Licht en duisternis
Licht en duisternis/ goed en kwaad, het zijn essentiële tegenstellingen binnen de klassieke epische verhalen en filosofie van alle volken. In de verhalen van de oeroude Indiase cultuur, van de Grieken en de Romeinen en van de inheemse volken in de Amerika’s, om enkele voorbeelden te noemen. Overal zien we die tegenstelling van licht en donker, van goed en kwaad steeds weer terugkomen. We zijn nu in de dagen van het Divalifeest, feest van de overwinning van het licht op de duisternis. Het feest wordt jaarlijks gevierd in oktober/november, in de periode van de ‘nieuwe maan’, wanneer het ’s nachts pikkedonker is. Het is gewijd aan Laksmi, godin van het licht. De mens maakt zichzelf en zijn omgeving schoon en steekt wanneer de duisternis valt, zoveel mogelijk lampjes, dya’s, aan.
Ramayana, batik van Soeki Irodikromo
De Mahábhárata is een van de bekendste hindoe-epen, waarin de jonge strijder Arjuna deel moet nemen aan een strijd van familieleden tegen familieleden, uiteraard om land. Hij wil dat niet; hij is van plan zich terug te trekken in het woud, maar zijn raadgever Krishna, incarnatie van de god Vishnu, dringt erop aan dat hij zijn plicht als krijger doet. Arjuna wil dat Krishna zijn ware gedaante laat zien; dat doet deze godheid en dan vindt een omslag plaats in het denken van Arjuna. Hij en Krishna overleven de strijd en dan begint er een nieuw tijdperk voor Arjuna.
Arjuna… zo heet ook de hoofdpersoon in het jeugdboek van Cobi Pengel, in 2014. De moderne Arjuna overwint ook; hij overwint het kwaad met steun van het meisje Anuradha, dat hem gestuurd was door Masra Fu Stari Kondre. Hij weet de vertegenwoordiger van het kwaad, Ridrie (lijkt op didibri) terug te krijgen in zijn donkere aardse gat. Dan kan hij Divali, het feest van het licht, echt gaan vieren! Met zijn neefje, Krishna, die voor het feest uit Nickerie gekomen is. Is Nickerie een godenhemel? Enfin, Cobi Pengel heeft op een moderne manier een oeroud menselijk thema vorm gegeven voor kinderen.
Ramayana: Sita verleidt Krishna
Ramayana
De Ramayana is het meest bekende en beroemde hindoe-epos, een echte ‘klassieker’. In Suriname wordt er regelmatig een toneelversie van opgevoerd en dan komen echt niet enkele hindostanen. Het is een klassiek verhaal over liefde tegenover jaloezie, machtswellust tegenover kracht en steun. Het verhaal gaat over Rama en Sita. Rama is de oudste zoon van koning Dasharath, van een van zijn drie vrouwen. Rama groeit op als een jongeman vol goddelijke kracht. Sita is een meisje dat als baby gevonden werd door koning Janaka. Als ze de leeftijd heeft om te trouwen schrijft Janaka een wedstrijd uit: wie de boog van de god Shiva kan hanteren, krijgt Sita als bruid. Uiteraard is Rama de enige die ertoe in staat is en hij krijgt Sita dan ook als bruid.
Dan begint het eigenlijke verhaal: hoe Rama wegens jaloezie in de familie 14 jaar in ballingschap moet gaan. Hij trekt zich terug in het bos, Sita gaat met hem mee en ze zijn heel gelukkig in een eenvoudige hut temidden van de natuur. Halfbroer en grote vriend Lakshmana blijft bij hen ter ondersteuning. Dan wordt Sita ontvoerd door een schoft van een koning, Ravana. Hij houdt Sita bij zich tot ze bevrijd wordt door Rama en Lakshmana met grote steun van koning aap, Hanuman, wijste en slimste van het Vanaravolk. Rama en Sita zijn herenigd, maar kunnen ze bij elkaar blijven? Heeft Sita niet haar kuisheid verloren? Heeft die valse Ravana haar in zijn bed genomen? Een koningin moet kuis zijn! In verschillende versies van het verhaal is er een ander einde, ongelukkig, of uiteinelijk toch gelukkig. En dat is weer die tweeslachtigheid van de mens, die tot uiting komt in klassieke epen.
Soeki Irodikromo. Foto © Ingrid Moesan
Marijke Verkuijl die getrouwd was met de grote kenner van de hindoe-religie Nico Waagmeester, die helaas veel te vroeg is overleden, heeft in 2008 de Ramayana herschreven, met het hoofdthema in zwart gedrukt en voorspel, tussenspelen, neventhema’s en naspel in blauw. Het is een prachtig boek met afbeeldingen van batiks van Soeki Irodikromo over het leven van Rama als rijke illustraties. We zien afbeeldingen van de originele batiks en van details. Deze afbeeldingen maken het boek bijzonder aantrekkelijk! Een juweel voor liefhebbers van boeken en uiteraard voor het onderwijs! Er zijn nog exemplaren. De auteur Marijke Waagmeester-Verkuijl kan daar informatie over verschaffen.
Marijke Verkuijl (tekst) en Soeki Irodikromo (batiks): Ramayana, epos van Rama en Sita; 240 pp.; fotografie: Erik Keles. Paramaribo: Suriprint NV, 2008. ISBN 99914-9579-7
Ramayana, batik van Soeki Irodikromo
Andere boeken:
Voor wie geïnteresseerd is in het hindoeïsme is het goed te weten dat meer boeken erover hier in Suriname zijn uitgekomen. Zo heeft pandit Balram Patandin een serie uitgegeven over ‘De vijf juwelen van het Hindoeïsme’. In deel 2 worden de hindoefeestdagen beschreven. Daar vindt de lezer alle informatie over Divali! Ook C. Baidjnath Misier heeft een serie gemaakt, waarvan deel 2, ‘HOY offers & yoga’. Ook een belangrijk boek, een eenvoudige handleiding die bij de uitvoering van rituelen kan worden geraadpleegd.
J.P.K. Sukul: De Bhagavadgítá. Nederlandse vertaling en enkele hoofdstukken. Beschouwingen. Proefschrift aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Utrecht: drukkerij Storm, 1958;
Balram Patandin: De vijf juwelen van het Hindoeïsme, deel 2. Paramaribo: Saraswati n.v., 1999;
C. Baidjnath Misier: HOY offers & Yoga, deel 2 van ‘Het Hindoeïsme’. Uitgever Stichting Áshrama, 2000. ISBN 90-802196-3-0;
Krishna Dvaipáyana Vyása: Mahábhárata, vertaling en bewerking: H. Verbruggen. Den Haag: Mirananda uitgevers b.v., 1991. ISBN 90 6271 815 9
RSS
Facebook
Twitter
