blog | werkgroep caraïbische letteren

‘n Andere blik op Brion

Rudy Riedel geeft vier redenen aan waarom hij een boek heeft gepubliceerd over het leven van Luis Brion. Un otro kara di Luis Brion (’n Andere blik op Brion) is onlangs verschenen, met als ondertitel Di revolushonario na Hulanda i Kòrsou pa héroe di libertat di Venezuela i Colombia (van revolutionair strijder in Nederland en Curaçao tot vrijheidsstrijder van Venezuela en Colombia).

De eerste reden is dat Riedel in de literatuur over Brion tot nu toe een benadering van Brion heeft gemist die uitgaat van de Curaçaose context en van Luis Brion als mens. Dan volgen er in de inleiding (p. 10) twee redenen van meer persoonlijke aard om tenslotte te komen tot de vierde reden en dat is de belangrijkste: de beweegredenen te achterhalen van de daden van deze geniale Curaçaoënaar om zijn eiland te helpen en later Venezuela. Om dit te weten te komen stelt de auteur zich twee vragen: Waarom is Brion niet op Curaçao gebleven om hier te strijden en waarom is hij naar Venezuela gegaan voor de strijd aldaar?

Het primaire doel van deze publicatie is met andere woorden om een onderdeel van het leven van Luis Brion beter te leren kennen. Tot nu toe staat Brion bekend als een rijke blanke Curaçaoënaar die weliswaar af en toe heeft gevochten voor Curaçao, maar die later het eiland heeft verlaten ten faveure van Venezuela om er rijkdom te vergaren. Riedel die 38 jaar in het onderwijs heeft gewerkt wil met zijn boek vooral informerend en opvoedend zijn, hij heeft er geen wetenschappelijke pretentie mee. Hij beperkt zich daarom tot een deel van het leven van Brion. Riedel raakt ervan overtuigd dat er meer achter Brion schuilt dan simpelweg een slimme koopman, een uitstekende zeeman en iemand die heeft gestreden tegen de Engelsen op Curaçao. Ook meer dan een van de eerste medestrijders van Simón Bolivar, die hem in 1817 zelfs als vice-president van Venezuela heeft aangesteld. Riedel schetst hem als een authentiek mens die het niet te doen was om geldelijk gewin over de rug van anderen, als een landskind beïnvloed door de tijd waarin hij leefde met hart voor zijn geboorte-eiland maar met zijn eigen overtuigingen, dus niet als iemand die anderen blindelings heeft gevolgd.

Werkwijze
Riedel is van mening dat er te vaak op een moeilijke manier naar ons verleden wordt gekeken, dat er te veel aandacht wordt besteed aan de koloniserende rol van Nederland. Dat er teveel met een moderne bril wordt gekeken naar de geschiedenis. Riedel wil meer kijken vanuit de historische context. Dit wil niet zeggen dat hij de ogen sluit voor gebeurtenissen die voor die tijd ook als slecht hebben gegolden. Maar afkeuring van historische gebeurtenissen is nog iets anders dan strijd tegen een huidig volk of instituut. Riedels werkwijze is om Luis Brion te benaderen vanuit het tijdsbestek en de context waarin Brion heeft geleefd en om te onderzoeken hoe Brion heeft geprobeerd om invloed uit te oefenen op de gebeurtenissen op Curaçao en in Venezuela, uitgaande van zijn mensbeeld.

Luis Brion is geboren op 6 juli 1782 en is op 27 september 1821 overleden. Toen was hij dus 39 jaar. Hij was een kind toen de Franse Revolutie in 1789 uitbrak en een tiener ten tijde van de slavenopstand op Curaçao, als hij 17 is overlijdt zijn vader.

Riedel onderscheidt drie perioden in zijn leven. Vanaf de geboorte op Curaçao tot 1806 (Brion is dan 24 jaar) is de eerste. Riedel noemt dit de periode pro Nederland en Curaçao. Brion is ongeveer op 7-jarige leeftijd door zijn vader Pierre naar Nederland gestuurd om onderwijs te gaan volgen. In Nederland stond hij aan de kant van de patriotten die voor democratie en verandering waren. Hij heeft daar tot zijn 18de gestudeerd en gewerkt. Daarna is hij naar Amerika gegaan waar hij zijn gevoelens voor het federalisme versterkte en is hij teruggekeerd naar Curaçao waar hij tegen de aanvallen van de Engelsen heeft gestreden.

De tweede periode duurde vijf jaar en liep tot 1812. Deze periode noemt Riedel die van de handel en het politiek afstand nemen, na desillusie, van Curaçao. Brion vaart veel en doet zaken met Amerika, waar hij zelfs een beroep doet op het staatsburgerschap, met andere landen in het Caribisch gebied en met Venezuela.

De laatste periode begint in 1813, Brion is dan 30 jaar, en eindigt op zijn sterfdag in 1821. Dit noemt Riedel de periode voor de vrijheid van Amerika in zijn geheel. Brion leert Simón Bolívar kennen, neemt deel aan zijn bevrijdingsstrijd in Venezuela en Colombia en hij blijft de republieken tot aan zijn dood steun verlenen. Brion heeft niet alleen in Noord-Amerika het staatsburgerschap aangevraagd, maar later ook in Venezuela.

Tien hoofdstukken
In tien hoofdstukken passeren de belangrijkste jaren van het leven rond en van Brion de revue. In het eerste hoofdstuk wordt de tijdgeest geschetst van Curaçao, het Caribisch gebied en Latijns-Amerika. Niet alleen Nederland, maar ook Spanje, Engeland en Frankrijk oefenen druk uit op Curaçao en beperken de bewegingsvrijheid van haar inwoners.
Dan wordt een beeld geschetst van de ouders van Luis (die zich soms ook Pedro noemde). Zij waren afkomstig uit dat deel van Nederland dat na de afscheiding in 1830 tot België ging behoren. Pierre Brion, de vader, heeft ondanks zijn katholieke geloof belangrijke posities bekleed in de lokale gemeenschap. Hij onderhield goede banden met kooplui in de hele regio en zwarte revolutieleiders in Haïti en opstandelingen in Venezuela. Vervolgens een hoofdstuk over de schoolperiode in Nederland, waar hij de visie van de patriotten ging aanhangen en waar hij in de strijd tegen de Engelsen gevangen genomen wordt en een hoofdstuk over de militaire erkenning die Brion op Curaçao krijgt wanneer het hem lukt een Engelse blokkade te doorbreken.
In hoofdstuk vijf komt zijn kennismaking met Simón Bolívar aan bod en zijn voorbereidingen om in 1816 vanuit Haïti de eerste bevrijdingstocht naar Venezuela te ondernemen. De volgende twee hoofdstukken gaan over de overeenkomsten en verschillen tussen de visies van Brion en Bolívar. Deze geniale militairen konden het niet eens worden over de verantwoordelijkheid van de macht, Bolívar vond dat die geconcentreerd moest blijven in één persoon, Brion zag die liever verdeeeld over meerdere personen.

De laatste drie hoofdstukken gaan over teleurstellingen en tegenslag, gelardeerd met enkele oplevingen en hoogtepunten. Luis Brion overlijdt op zijn geboorte-eiland Curaçao, waar hij tenslotte naar was teruggekeerd, zonder dat Bolívar hiervan op de hoogte was, op 27 september 1821. Hij wordt er met alle égards begraven. Een eer die tot dan toe niet aan een katholiek mens te beurt is gevallen. Ook Bolívar en zijn regering verlenen hem postuum alle eer.

Na deze hoofdstukken geeft Riedel antwoord op de twee vragen die hij zich in het begin heeft gesteld. Eén behandelt de verandering in Brion zijn relatie tot Curaçao en één geeft een motief aan voor de keus van Brion om voor de bevrijding van Venezuela en Colombia te gaan strijden. Riedel geeft aan het eind van zijn inleiding zelf aan dat, omdat zijn boek geen diepgaande wetenschappelijke studie betreft, er meer onderzoek moet worden gedaan om deze conclusies te staven. Behalve de bestaande boeken van onder andere Brada, Eeuwens, Hartog, Mudarra, Roberto Palacios, Díaz Ugueto en Vargas, zijn er nog documenten in het Nationaal Archief die niet (voldoende) bestudeerd zijn.

Un otro kara di Luis Brion is het eerste boek in het Papiamentu over het leven van Brion. Riedel heeft het kunnen schrijven omdat het Prins Bernhard Cultuur Fonds Nederlandse Antillen en Aruba hem opdracht hiertoe heeft gegeven. Het bestuur hoopt met de opbrengsten uit deze publicatie meer culturele projecten te kunnen financieren. De proloog is geschreven door A.F. (Jandie) Paula. Hij prijst het boek aan vanwege de originele analyse van de auteur. Dit boek is de eerste individuele publicatie van R.M.R. Riedel. Eerder heeft hij in opdracht van de centrale overheid meegewerkt als redacteur en co-auteur aan drie geschiedenisboeken, een aardrijkskundeboek, drie schoolboeken om te leren lezen en een handleiding voor gezond gedrag voor het voortgezet onderwijs. Met de publicatie van Un otro kara di Luis Brion heeft Riedel een serieus en volwassen boek over een groots personage uit de lokale historie afgeleverd.

Riedel R.M.R Un otro kara di Luis Brion, Di revolushonario na Hulanda i Kòrsou pa héroe di libertat di Venezuela i Colombia. Curaçao: Prins Bernhard Cultuurfonds Nederlandse Antillen en Aruba, 2008, 195 pagina’s ISBN: 978-99904-0-869-0. Productiecoördinatie en verkoop bij het Antilliaans Dagblad.

on 10.06.2009 at 13:00
Tags:

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter