Op een klein kurkje kan een land niet drijven
De ‘nieuwe realisten’ in het slavernijonderzoek claimen dat de traditionele wetenschappers tot voor kort uitmaakten wat wel en niet werd onderzocht en dat zaken als het economisch belang van de slavernij daardoor onderbelicht bleven. Een dubieuze claim.
door Piet Emmer en Henk den Heijer
Voor het geval u het nog niet wist, er is een ‘nieuw realisme in de geschiedwetenschap’ ontstaan. Dat stelde Niels Mathijssen op 27 juni 2018 in De Groene. Hij is niet de enige die vindt dat er de laatste jaren een frisse wind waait door dit vakgebied dat tot voor kort werd gedomineerd door de oude realisten. Het nieuwe realisme biedt een andere kijk op de Nederlandse geschiedenis en manifesteert zich vooral in het onderzoek naar het koloniale verleden. Mathijssen benadrukte ook de stimulerende rol van activisten in het nieuwe realisme – die zou doorslaggevend zijn in het agenderen van andere, nieuwe onderwerpen binnen de Nederlandse koloniale geschiedenis. Hij wordt daarin ondersteund door enkele jonge historici, het aanstormende talent. Is hier sprake van een generatieconflict of is er meer aan de hand?
[…]
We hebben nu een beter beeld van het effect van slavernij op de economie, maar is dat radicaal anders dan wat wij al wisten? Onderzoek hiernaar is al decennia gaande. Een eerdere schatting ging uit van drie à vier procent van het bbp en dat blijkt na nauwkeurig onderzoek circa vijf procent te zijn. Dat is meer dan gedacht, maar om te beweren dat Atlantische slavernij de kurk was waarop de Nederlandse economie dreef is absurd. Die bewering heeft niets met wetenschap te maken, maar zal goed vallen bij de Internationale Socialisten, waar Pepijn Brandon webmaster is geweest.
[…] De huidige trend is dat hedendaagse opvattingen de plaats innemen van moeilijk reconstrueerbare mentaliteiten van eeuwen her. Slavernij is verwerpelijk, maar dachten onze voorvaderen er ook zo over? Met hun ronkende statements, zelfkastijding en het plaatsen van zwart tegenover wit dragen de nieuwe realisten niet bepaald bij aan een beter begrip van het Nederlandse slavernijverleden. Net als radicaal rechts wakkeren zij met behulp van het verleden het schadelijke identiteitsdebat in de samenleving aan. Tot pakweg 2010 klopte Huizinga’s opvatting dat geschiedschrijving de geestelijke vorm is waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden, maar daarna is het misgegaan.
Lees de beschouwing in de Groene Amsterdammer, 2 oktober 2019, nr. 40.
RSS
Facebook
Twitter
