Meningen over Touched, gedichtenbundel voor jongeren van Nowilia Tawjoeram-Sabajo
door Marja Themen-Sliggers, Xaviera
Wat een leuk initiatief! We kennen niet veel Surinaamse kindergedichten, moeten we eerlijk bekennen. Ikzelf en ook mijn kinderen en kleinkinderen zijn groot geworden met ‘rijmpjes en versjes uit de oude doos’, waarvan de eerste druk stamt uit 1910, en Ziezo de 347 kinderversjes van Annie M.G. Schmidt. Taal op een speelse, rijmende manier is leuk voor kinderen en helpt ze bij de taalontwikkeling. Té Hollands, ja, misschien… maar, kijk eens naar ‘Bang voor de bullebak’:
Kinderen wat hoor ik daar/ in de verte voor misbaar?/ Hele grote reus komt er aan./ Kom maar dicht bij moeder staan,/ dichter, dichter, dicht bij mij./ De bullebak/ komt naderbij.
Bullebak maken is wel echt Surinaams, toch? Xaviera kreeg eens toen ze nog klein was een bundel versjes die haar moeder voor haar had gemaakt. Ze begonnen allemaal met:
‘Tante Tine is een dame/ En ze woont in Suriname/ Aan de Franchepanestraat/ Waar haar houten huisje staat’
Daarna volgden verschillende coupletten over allerlei onderwerpen die voor een kind van belang zijn.
Genoeg redenen voor ons om vol enthousiasme te beginnen aan Touched, hoewel ik het omslag niet mooi vind, de afbeeldingen zijn niet op elkaar afgestemd en verwijzing naar de gedichten die samen de inhoud vormen zijn er nauwelijks te vinden. Nowilia’s gedichten gaan over onderwerpen die herkenbaar zijn, alledaags, dat vindt Xaviera te waarderen. En dat dan in de loop van het gedicht een onverwachte wending komt, daar hou ik van. Jammer vinden we alletwee dat Nowilia Tawjoeram veelvuldig rare zinsconstructies gebruikt om zo de zinnen te laten rijmen. Ik denk niet dat Xaviera deze gedichten kan gebruiken voor haar poëzielijst op het vwo. Toch hopen we dat er meer en meer aandacht komt voor Surinaamse gedichten.
Nowilia Tawjoeram
Weinig spannends
door Christine F. Samsom
Als je zeventien jaar bent en in de tweede van het vos zit, dan heb je bij het vak Nederlands al aardig wat geleerd over poëzie. Mijn tienernichtje vindt de gedichten in de bundel geen gedichten. Het is volgens haar gewoon proza over allerlei onderwerpen. En de manier waarop die onderwerpen besproken worden, vindt ze meestal niet interessant, vaak saai, soms zelfs ‘stom’. Bij haar werkt het lezen van de bundel dus niet als aanmoediging om te gaan schrijven, maar het werkt meer op de lachspieren. Haar oma, oud-schoolhoofd, geeft haar gelijk. Zij vindt dat Nowilia nog een lange weg te gaan heeft en dat het eigenlijk zonde is van het papier om die gedachten nu al te bundelen. Samen maken ze grappen naar aanleiding van de bundel.
Ook een vriendin van mij is op z’n zachtst gezegd niet blij met het boekje. ‘Moet dit materiaal zijn op de poëzielijst van de jeugd?’ vraagt zij zich af.
Ook bij mij is dat het geval. Een gedicht, ook voor jongeren, moet je vastpakken en vasthouden, het moet je meesleuren, ontroeren of verrassen, boos maken of een diepe vrede geven, het moet je ademloos maken als na een kilometers lange tocht door het bos, genietend van originele beeldspraak, dubbelzinnigheid en een andere woordkeus dan de gangbare, woorden waarover je moet nadenken, zonder geforceerd over te komen. In Touched is weinig spannends, vernieuwends, humoristisch of ontroerends. Het is meestal cliché. I am not at all touched! Mag ik Nowilia raad geven? Als u jongeren wilt bereiken, ga dan in de leer bij goede ‘rappers’! Die weten jongeren te boeien met rijm, ritme en een spannende inhoud.
Over de smaak valt niet te twisten
door Jerry Dewnarain, met dank aan Anju Chitan
Gedichten duiken overal op, in allerlei soorten en maten. In het voorwoord van Touched waarschuwt de dichter ons ook nog dat poëzie niet altijd hoeft te rijmen. Het gaat om de woordkeuze en vooral om het ritme vindt Nowilia Tawjoeram-Sabajo. Wat dit laatste betreft ben ik het met de schrijver eens. Maar ik heb moeite, veel moeite zelfs met de vorm van haar gedichten. Het gevaar van lange verzen is, dat de inhoud al gauw op een kort verhaal of mededeling gaat lijken. De kracht van poëzie gaat dan verloren met als gevolg dat men de gedichten saai kan vinden. Touched is in ieder geval geen (moderne) literaire poëziebundel. De bundel mist de meerdimensionaliteit (gelaagdheid) van de literaire poëzie. Mijns inziens bevat de bundel eenvoudige gedichten met gemakkelijke versjes waarin veel wordt uitgelegd. De woorden zeggen vaak niet meer dan wat er staat. Dus hier is absoluut geen sprake van diepgang of gelaagdheid. Vandaar dat Anju Chitan, examenleerling van het mulo in Saramacca, bijvoorbeeld het gedicht ‘Eten’ op pagina 12 stom vindt. ‘Ma, wat is er te eten?/ Eten, mens, de hele dag wil jij eten!/ Als de dag begint, zoek je naar eten,/ tot voor je slapen gaat./ Voor jou is de dag eten en drinken,/ om daarna weer te eten en te drinken/ tot je hoofd ’s avonds je kussen raakt.’ De gedichten in Touched zijn heel persoonlijk en een uiting van iets wat de persoon is overkomen. Kinderen en jongeren kunnen zich erin herkennen en er wel degelijk steun aan hebben, anderen kunnen zich eraan ergeren. Terwijl literaire poëzie onze zintuigen en verbeelding aanspreken en vaak ook een diepere en soms onbewuste laag, dus onze intuïtie. En juist op grond van de eenvoud en herkenbaarheid zou deze bundel door jongeren gelezen moeten worden. Maar over de smaak valt niet te twisten!, zegt het oude cliché.
Nowilia Tawjoeram-Sabajo: Touched, 24 pp.. Paramaribo: Suriprint N.V., oktober 2014. ISBN 978-99914-7-314-7
RSS
Facebook
Twitter
