Onrust in de Vinexwijken
door Thomas Vaessens
Bewoners van een Vinexwijk in Zaanstad zijn boos op hun buurtgenote Naima El Bezaz (NRC Handelsblad, 5 december, p.2). In haar roman Vinexvrouwen beschrijft El Bezaz onder andere het promiscue gedrag in de buurt, het grootscheepse gebruik van illegaal door een buurvrouw verhandelde pillen en de gewoonte van autochtone vrouwen om topless in hun achtertuin te zitten. Tsjonge. Het is maar waar je je als Vinexvrouw of -man druk om maakt.
Vanochtend hadden we het in het hoorcollege van de eerstejaars over Werner Sollors’ Beyond Ethnicity: Consent and Descent in American Culture (1987), en aan de hand daarvan over het gedicht ‘De schil waarop wij leven’ van Mustafa Stitou (2003). Ook dat gaat over Vinexwijken, en het is wel een paar graadjes heftiger dan de roman van El Bezaz. Geen seks met de buurvrouw of stiekeme pilletjes bij Stitou. Welnee. Deze Marokaanse Nederlander pakt net even steviger uit: de zelfbenoemde “pioniers” uit de Vinexwijken krijgen bij hem wel onaangenamere eigenschappen. “Schuilt er geen oneindig soort / Genoegzaamheid in deze oorden?”, zo vraagt het gedicht zich af: een (zelf-)genoegzaamheid van angsthazen, gebaseerd op orde en op het onderscheid tussen “wij” en “zij”:
en wie niet te categoriseren valt
in een aparte doos – woonkamers wemelen
van geruchten over een pedofiele buur
en asielkampen moeten het liefst
aan de horizon staan, zo scheidt men
het goede van het zwarte
Hier staat niet de truttige lelijkheid of de nauwverholen burgerlijkheid van de Vinexwijken ter discussie, zoals bij die arme El Bezaz, maar hier legt een dichter de vinger op xenofobie en racisme.
Voor zover ik weet heeft nooit één Vinexbewoner bij Stitou aan de deur geklopt. Waar El Bezaz volgens NRC van vanavond al boze buurmannen aan de deur heeft gehad, daar bleef Stitou’s gedicht in 2003 onopgemerkt, ook al las hij het voor in een prime time uitgezonden televisieprogramma (Het nieuwe Nederland, VPRO). Je kunt Vinexbewoners kennelijk beter boosmaken door ze te verwijten dat ze topless zonnen dan door ze racisme aan te wrijven.
Voor wie Stitou’s fenomenale bundel Varkensroze ansichten uit 2003 niet in huis heeft: het gedicht ‘De schil waarop wij leven’ is onder meer hier in zijn geheel te lezen.
[overgenomen van De Amsterdamse lezing]
RSS
Facebook
Twitter
