de zes auteurs wordt uitgereikt. De bekroonde laureaat ontvangt op de avond van de prijsuitreiking nog eens 50.000 euro. Het totale prijzengeld van de Libris Literatuur Prijs bedraagt daarmee 65.000 euro.
Winnaar 2019
De Libris Literatuur Prijs 2019 gaat naar Rob van Essen voor zijn roman De goede zoon, uitgeverij Atlas Contact. Dat maakte juryvoorzitter Jet Bussemaker op 6 mei 2019 bekend in het Amstel Hotel, tijdens het galadiner voor genodigden. Van Essen ontving een cheque van 50.000 euro. De andere genomineerden waren: Jan van Aken, Johan de Boose, Esther Gerritsen, Bregje Hofstede en Ilja Leonard Pfeijffer. De jury die als taak had de beste oorspronkelijk Nederlandstalige roman van het afgelopen jaar te kiezen, bestond naast Jet Bussemaker (hoogleraar Wetenschap Universiteit Leiden) uit Erica van Boven (hoogleraar letterkunde Open Universiteit), Sigrid Bousset (programmamaker), Dries Muus (literair recensent Het Parool) en Petra Possel (journalist NRC Handelsblad). Vorig jaar won Murat Isik de prijs met zijn roman Wees onzichtbaar. Schrijvers die de prijs eerder wonnen, zijn onder anderen: Alfred Birney, Connie Palmen, Adriaan van Dis, Tommy Wieringa, A.F.Th. van der Heijden, Dimitri Verhulst en Arthur Japin.
Het juryrapport 2019
‘Met al zijn bizarre invallen, groteske wendingen, lijnen en lagen, laat Van Essens meesterwerk ons zien en voelen wat het betekent om te leven in deze tijd, met zijn overdaad aan vrije tijd en luxe, met zijn robots en computers, een tijd waarin alles en iedereen constant in de gaten wordt gehouden en waar nodig van bovenaf gecorrigeerd. De goede zoon sleurt ons mee door fascinerende en soms bizarre werelden. Het is een roman die ons op het verkeerde been zet en op de hak neemt, ons verleidt en van zich afduwt, en ons op schitterende wijze confronteert met de tekortkomingen en uitdagingen van ons eigen leven. Rob van Essen duikt in zijn meesterwerk een vervreemde nabije toekomst in, en neemt ons dan weer mee in het nauwelijks minder absurde verleden van zijn hoofdpersoon. Niet dat de auteur zich al te strikt houdt aan die scheiding tussen tijd- of verhaallijnen: alles loopt door elkaar in De goede zoon, en Van Essen slaat allerlei zijpaden in, schijnbaar zonder zich al te druk te maken over waar die hem precies naartoe brengen. Soms krijg je het gevoel dat de naamloze hoofdpersoon zo’n beetje in het wilde weg kletst. Dat hij tastend zijn weg zoekt door vermakelijke anekdotes over zijn jeugd, zijn post-studietijd en het wat grauwe leven daarna. De hoofdpersoon doet geen enkele moeite om die kletserige indruk weg te nemen. Sterker nog, die vóedt hij, bijvoorbeeld door droogkomisch commentaar te geven op zijn eigen verhaal en zijn manier van vertellen: ‘Ik geloof dat ik het wel zo’n beetje heb zo,’ eindigt hij het tweede van de zes delen, ‘wat jammer is, ik zou liever nog wat doorzeuren over die tijd, ik heb geen zin om terug te keren naar de toekomst.’, aldus het juryrapport. (Bron: https://www.librisprijs.nl/2019
De Literatuurprijs van Suriname
Sinds 1993 horen we ook niets meer over de Literatuurprijs van Suriname. Over de periode 1989-1991 werd de prijs toegekend aan Shrinivási en voor jeugdliteratuur aan Ismene Krishnadath. Op zaterdag 3 mei 2003 wijdde dWTL een themapagina aan de prijs met een hoofdartikel van Chandra van Binnendijk, getiteld: ‘In Memoriam De Literatuurprijs van Suriname 1981-1993’. Noch in daad, noch in woord is er echter een reactie verschenen op de oproep van de redactie van dWTL toentertijd om De Literatuurprijs van Suriname met zijn stimulerende functie nieuw leven in te blazen. Tot heden is het nog jammerlijk stil.
RSS
Facebook
Twitter
