Literaire oogst van Caribische bodem
Tekst en foto’s: Mineke de Vries
Een club van een kleine twintig Caribische auteurs zet zich in Nederland in om de literatuur van de Caribische eilanden bekend te maken. “We willen het moois wat wij te bieden hebben op literair gebied propageren en uitdragen”, zegt Sandra Sue, voorzitter van de stichting Simia Literario. De schrijversclub organiseert lezingen, adviseert elkaar en geeft met regelmaat boekjes uit van de gezamenlijke auteurs.
“Het is de bedoeling dat de mensen die bij ons zijn aangesloten door elkaar en door mensen van buiten worden geïnspireerd maar ook de mogelijkheid hebben om advies van anderen te vragen. Als daaraan behoefte is, kunnen diegenen die dat willen hun werk ook laten lezen aan collega-schrijvers.” Dat zegt de van Aruba afkomstige Sandra Sue, die sinds 2011 voorzitter is van Simio Literario, dat letterlijk literair zaad betekent.
“We vragen onze eigen leden om voordrachten te houden, om iets te vertellen over datgene waarmee ze bezig zijn. Zo geeft Gisèle Ecury binnenkort een lezing over haar recent uitgekomen boek De Rode Appel. En Charlotte Doornhein kwam wat vertellen over haar projecten op Curaçao, zij schrijft bovendien dit jaar het kinderboekenweekgeschenk voor Aruba. Maar we hebben ook gezellige bijeenkomsten zoals met Nieuwjaar waar wordt gedeclameerd en muziek wordt gemaakt.”
Ook worden mensen van buiten het netwerk gevraagd om inspirerende lezingen te geven. Kinderboekenschrijver Roland Colastica vertelde over zijn onderzoek naar de Engels/Caribische literatuur, maar ook was er een middag over poëzie. “Dat zijn dus meer middagen over de techniek van het schrijven, er wordt uitgelegd hoe een gedicht in elkaar zit en welke literaire vormen er zijn.” Maar ook cursussen correct spellen in het Papiaments stonden afgelopen jaar op het programma.
Jemyra Daal leest voor uit de gedichtenbundel Tula mijn droom tijdens het Grachtenfestival 0- 17 augustus.
Literaire cultuur
Bij de literaire club Simia Literario staat de propaganda van de Antilliaanse en Arubaanse literatuur voorop. Schrijvers van de Cariben verenigen zich om elkaar te inspireren en van elkaar te leren, maar vooral ook om uiting te geven aan hun cultuur. In 2001 ontstond Simia op initiatief van Quinto Nicolaas (Aruba) en Liberta Rosario (Curaçao). Doel was Antilliaanse en Arubaanse schrijvers bij elkaar te brengen en ze te ondersteunen bij het schrijven. Ook wilde men de literatuur van dit gebiedsdeel uitdragen in Nederland om te laten zien wat er is aan literaire cultuur. Daarnaast werden meer schrijvers aangezet tot schrijven. De gedichten en verhalen van de aangesloten schrijvers willen met het literaire zaad, simia literario niet alleen zaaien, maar ook oogsten. Sandra: “Onze auteurs schrijven in drie talen, Nederlands, Engels en Papiaments, maar we vertalen onze bijdragen aan gezamenlijke uitgaven altijd naar het Nederlands, omdat we het belangrijk vinden dat juist Nederland onze literatuur kent.” Overigens stelt Sandra dat het verschil literatuur en lectuur echt een Nederlandse scheiding is. “In andere landen heb je die helemaal niet, al is er natuurlijk wel een gradatie in kwaliteit.”
Voorzitter Sandra Sue van Simia Literario: “We willen het moois van onze eigen cultuur overdragen.”
De groep Caribische schrijvers weet elkaar snel te vinden in Nederland. “We hebben te maken met een kleine gemeenschap waarin men elkaar veelal wel kent en zo vreselijk veel auteurs zijn er niet.” Mensen die tot de groep van Simia behoren, zijn bijvoorbeeld Eugenie Herlaar, Olga Orman, Frida Winklaar-Domacassé, Collin Schorea, Charlotte Doornhein, Alida Kock, Joan Leslie, Lambertha Souman, in totaal zo’n vijftien à twintig mensen. Ook de dit jaar overleden Richard de Veer behoorde tot Simia. De enige voorwaarde is dat de leden een band met de eilanden hebben of dat hun werken een Caribisch thema hebben. De meeste van de aangesloten auteurs schrijven novellen, romans en gedichten. Sandra Sue schrijft zelf ook, maar tot nu toe uitsluitend non-fictie. “Ik vind dat ik dat altijd nog eens moet doen, fictie, maar ik hik er een beetje tegenaan.”
Communicatie
Sandra Sue kwam in de jaren zeventig naar Nederland om geneeskunde te gaan studeren, wat niet de juiste studie bleek. Een aantal jaren later vond ze die wel, ze ging Beleid en Management in de Gezondheidszorg studeren aan de Erasmus universiteit. Door haar bijvak publieksvoorlichting kwam ze in de communicatie terecht en inmiddels werkt ze al vele jaren op het Provinciehuis in Utrecht. Naast deze baan had ze ook met regelmaat andere banen erbij, altijd in zorg en welzijn. Zo was ze onder andere beleidsmedewerker bij Forsa en coördinator van een gezondheidsvoorlichtingscentrum voor migrantenvrouwen in Amsterdam. “Door fusies van allerlei stichtingen voor Antillianen, bleven er uiteindelijk steeds minder organisaties over, waardoor ook het werk terugliep.” Sue schreef ook veel voor allerlei bladen die zich richtten op migratie, zoals Plataforma, Na Kaminda en Contrast.
Sinds haar aantreden in 2011 is Sandra Sue ook direct voorzitter van Simia en vormt met nog drie anderen het bestuur. Sue: “Naast onze intern gerichte activiteiten treden we daarnaast ook zoveel mogelijk naar buiten. Zo hadden we met ons tweede lustrum in 2011 een bijeenkomst in de Bibliotheek van Amsterdam, maar ook zijn we bijvoorbeeld altijd met een stand aanwezig op de Arubadag.” Tevens was Simia dit jaar op het Grachtenfestival op 17 augustus, waar ze voor NiNsee een deel van hun programma invulde. En tijdens de parade van tweehonderd jaar Koninkrijk in Apeldoorn was de literaire club met een boekenmarkt present in het Antillenpaviljoen.
Boeken van de groep
Topa Tula
Op de boekenmarkten van Simia Literario worden de boeken verkocht van alle aangesloten schrijvers. Ze worden door verschillende uitgeverijen uitgegeven, die overigens wel met name gericht zijn op de Antilliaanse, Arubaanse en Surinaamse markt, zoals In de Knipscheer, Amrit in Den Haag, Carib Publishing. Maar Simia maakt ook eigen gezamenlijke uitgaven met bijdragen van alle aangesloten auteurs. “De eerste keer hebben we dat in eigen beheer gedaan, de laatste jaren doen we dat bij kleine uitgevers. We hebben nu in totaal vijf uitgaven, vaak gekoppeld aan een thema.” Titels van Simia zijn onder andere Bentana Habri (open raam), een bundel met vooral gedichten en Caribbean Waves of Words. Over identiteit werd ook een gezamenlijk boek gemaakt: Ta ken mi ta (Wie ik ben). Naast de eigen identiteit komt ook de nieuwe status van de zes eilanden regelmatig terug. Gerarda Lauf roept in haar aanklacht over de onrust Tula aan: Stuur je wijsheid, leiding, liefde en begrip. Vraag God om de zes broeders en zusters te zegenen, opdat zij allen met vertrouwen de weg kunnen volgen die ze zelf gekozen hebben.
Het boekje Topa Tula (Ontmoet Tula) uitgegeven door Amrit heeft de slavernij en de held Tula als thema. Indringende gedichten en verhalen zijn hierin opgenomen: maan, zeg me hoe standvastig hij stond, zodat ik me zijn voorbeeld kan herinneren, zodat ik kan staan zonder om te vallen, zonder te vallen in een perspectief zonder toekomst; opdat ik het kan volhouden alle dagen die mij nog resten, kan doorzetten onder de zweep van het leven (Dromen van vrijheid, Frida Winklaar).
“Heel bijzonder om in dit verband te vermelden is dat we vorig jaar een project hebben gedaan rondom het boekje Topa Tula. We zijn ermee naar een basisschool in Amsterdam Zuid Oost gegaan en hebben daar het verhaal van Tula verteld en uit de gedichtenbundel voorgelezen. Na een kleine oefening in gedichten maken kregen de kinderen de opdracht zelf een gedicht te maken over Tula; wat zouden ze tegen hem zeggen als ze hem zouden tegenkomen? Met de versies van de kinderen hebben we een nieuw boekje met deze kindergedichten gemaakt. Tijdens de Tula-herdenking tijdens het Grachtenfestival heeft een aantal kinderen hieruit bovendien voorgedragen, dat was echt erg mooi.”
Naar de eilanden
Ook op de Caribische eilanden probeert Simia zoveel mogelijk contacten te krijgen. “Als ik daar ben ga ik alle boekhandels langs. Wij allen proberen contacten te krijgen bij organisaties en bibliotheken, maar ook met schrijvers daar, omdat verbinding ons doel is.” Een voorbeeld daarvan is ook het contact met de Pedagogische Academie op Aruba, voor Simia een belangrijk contact, omdat de studenten vaak opdracht krijgen om Nederlandse kinderboeken in het Papiaments te vertalen voor Charuba, een uitgeverij die met behulp van uitgeverij Leopold is opgezet.
“We zijn een volk geworden dat op en neer trekt van Nederland naar de Cariben en omgekeerd. De werelden horen bij elkaar en daarom willen we niet alleen in Nederland maar ook op de eilanden de cultuur van onze oorspronkelijk eigen bodem laten zien.”
Enkele uitgaven van Simia Literario
Topa Tula/Ontmoet Tula, uitgeverij Amrit, samenstelling Giselle Ecury en Olga Orman, ISBN 978 90 74897 65 5
Wie ik ben/Ta ken mi ta, uitgeverij In de Knipscheer, ISBN 978 90 6265 680 6
RSS
Facebook
Twitter
L.S Zijn er ook Surinamers aangesloten ?
Vriendelijke groet,
Marijke
Niet voorzover wij weten. Maar dat neemt niet weg dat die wel welkom zullen zijn.
Ik ben beginnend schrijfster en heb behoefte aansluiting te vinden bij de groep. wat moet ik daarvoor doen? Wat en hoe is de werkwijze?
Met vriendelijke groet,
Nanda
Simia Literario heeft een eigen Facebook-pagina. Van daaraf is het gemakkelijk om connectie te maken met de leden.
L.S.,
Is er naast Facebook nog een andere wijze om met jullie in contact te treden. (Misschien via de mail). Alvast hartelijk dank!
Vriendelijke groeten, Nadine.
P.S. Leuk je hier treffen, Collin.
Mail: zie onder Contact op de balk bovenaan
WCL