Michelle Piergoelam | Fourteen leaves and a cup of water
Op zaterdag 14 september is de opening van de tentoonstelling Roof-A van Michelle Piergoelam. De expositie maakt deel uit van het doorgaande project The Untangled Tales.
Datum: zaterdag 14 september 2024, tijd 16.00 uur.
Galerie: Roof-A, Westplein 9b, Rotterdam
Vragen naar verhalen, tasten naar beelden
Er zijn kunstwerken die zich presenteren als uitvindingen, die de toeschouwer toegang geven tot de poëzie van licht, kleur en ruimte, en het hebben van een menselijk lichaam. Andere kunstwerken paraderen als modellen op een catwalk, om bewondering en begeerte op te wekken, die afstraalt op de ontwerper van al dat moois die, als gevierd genie, na afloop het applaus in ontvangst neemt.
Het werk van Michelle Piergoelam is eerder een stem, zacht maar helder, die ons meeneemt naar een plantage in Suriname, tijdens de duistere periode van de slavernij. Het is nacht en verderop, in het bos komen de mannen en vrouwen bij elkaar, wiens ouders en grootouders geboeid zijn aangevoerd op zeilschepen vanuit Afrika. Ze vormen een kring rond een vrouw die verhalen vertelt terwijl de klamme hitte van het bos op de schouders van de luisteraars drukt.
De woorden van de verteller klimmen en duiken om haar heen als een zwerm vogels op de open plek. De luisteraars onthouden later van die verhalen de sterkste en grappigste beelden, en de handen van de verteller, die daar bij horen, hoe haar sierlijke vingers gebaren maken, een code-taal spreken die de belevingswereld van de Afrikaanse dwangarbeiders verborgen houdt voor de meesters van de plantage.
De verhalen gaan over de spin Anansi, die net als de luisteraars afkomstig is uit Afrika, en die een virtuoze practical joker, oplichter en spotter is. In zijn verhalen is hij steevast de underdog maar altijd is hij uiteindelijk de rijke en machtige Tijger, de gouverneur of andere machtigen met zijn streken te slim af, en zet ze voor schut. Uit wat er in de verbeelding en herinnering kan overblijven van zulke bijeenkomsten en verhalen, in de hoofden van mensen die erbij waren, of hun achterkleinkinderen, daarmee werkt Michelle Piergoelam in haar project The Untangled Tales.
De serie The Untangled Tales is een doorlopend project dat de verhalen van hoop en veerkracht visualiseert, en tradities uitlicht die ons een inkijk geven in de jaren van slavernij en daarna. Verschillende vormen van codetalen zoals de verhalen van Anansi de spin, werkliederen en later ook traditioneel gevouwen hoofddoeken genaamd ‘angisa’ spelen een belangrijke rol. Deze verhalen en tradities, doorgegeven van Afrika tot Suriname en van generatie op generatie, stelden de tot slaafgemaakten in staat om hun gedachten met elkaar te delen zonder dat de slavenhouder wist wat er bedoeld werd. Zo ontstond er een nieuwe manier om hun cultuur te verrijken en zich gesterkt te voelen.
‘Fourteen leaves and a cup of water’ is het volgende hoofdstuk in de reeks. Het gaat over de uitgebreide kennis van flora van de tot slaafgemaakten. Verworven uit eigen ondervindingen en hun gedetailleerde herinneringen aan de Afrikaanse wouden en savanne. Door deze kennis in te zetten als machtsmiddel, wisten sommige van hen hun onderdrukkers te vergiftigen. Ze kenden de medicinale werking van bepaalde bladeren en wisten welke planten eetbaar waren en welke niet. Het is deze diepgewortelde plantenkennis die hen in staat heeft gesteld te ontsnappen aan de wrede omstandigheden op de plantage en te overleven in het dicht beboste regenwoud van Suriname