blog | werkgroep caraïbische letteren
2
 

Medardo de Marchena

Op 1 juli [2021] verschijnt: Medardo de Marchena; Een gevaar voor rust en veiligheid van het gebiedsdeel Curaçao bij uitgeverij In de Knipscheer in Haarlem.

Op 1 juli 1863 werd voor de Antilliaanse eilanden de slavernij afgeschaft, waarmee de Afro-Antilliaanse emancipatie een motiverende impuls kon worden gegeven. Ruim vijfenzestig jaar nadien constateerde Medardo de Marchena dat er van die emancipatie absoluut niets terecht was gekomen.

Medardo de Marchena; ets, 14,5 x 20 cm;
Bert Kienjet, Leiderdorp, 2021

In 1929 publiceerde Medardo de Marchena een schotschrift waarin hij onstuimig uithaalde naar het koloniale bestuur, de rooms-katholieke missie en het internationale grootkapitaal op Curaçao. In ongekend felle bewoording hekelde De Marchena het racisme en de hypocrisie van de blanke elite en de uitbuiting van de Afro-Curaçaose bevolking. Hij kwam erdoor in beeld bij de inlichtingendienst op het eiland. Inspanningen hem gevangen te zetten mislukten tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Medardo werd opgepakt vanwege het uitdragen van een staatsgevaarlijk gedachtegoed en bracht de oorlogsjaren door in een interneringskamp op Bonaire.

foto Medardo de Marchena – collectie L.A. Abraham, Bonaire

Medardo de Marchena schreef het schotschrift in het Papiaments, de creoolse moedertaal van hem en zijn mede-eilanders uit alle lagen van de bevolking: Ignorancia ó Educando un pueblo. Onder de titel Onwetendheid of De vorming van een volk verschijnt het felle betoog voor het eerst in Nederlandse vertaling. Aan dit pamflet gaat een uitgebreide inleiding vooraf, waarin Aart G. Broek een gedenkwaardig handelen uit de koloniale geschiedenis beschrijft.

Pedro Pablo Medardo de Marchena was de buitenechtelijke zoon van de Afro-Curaçaose vrouw Anna Delphina Wiel. Hij werd geboren op donderdag 29 juni 1899 in het stadsdistrict Willemstad op Curaçao. Zijn opvoeding werd financieel en emotioneel gesteund door zijn Joodse vader Abraham de Benjamin de Marchena. Van hem kreeg Medardo als jong volwassen man de achternaam. Dat was niet vanzelfsprekend en onderstreepte Abrahams verbondenheid met Delphina en hun zoon. In 1920 bezocht Medardo New York. Daar maakte hij kennis met de ideeën en idealen van de Afro-Caribische activist Marcus Garvey. Die zouden hem zijn leven lang beïnvloeden. De Marchena overleed op 15 mei 1968 op Bonaire.

2 comments to “Medardo de Marchena”

  • Veel dank voor betrokkenheid, inzet en publiceren!!

    Een gedachte: bij “Ignorancia”; hierin hoor ik het begrip onverschilligheid. Voorbij onwetendheid.

    • @ Wine Fransen / Het lijkt mij juist om in ‘ignorancia’ ook ‘onverschilligheid’ te horen, al was het maar omdat ‘ignorá’ sowieso niet alleen betekent: ‘niet weten’, maar ook ‘niet willen weten’, ‘veronachtzamen’. De Marchena maakte zich in het pamflet ook flink druk over die ‘onverschilligheid’ van zijn mensen. Deze ‘lethargie’ koppelde hij aan het verleden van slavernij, dat ‘de wil om te weten’ eruit geslagen had, maar was daarmee misschien wel verklaard maar geen excuus om niet heftig te schudden opdat mensen in beweging zouden komen om hun rechten en verplichtingen invulling te geven en er hun voordeel mee te doen.

1 Trackback/Ping

Your response at Wine Fransen

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter