Oda Blinder, uit de schaduw 3
door Klaas de Groot
Als uit een schaduw een stem opklinkt, kan de luisteraar niets anders doen dan de oren spitsen. Dat gebeurde dan ook toen een audiocassette, in het bezit van Henry Habibe, werd afgespeeld. Te horen was de stem van Yolanda Corsen die meer dan dertig van haar gedichten, geschreven onder het pseudoniem Oda Blinder, voorleest.
Die stem klonk van ver en uit een andere tijd. Het beluisteren was en is een groot genoegen, omdat het voorlezen grotendeels op een natuurlijke manier gebeurt, een declameertoon ontbreekt. Op een typoscript, bij de cassette gevoegd, staat dat de opnames in 1968 van een spoel naar een cassette zijn overgebracht. Dat gebeurde dus nog voor haar overlijden, 30 juli 1969. Inmiddels is het gelukt om de cassette te digitaliseren en zo de gedichten van Oda Blinder in authentieke vorm makkelijker te beluisteren. En voor de goede luisteraar wordt dan duidelijk dat de poëzie zelf ook nog steeds leeft.
De oorspronkelijke opname is van voor of uit de tijd van het verschijnen van Blinders eerste bundel Brieven van een Curaçaose blinde en andere gedichten, die immers in 1968 een eerste druk beleefde bij uitgeverij Winants in Heerlen. De meeste van de voorgelezen gedichten zijn na te lezen in ‘Brieven’. Hier en daar zijn er verschillen te horen tussen wat Corsen voorleest en de teksten uit die ‘Brieven’. Maar ze leest ook gedichten die alleen in Verzamelde stilte staan, de bundeling proza en gedichten die als ‘verzameld werk’ gezien kan worden. Varianten komen weer voor. Hierbij moet bedacht worden dat die bundel van 1981 is geredigeerd door Chris Engels / Luc Tournier die zich als zodanig flink met de teksten bemoeid moet hebben. Aan het eind van de reeks leest de dichteres een aantal gedichten die nog niet getraceerd zijn. Daarbij is het niet duidelijk of het om losse strofen gaat of om een afgepast gedicht.
Het lezen begint met het gedicht ‘Curaçao bij nacht’, dat in de bundel ‘Brieven’ de titel heeft: ‘Corsouw bij nacht’.
Curaçao bij nacht
De stad is leeg;
bol lacht zich de maan
om al de dode stenen,
om die stille muren,
om verlaten voetdrukken
van figuren
voor de volle leegten
weggevlucht,
om mij, die als de paljas
van mijn kuren
nog te somber ben
voor deze klucht.
Bovenstaande tekst komt uit Verzamelde stilte; in ‘Brieven’ is er een andere regelindeling. Het is interessant om de varianten te horen. Corsen leest bijvoorbeeld in plaats van ‘voetdrukken’ ‘voetsporen’ (r. 5) en ‘de paljas’ wordt ‘een paljas’ (r. 9). Dat lijken toch verbeteringen. Zo zijn er nog meer wijzigingen te horen in diverse andere gedichten. Indringend klinken twee Spaanse gedichten: ‘Ausencia’ ( Afwezigheid) en ‘Súplica’ (Smeekbede). Die staan niet in ‘Brieven’ , maar wel in Verzamelde stilte, ze moeten dus erg lang in het nagelaten werk gewacht hebben op publicatie.
Inhoudelijk gezien past ‘Ausencia’ goed binnen één van de belangrijkste onderwerpen van Blinder: de heftig gevoelde, en lichamelijk beleefde, afwezigheid van de geliefde, gekoppeld aan de onontkoombaarheid daarvan. Een ander onderwerp komt krachtig in minstens vier gelezen gedichten voor, dat is de religieuze beleving gericht op de vrouw, de Madonna en het kruisbeeld. Het Rooms-Katholieke geloof moet voor Yolanda Corsen zeer belangrijk zijn geweest. Dat is te horen aan en te lezen in de gedichten ‘Vóór een Madonna’, ‘Mater Dolorosa’, Confiteor’ en ‘Voor een kruisbeeld’. Het tweede gedicht staat in geen enkele bundel en is op dit moment alleen bekend van een kopie die Henry Habibe ooit kreeg van Chal Corsen, de broer van de dichteres en zelf ook een gewaardeerd dichter.
Mater Dolorosa
De leegte beeft
in Uw bebloede armen
bloeddruppels siepelen
uit de zachtheid van Uw mond,
rauwe kreten van verlangens
zijn Uw ogen
door mijn verbitterd hart verwond.
(Uit het programmaboek t.g.v. het “Maria Congres”, Curaçao, 1954, p.18.)
Deze gedichten laten zien dat Oda Blinder over meer schreef dan Tip Marugg op licht ironische toon ooit opmerkte: “Oda Blinder schreef wenend-zangerige verzen over de meest reine liefde, de onbeantwoorde, […]” Maar hij zal niet al haar poëzie gekend hebben. Voorzichtig als zij was met het naar buiten brengen van haar gedichten.
(Met dank aan Henry Habibe)
Klik hier voor deel 4.
RSS
Facebook
Twitter
