‘Nieuwe’ Helman wordt ten doop gehouden
Op vrijdag 26 april a.s. zal het eerste exemplaar van een nieuwe Helman-uitgave ten doop worden gehouden. Het gaat om de eerste herdruk van zijn in 1980 verschenen reisverslag Het eind van de kaart, een van zijn prachtigste boeken en in alle opzichten een unicum in het toch al zo veelzijdige, grote oeuvre van Albert Helman; het boek is voorzien van een nieuw nawoord door Michiel van Kempen. Het eerste exemplaar van deze heruitgave wordt aangeboden aan zijn kleinzoon Flip van Vliet – die ook het omslag van het boek ontwierp – aan het einde van het colloquium Verrassing! in de Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam (klik hier voor programma).
Albert Helman (Lou Lichtveld) schreef het reisjournaal Het eind van de kaart in 1955, maar het boek zou pas 25 jaar later in 1980 verschijnen in de prestigieuze reeks egodocumenten Privé-Domein van Uitgeverij De Arbeiderspers. In 1955 waren hele stukken van de kaart van Suriname nog wit, oningevuld, onbekend, behalve in het hoofd van de bewoners van het diepe binnenland: inheemsen en marrons. Mensen die het binnenland in kaart probeerden te brengen, waren dus werkelijk pioniers, en Helman trok er ook zelf op uit hen aan het werk te zien, verkenningen die hij neerlegde in een tiental verhalen die later in Verdwenen wereld (1990) werden gebundeld. Het eind van de kaart is behalve een echt reisverslag ook een verkenning van zijn eigen psyche en zijn eigen fysieke onvolkomenheid in een omgeving waar hij is overgeleverd aan anderen. Helman laat zijn cynisme varen en geeft zich over aan ‘de magie van het oerland’.
Helmans reisverslag wordt tegenwoordig beschouwd als een van de allerbeste en leesbaar gebleven boeken van Albert Helman. Aan deze editie is een Nawoord toegevoegd van prof. dr. Michiel van Kempen.
Albert Helman (1903 -1996) heeft een uitgebreid oeuvre aan romans, verhalen, essays en toneelstukken op zijn naam staan. Begonnen als onderwijzer, componist, organist en muziekcriticus bewoog hij zich in de jaren dertig van de vorige eeuw steeds meer in de richting van polemische en sociaal en politiek uiterst strijdbare journalistiek. In Spanje vocht hij aan republikeinse zijde. Al in diverse romans en verhalen voor de oorlog gaf Helman blijk van interesse voor West-Indië, de Caraïbische regio. Na de tweede wereldoorlog was hij enige tijd minister in Suriname.
Van Albert Helman verschenen eerder bij Uitgeverij In de Knipscheer de verhalenbundels Verdwenen wereld en Peis noch vree, de romans Mijn aap lacht, Chieftains of the Oayapok!, De G.G. van Tellus, Zomaar wat kinderen, de poëziebloemlezing Mexico zingt en de ‘ecologische geschiedschrijving’ Kroniek van Eldorado (2 delen). Over Albert Helman/Lou Lichtveld verscheen in 2016 van de hand van Michiel van Kempen de geprezen biografie Rusteloos en overal.
Albert Helman, Het eind van de kaart, reisverslag
Nawoord Michiel van Kempen. Omslag Flip van Vliet.
Gebrocheerd in omslag met flappen, 254 blz., € 19,50, ISBN 978-90-6265-760-5
Oorspronkelijke uitgave 1980, heruitgave 2019