Libertat pa krea pas; Konekta; De puzzel in elkaar zetten
5 mei-lezing door Miguel Goede PhD, op de Plasa di Pas, Curaçao
door Miguel Goede
Introductie
Het is een grote eer om deze rede te mogen houden. Ik realiseer mij hoe belangrijk 5 mei is. Het is de dag dat wij reflecteren op vrijheid en vrede. Het is een moment dat een speech verdient van het niveau van Martin Luther Kings “I have dream”. Ik zal het hebben over vrede, connecten of verbinden, inclusie en cohesie, tegen de achtergrond van 160 jaar afschaffing van de slavernij, het einde van de Tweede Wereldoorlog en de nieuwe oorlog in Europa ― de oorlog in de Oekraïne ― na de pandemie en wij op Curaçao anno 2023, richting de toekomst gaan.
Ik stel dat wij gefragmenteerd zijn als losse delen van een puzzel. Dat dit mogelijk te maken heeft met onze geschiedenis. Maar uit de geschiedenis blijkt ook dat onze helden hebben gestreden voor vrijheid, gelijkheid en broederschap; dus eenheid en vrede. Dat wij nog een weg te gaan hebben om deze idealen te benaderen maar dat wij ons kunnen laten inspireren door onze helden en andere landen die ook van ver zijn gekomen.
Wij leven in het post-pandemietijdperk. Velen praten er niet meer over en dat is gevaarlijk, want het zal niet de laatste zijn en wij hebben lessen te leren. De pandemie is/was ook een wereldoorlog; een oorlog tegen het virus. Wij leven nu in transitie naar een nieuw tijdperk of aan de vooravond daarvan. Wij moeten leren van de lessen van de pandemie. Eén van de lessen is dat wij moeten streven naar (meer) inclusie. De zwakken en armen zijn het hardst getroffen. Maar het virus discrimineert niet dus kan iedereen ziek worden; als de “zwakken’’ ziek worden kunnen ze ook anderen besmetten, en omgekeerd natuurlijk. De pandemie heeft ons laten zien wat de gevolgen zijn van exclusie (Goede, 2020; Zakaria, 2020).
Experts zeggen dat dit niet de laatste pandemie en/of crisis is geweest. Sterker nog, wij leven thans in de klimaatcrisis. Ook deze dwingt ons om ons met elkaar te verbinden om deze op te lossen. Helaas hebben velen van ons dat nog niet in de gaten en/of geleerd.
Pa konekta tin ku inkluhi óf andersom: inclusie vergt connecteren, en connecteren is insluiten. Dat lijkt mij een logische stelling. Immers je moet iemand naar je toehalen en vasthouden om met elkaar te verbinden.
Een ex-student, die alweer meer dan 12 jaar geleden is afgestudeerd, is met mij via Whatsapp verbonden, mailde een tijdje terug zijn Quote of the day; “We are only as strong as we are united, as weak as we are divided“….. Ik moest denken aan “de zwakste schakel.” De volledige uitdrukking is: “Een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel.” Dit geldt ook voor onze samenleving. Onze samenleving bestaat uit te veel zwakke schakels.
Oorzaken
Laten wij beginnen stil te staan bij de oorzaken van de Tweede Wereldoorlog. Samengevat: de economische crisis speelde een belangrijke rol in de gebeurtenissen voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog, door politieke instabiliteit c.q. verdeeldheid, protectionisme, militarisering en expansief buitenlands beleid aan te wakkeren. Het lijkt erg veel op 2023.
Later gaan wij inzoomen op onze verdeeldheid. Een van de fenomenen die ons verbinden in de weg staat is de ‘(sociale) bubbel’. Dat is onze eigen afgesloten levenssfeer of denkwereld; met de rest zijn wij niet echt verbonden. Het is onze eigen werkelijkheid. Wij weten te weinig van elkaar, met name van de zogenaamde zwakkeren. Ik verwijs ook naar het rapport over cohesie van het Centraal Bureau voor de Statistiek, die dit met cijfers staaft (CBS, Eerste resultaten sociale cohesie onderzoek, 2016). Ik kom straks terug op dit rapport.
Wat verdeelt ons? Het benadrukken van de verschillen; exclusie (ras, herkomst, identiteit, Nederland, autonomie, taal, opleiding, inkomsten en vermogen, buurt (bario) waar men woont, beroep of waar men werkt, politiek, religie, afgunst, jaloezie, angst).
Wat bindt ons? Feest, muziek, succes, het eiland, de viering van de diversiteit (Goede, 2021).
Ook als wij teruggaan naar Tula, is Tula uiteindelijk door zijn eigen mensen verraden. Dat is niet uniek. Vele helden zijn door hun eigen mensen vermoord. 10-10-10 hebben wij iets dat verbonden was (de Nederlandse Antillen) verbroken. In die periode moesten wij als eilanden breken en wat heeft het opgeleverd? Ook hier werden wij geconfronteerd met elkaar niet alleen figuurlijk- karaktermoord – maar ook letterlijk afmaken. De verdeeldheid manifesteerde zich heel duidelijk in het referendum van 2009 in wat wij met Sí/Nò duiden. Velen stellen dat deze strijd littekens heeft achtergelaten.
De wereld is vanaf 1980 doorgeslagen in het neoliberalisme en het bijbehorende individualisme. Dat is één van de diepere oorzaken van de pandemie. De Franse econoom Thomas Piketty toont aan dat als er niets gedaan wordt, het verschil tussen rijk en arm zal blijven toenemen. Dat de verbinding tussen rijk en arm verder zal afzwakken, met alle gevolgen van dien; afnemende cohesie. Daar zal iets aangedaan moeten worden (Piketty, 2014). Het internet verbindt, maar paradoxaal creëert het nieuwe superrijken die losraken van de rest (Keen, 2015). Ook lijkt het internet te verbinden maar scheidt ons ook. Wij kijken meer naar onze schermen dan naar elkaar.
Nu worden wij geconfronteerd met eenzaamheid en gebrek aan cohesie met grote sociale en psychische gevolgen. De WHO (World Health Organization) gebruikt niet het woord pandemie om aan te geven dat het aantal gevallen van mensen met sociaal-psychologische gevolgen enorm is toegenomen, vóór en zeker ná de pandemie. Deze tendens is ook gesignaleerd door onze geestelijke gezondsheidzorg, recentelijk in een presentatie voor de Staten (Gepland vragenuur over geestelijke gezondsheidszorg uitgesteld vanwege afwezigheid minister, 2023). Allemaal zaken die aangeven dat wij nu een andere weg moeten inslaan: meer samen, meer eenheid.
Langs een lange weg heeft de pandemie ons geleid naar hervormingen die zijn vermeld in het zogenaamde landspakket en is na veel (politieke maar ook maatschappelijke) strijd die ons verdeelt een Onderlinge Regeling getekend in april 2023.
Wij hebben nog een lange weg te gaan. Wij moeten ons daarbij het volgende realiseren: Helen, genezen, is heel worden. Het is een noodzakelijke voorwaarde om te verbinden, cohesie te bevorderen, vredig te leven en welzijn te bevorderen.
Vrede
Vrede is meer dan de afwezigheid van oorlog. Vrede kan worden gedefinieerd als een staat van kalmte, kalmte en vrijheid van conflict of verstoring. Het is de afwezigheid van geweld, oorlog of enige vorm van vijandigheid tussen individuen of groepen. Vrede verwijst ook naar een staat van harmonie en begrip tussen mensen, waar verschillen worden opgelost door geweldloze middelen en wederzijds respect. Vrede kan zowel innerlijk zijn, verwijzend naar een gevoel van innerlijke kalmte en tevredenheid, als uiterlijk, verwijzend naar een vreedzame samenleving of wereld. Het is een fundamentele waarde en een doel van de menselijke samenleving en wordt vaak nagestreefd via dialoog, diplomatie, bemiddeling en geweldloos activisme.
Na de wereldoorlog tegen het virus hebben wij nu de oorlog in Oekraïne. Ook de oorlog in Oekraïne is het gevolg van exclusie; over en weer, van West en Oost. Alle reden om te reflecteren op vrede en verbinden. Wij hebben verbinders, bruggenbouwers nodig. Churandy Martina is een voorbeeld uit onze sportwereld. Het gaat om een balans tussen “We and I”. ‘We’ is verbondenheid (Goede, 2020). Dat kan nu Rutger Bregman (internationaal vermaarde Nederlands historicus en auteur) stelt dat de meeste mensen deugen, dat de meeste mensen geneigd zijn tot inclusie. Yuval Noah Harari, de Israëlische historicus stelt ook dat mensen geneigd zijn tot samenwerken om te overleven. Zo hebben wij het vanaf het begin gedaan, Dus er is weinig reden om mensen uit te sluiten (Bregman, 2019; Harari, 2014).
Verbinden van helden, onze geschiedenis en verhalen
2023 is het jaar van 160 jaar afschaffing van de slavernij. Op 19 december 2022 heeft de Nederlandse Staat, bij monde van minister president Rutte, excuses aangeboden voor de rol die ze hebben gespeeld. Het was geen punt maar een komma.
Twee vrijheidsstrijders van Curaçao Tula en George Maduro hebben hun leven opgeofferd in de strijd voor de vrijheid. Staand op de schouders van deze YDK-helden moeten we vrede bouwen. “Never again” (de slogan geassocieerd met Holocaust, genocide, oorlog) kunnen we alleen bereiken in een wereld waar vrede heerst.
Bij slavernij denken wij vaak meestal aan Tula. Brion en Piar zijn helden maar verbinden wij niet met slavernij maar met de onafhankelijkheid van Zuid-Amerika van Spanje. Echter, alle drie zijn kinderen van de Franse Revolutie (1789-1799) en waren tegen de slavernij en zowel Tula als Piar stierven voor de vrijheid, ook de vrijheid van de slaven.
Tula
Op 17 augustus 1795 legden Tula en zijn mensen het werk neer op plantage Knip en vertrokken richting Willemstad. Het verhaal van Tula is geïsoleerd, maar het is één verhaal. Tula, Brion en Piar, alle drie worden verboden door Otrobanda; twee zijn er geboren en Tula is daar op wrede wijze vermoord door de kolonisator. Otrobanda was toen de universiteit, het laboratorium van Latijns Amerika. Brion en Piar waren ook kinderen van de Franse Revolutie en tegen de slavernij. Bolívar, Brion, Piar en andere leiders werden gesponsord of gefinancierd door de zwarte president van Haïti, Alexandre Pétion, onder de voorwaarden dat ze ook de slaven in Latijns-Amerika zouden bevrijden (dat was in 1816). Piar is tot de dood veroordeeld omdat hij Bolívar later daarmee confronteerde. Brion was voorzitter van die krijgsraad (Goede, 2022).
General en jefe: Manuel Carlos Piar
Manuel Carlos Piar (Willemstad-Otrobanda (Curaçao), 28 april 1774 – Angostura (Venezuela), 16 oktober 1817) was een Curaçaoënaar die het tot opperbevelhebber van het Venezolaanse leger bracht tijdens de Venezolaanse onafhankelijkheidsoorlog. Hij was ― volgens mij ― de eerste die deze functie bekleedde, net toen Brion de eerste admiraal van Venezuela was.
Op 11 april 2022 werd deze datum (11 april 1817) groot herdacht in Ciudad Guayana. Daar leverde Piar in 1817 de slag om San Felix. Deze wordt door historici herkend als de omslag in de onafhankelijkheidsoorlog. Piar werd in oktober 1817 (één jaar na Haïti) gefusilleerd en kwam in een massagraf terecht.
Dit grote onrecht werd in 2022 gecorrigeerd. (Voor een dergelijke correctie ten aanzien van het vonnis van Tula wordt thans ook gestreden.) Toen werden zijn symbolische stoffelijke resten gecreëerd uit aarde van verschillende belangrijke plekken in zijn leven. De belangrijkste plek is misschien wel zijn geboorteplek, de Rifwaterstraat in Otrobanda. Daar heb ik 3 april 2022 een schepje aarde in de kist geplaatst. Dat deden ook andere betekenisvolle mensen van het eiland. Er zijn nog op twee plekken op Curaçao aarde geschept.
Op zijn geboortedatum (28 april) werden zijn stoffelijke resten met groot eerbetoon bijgezet in het Panthéon National in Caracas. Om een idee te krijgen hoe groot deze eer is, zou men verslagen kunnen lezen van de bijzetting van Brion op 10 april 1882, 141 jaar geleden. Of door naar de bijzetting van Josephine Baker in Parijs in 2021 te kijken.
Onze geschiedenis is onderdeel van het grote verhaal van vrijheid, gelijkheid en broederschap, en vrede. De geschiedenis van Tula (1795) is een belangrijk onderdeel van het grote verhaal. Zo coördineerde Piar vanaf 1789 (zes jaar voor de opstand), enige tijd, het vluchten van slaven vanuit Curaçao naar Venezuela. Piar stierf voor zijn standpunt over de afschaffing van de slavernij en het bevrijden van slaven. Iets dat met de Haïtiaanse president Alexandre Pétion was overeengekomen, maar meer dan dat, hij geloofde erin en was bereid daarvoor te sterven. Toen het nakomen van deze afspraak maar geen vorm kreeg, ging hij zich roeren en dat werd het bestempeld als insubordinatie. (Dit is mijn zeer korte versie.)
Het lijkt er soms op dat wij onze geschiedenis niet willen kennen. Het lijkt erop dat wij onze verbondenheid met Latijns-Amerika willen ontkennen. Maar het is één verhaal; Frankrijk, Spanje, Nederland, Engeland, Haïti, Verenigde Staten, Latijns Amerika en wij. Piar en Brion hebben op het internationaal platform een belangrijke rol gespeeld omdat hun idealen universeel waren en ze op het eiland geen kans kregen om voor deze idealen te strijden. Tula heeft hier gestreden en jaren later streed George Maduro in Nederland (Goede, Reflecteren in actie; Bestuurskundige reflecties vanaf Caracasbaai als kantoor; DRAFT 2.0, 2022).
George Maduro
Bijna honderd jaar later (99 jaar exact na de dood van Piar) aan de andere zijde van de stad, in Pietermaai. Wordt de Antilliaans-Joodse George Maduro (1916-1945) geboren. Hij is een verzetsheld in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij is de enige Antilliaan aan wie de Militaire Willemsorde is toegekend. De miniatuurstad Madurodam is naar hem vernoemd.
Hij was telg uit een van de rijkste en machtigste Joodse families van Curaçao, dat een wereldbedrijf (S.E.L. Maduro) leidde. Het ouderlijk huis staat in Pietermaai. SEL Maduro & Sons had toen vestigingen in Willemstad, Havana en New York en was niet alleen actief in transport en infrastructuur, maar heeft ook een bancaire tak. Het is de grootste werkgever van Curaçao (Het verhaal van George Maduro, sd).
Dit alles weerhield Maduro, rechtenstudent in Leiden, niet om actief en letterlijk voor te gaan in de strijd voor de vrijheid, een strijd waarvoor hij de prijs betaalde met zijn leven. Aan het eind van de oorlog werd hij naar het kamp in Dachau gestuurd. Hij stierf er op 8 februari 1945, enkele maanden voor de bevrijding van het kamp door de Amerikanen, aan vlektyfus.
Maduro was moet de enige verzethelds. Enkele anderen zijn: Luís de Lannoy, Delfincio Navarro, Tirso Sprockel en Segundo ‘Boy’ Ecury. En vele anderen, vaak anoniem.
Wij zingen het in volkslied, maar helden doen het:
Nos bida lo ta poko
pa duna nos pais,
luchando uní pa libertat,
amor i komprenshon.
I ora nos ta leu fo’i kas
nos tur ta rekordá
Kòrsou, su solo i playanan,
orguyo di nos tur.
Cohesie en connect
Tot zo ver de verbinding met de geschiedenis en onze helden. Nu over cohesie (samenhang) en connecteren (verbinden). Cohesie verwijst naar de mate waarin de onderdelen van een systeem of groep samenwerken om een gemeenschappelijk doel te realiseren. Het is de maatstaf voor hoe goed de afzonderlijke componenten van een systeem geïntegreerd en met elkaar verbonden zijn. Een sterk samenhangend systeem is een systeem waarin de afzonderlijke onderdelen sterk met elkaar verbonden zijn en op een gecoördineerde en efficiënte manier samenwerken.
Verbinden betekent daarentegen het tot stand brengen van een relatie of koppeling tussen twee of meer entiteiten. Wanneer we dingen met elkaar verbinden, brengen we ze samen op een manier die communicatie, samenwerking of interactie mogelijk maakt.
De relatie tussen cohesie en verbinding is dat cohesie een maat is voor de sterkte en effectiviteit van de verbindingen tussen de onderdelen van een systeem. Hoe sterker de verbindingen tussen de onderdelen, hoe samenhangend het systeem zal zijn. Omgekeerd zal een systeem met zwakke of slecht gedefinieerde verbindingen (zwakke schakels) tussen de onderdelen minder samenhangend zijn.
Met andere woorden, cohesie en verbinding zijn twee kanten van dezelfde medaille. Cohesie meet de kwaliteit van de verbindingen tussen de onderdelen van een systeem, terwijl verbinding verwijst naar het in de eerste plaats tot stand brengen en onderhouden van die verbindingen. Beide zijn essentieel voor het bouwen van effectieve en efficiënte systemen die hun doelen kunnen bereiken.
Cohesie is dus samenhang maar wordt soms toch als een synoniem voor verbinding gebruikt. De afwezigheid van verbindingen geeft een lage cohesie, geeft een low trust samenleving. Wij hebben een lage sociale cohesie volgens een onderzoek door het CBS uit 2016.
Vertrouwen omvat de mate waarin men kan uitgaan van de goede bedoelingen van anderen. Met de stelling “De meeste mensen zijn te vertrouwen” geeft 32,0 procent aan het enigszins eens of helemaal eens te zijn met deze stelling. Het vertrouwen in instanties of organisaties is laag. De instanties waar men het meeste vertrouwen in heeft zijn de kerk (42,9%), de politie (26,5%) en het onderwijssysteem (21,2%). Waar men het minst vertrouwen in heeft, zijn de politieke partijen (2,3%), de regering (3,8%) en het parlement (4,1%). (CBS, Eerste resultaten sociale cohesie onderzoek, 2016)
Met andere woorden. De stelling dat de meeste mensen deugen, van Rutger Bregman, wordt hier bij ons niet gedragen (Bregman, 2019)!
Wij verwonden elkaar en maken elkaar af. En mensen die bloeden, bloeden op de ander. Waarom? Deze vraag heb ik reeds aan het begin getracht te beantwoorden. Velen stellen dat dat heeft te maken met het slavernijverleden. Ik ben dan ook van mening dat wij liever vergiffenis moeten schenken dan excuses eisen, want dat is beter voor ons heel proces ― inclusief het helen van de wonden die wij zelf elkaar hebben aangebracht (Goede, 2022; Goede, Liever vergiffenis schenken dan op excuses wachten, 2022).
Volgens mij kunnen landen als Rwanda, Singapore, Zuid Afrika, Colombia, Finland en anderen als inspiratie dienen om te helen.
Rwanda
Rwanda is een land dat in 1994 een verwoestende genocide heeft meegemaakt, die ongeveer honderd dagen duurde, waarbij ongeveer één miljoen mensen omkwamen en nog veel meer ontheemd raakten. Indien u zich een voorstelling wil maken wat zich heeft afgespeeld kan ik u de film Hotel Rwanda aanbevelen (George, 2004).
Sindsdien hebben de regering en het volk van Rwanda aanzienlijke inspanningen geleverd om hun samenleving weer op te bouwen en meer cohesie te creëren tussen de verschillende groepen waaruit het land bestaat. Tegenwoordig spreekt men van het economisch wonder Rwanda (Afify, 2019).
Erkenning en aanpak van de oorzaken van het conflict: De regering erkende dat de genocide werd aangewakkerd door diepgewortelde etnische verdeeldheid, en werkte om de onderliggende oorzaken van het conflict aan te pakken door middel van verschillende beleidsmaatregelen en programma’s.
Bevordering van nationale eenheid en identiteit: De regering moedigde Rwandezen aan om zich eerst als Rwandees te identificeren, in plaats van uitsluitend door hun etnische groep te worden gedefinieerd. Dit gebeurde via onderwijs, media en andere initiatieven. Dit hebben wij ook bij Singapore gezien.
Aanmoediging van dialoog en verzoening: De regering faciliteerde dialoog en verzoening tussen slachtoffers en daders van de genocide, evenals tussen verschillende etnische groepen in het land. Dit gebeurde via gemeenschapsinitiatieven, zoals Gacaca-rechtbanken (volksrechtbanken), die werden opgericht om verdachten van genocide te berechten.
Bevordering van economische ontwikkeling: De regering erkende dat armoede en economische ongelijkheid hadden bijgedragen aan het conflict en werkte aan het bevorderen van de economische ontwikkeling en het terugdringen van de armoede in het land.
Over het algemeen waren de inspanningen van de regering en het volk van Rwanda om meer cohesie en verzoening te creëren opmerkelijk, gezien de uitdagingen waarmee ze werden geconfronteerd na de genocide. Hoewel er nog veel werk aan de winkel is, biedt de vooruitgang die in Rwanda is geboekt belangrijke lessen voor andere samenlevingen die met soortgelijke uitdagingen worstelen.
Singapore
Singapore is een kleine eilandstadstaat met een diverse bevolking van mensen met verschillende etnische, taalkundige en religieuze achtergronden. Er wonen in Singapore circa 6,2 miljoen mensen waarvan 77 procent Chinees, 14 procent Maleier en 8 procent van Indiase afkomst. Sinds de onafhankelijkheid in 1965 heeft Singapore aanzienlijke inspanningen geleverd om meer cohesie te creëren tussen de diverse bevolkingsgroepen. Over het algemeen zijn de strategieën die Singapore hanteert om meer cohesie te creëren onder de diverse bevolking succesvol geweest, en het land wordt algemeen beschouwd als een model voor multiculturalisme en sociale harmonie. Er zijn echter ook voortdurende uitdagingen, zoals de noodzaak om inkomensongelijkheid aan te pakken en ervoor te zorgen dat alle burgers het gevoel hebben erbij te horen en opgenomen te worden in de gedeelde toekomstvisie van het land; met andere woorden, het democratisch gehalte van de samenleving.
Zuid-Afrika
Nelson Mandela speelde een cruciale rol bij het creëren van cohesie tussen Zuid-Afrikanen tijdens en na het apartheidstijdperk; 1990 was het officiële einde en in 1994 werd Mandela gekozen tot de eerste zwarte president van zijn land. Over het algemeen legde Mandela’s leiderschapsstijl de nadruk op inclusiviteit, vergevingsgezindheid en dialoog, en hij werkte onvermoeibaar om deze waarden onder Zuid-Afrikanen van alle achtergronden te promoten. Door dit te doen, hielp hij bij het creëren van een meer samenhangende (cohesie) en verenigde samenleving in Zuid-Afrika. Ik kan u het (her)bekijken van de film Invictus van harte aanbevelen (Eastwood, 2009).
Colombia
Colombia heeft te maken gehad met tal van uitdagingen bij het creëren van cohesie onder zijn diverse bevolking, waaronder etnische en culturele verschillen, ongelijkheid, politieke polarisatie en een lange geschiedenis van geweld en conflicten. Er zijn echter inspanningen geleverd om eenheid en sociale cohesie in het land te bevorderen. Over het algemeen heeft Colombia, na en door het ondertekenen van het vredesakkoord in 2016, vooruitgang geboekt bij het bevorderen van sociale cohesie, maar er is nog veel werk aan de winkel. Het land wordt geconfronteerd met voortdurende uitdagingen op het gebied van ongelijkheid, politieke polarisatie en de erfenis van conflicten. De tot nu toe geleverde inspanningen vormen echter een basis voor toekomstige vorderingen op weg naar een meer samenhangende en verenigde samenleving in Colombia.
Finland
Ik wil u Finland niet onthouden. Finland is al zes jaar op rij het gelukkigste land ter wereld. Naast inclusie, geen grote ongelijkheid, het bevorderen van gezins- en sociaal leven, is het bestrijden van corruptie essentieel. De aanwezigheid van corruptie is funest voor sociale cohesie. Dit heeft Singapore ook al decennialang gesteld (CNBC Make It, 2020). Het gaat om balans. En juist corruptie lijkt bij ons op uitzaaiende kanker. Volgens de Nederlandse professor Maarten van Rossem draait het leven in de samenleving om het najagen van geluk. Geluk wordt niet verkregen door de gepropageerde geluksformule van geluksgoeroes toe te passen. De ware formule volgens Van Rossem houdt in dat je een eenvoudig leven leidt, zonder materiële uitspattingen, gedeeld met familie en geliefden. Het gaat ook om de context. De tien meest aantrekkelijke landen om in te wonen zijn relatief kleine landen en hebben een hoog gemiddeld inkomen per hoofd van de bevolking. Het inkomensverschil tussen burgers is niet al te groot. Overheidsdiensten zijn goed en toegankelijk voor iedere burger. Deze samenlevingen zijn samenlevingen met een hoog vertrouwen, wat betekent dat burgers vertrouwen hebben in het democratische proces en andere instellingen. Gewoon een rijk land zijn is geen garantie voor geluk. De Verenigde Staten zijn daar het bewijs van. Er is veel armoede, het verschil tussen rijk en arm is te groot en een onevenredig groot aantal burgers zit in de gevangenis (van Rossem, 2018; Goede, 2020)
Hoe bevorderen wij cohesie?
Wat kunnen wij leren van anderen met betrekking tot het bevorderen van connecteren en cohesie? Dat het creëren van cohesie in een samenleving is een complex en continu proces is. Hier zijn enkele belangrijke strategieën die kunnen helpen:
Moedig open communicatie aan: Stimuleer open en respectvolle communicatie tussen verschillende groepen en individuen in de samenleving; noem het dialoog. Dit kan helpen om vertrouwen en begrip op te bouwen tussen mensen met verschillende achtergronden, overtuigingen en waarden. Niet alleen over het slavernijverleden maar ook ten aanzien van ontwikkelingen rond 10-10-10.
Bevorder een gevoel van verbondenheid: Bevorder een gevoel van verbondenheid door (gemeenschappelijke) ruimtes en kansen te creëren waar mensen samen kunnen komen en deel kunnen nemen aan gedeelde activiteiten en ervaringen. Dit kan helpen om een gemeenschapsgevoel en een gedeelde identiteit op te bouwen.
Dus geen muren en gated communities maar bruggen en open deuren. Wij moeten onze multiculturaliteit benadrukken. Het gaat om bijeenkomsten in openbare ruimtes zoals deze bijeenkomst hier.
Diversiteit en inclusie bevorderen: Diversiteit en inclusie bevorderen door de verschillen die binnen de samenleving bestaan te waarderen en te vieren. Dit kan helpen om een cultuur van respect en acceptatie te creëren, waarin iedereen zich gewaardeerd en betrokken voelt. Dus multicultureel en meertaligheid.
Zorg voor gelijke kansen: Zorg voor gelijke kansen voor alle leden van de samenleving om deel te nemen en bij te dragen. Dit kan helpen ongelijkheid te verminderen en een gevoel van rechtvaardigheid en rechtvaardigheid te creëren. Goed en toegankelijkheid (onderwijs en arbeidsmarkt)speelt hierbij een cruciale rol.
Moedig burgerbetrokkenheid aan: Moedig burgerbetrokkenheid aan door mensen kansen te bieden om deel te nemen aan besluitvormingsprocessen en bij te dragen aan het welzijn van de samenleving. Dit kan helpen om een gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor de samenleving als geheel op te bouwen.
Otrobanda, Kaya Kaya bewijzen dat dit ook hier het geval is. Daarom wonnen zij het “Award 5.0” in 2022.
Pak sociale problemen aan: Pak sociale problemen aan, met name armoede, discriminatie, ongelijkheid, en niet te vergeten corruptie, die de cohesie kunnen ondermijnen en verdeeldheid in de samenleving kunnen veroorzaken. Dit kan helpen om een meer rechtvaardige samenleving te creëren, waar iedereen de kans heeft om te gedijen.
Over het algemeen vereist het creëren van cohesie in een samenleving een toewijding aan het opbouwen van relaties, het bevorderen van diversiteit en inclusie, en het aanpakken van sociale kwesties die eenheid en vertrouwen kunnen ondermijnen.
Vanuit een andere optiek stel ik dat bekend is dat een middenklasse die actief kan zijn in het maatschappelijk middenveld (verenigingen, stichtingen maar ook buurtorganisatie) de maatschappelijke cohesie bevorderen, omdat het actief samen komen om uitdagingen aan te gaan of waarde te scheppen dat effect heeft. Wij moeten het belang van en een middenklasse begrijpen een goede middenklasse nastreven.
Slot
Dit soort bijeenkomsten zoals deze vandaag hier, op Plasa di Pas, zijn belangrijke ontmoetingen in de openbare ruimte die ons verbinden, cohesie en daardoor de vrede bevorderen. Het zijn momenten om ons te herinneren, elkaar te vergeven, te helen en door te gaan met bouwen.
De afgelopen weken, na het ondertekenen van de Onderlinge Regeling, realiseren velen zich dat wij een gezamenlijke visie of plan nodig hebben om onze vreedzame samenleving verder uit te bouwen, en ten dienste te staan van de vrede in de regio. De visie is Vision Curaçao 2030 (Goede, 2023); onze invulling van Society 5.0, oftewel een mensgerichte, menscentrale samenleving, waarin wij elkaar dienen en gediend worden door de technologie (niet andersom), waaronder de thans veel besproken artificial intelligence (Goede, 2023).
Wij zijn allemaal een stukje van de puzzel van succes van Curaçao. Curaçao kan alleen wat worden als wij allemaal ons deel van de puzzel op tafel willen leggen en op de enige correcte wijze met elkaar verbinden. Dat vergt bereidheid om samen te komen, te communiceren en te verbinden. Onze creatieve mensen hebben dit allang gezien. Een uiting hiervan is het volgende:
Nos no ta pieda morto, nos ta pieda nan balioso.
Ban legumai orguyo, paso nos mester di otro.
Pega riba otro (koro kortiku).
Stima otro
Ban yuda otro
Ban kuida otro
Esaki te fiesta di Karnaval
Ku ta saka tur hende for di kas
Esta un bon momento
Pa pega e pieda prinsipal
E pieda di amor
Sin dje nada no tin balor Bin aden, bin aden(koro kick).
Grandi i chikitu
Di aki o di afó
Sin distinkshon di kolo
Nos tur ta Kòrsou
Bin aden.
Pega riba otro.
(Un humilde piedra, Amos Balentin, 2012)
References
Afify, N. (2019). RWANDA’S ECONOMIC MIRACLE. Independently published.
Bregman, R. (2019). De meeste mensen deugen. De Correspondent.
CBS. (n.d.). Retrieved from www.cbs.cw: https://www.cbs.cw/cbs-presenteert-de-resultaten-van-het-onderzoek-sociale-cohesie-2015
CBS. (2016, Juni). Eerste resultaten sociale cohesie onderzoek. Retrieved from www.cbs.cw: https://www.cbs.cw/_flysystem/media/first-results-social-cohesion-survey-2015.pdf
CNBC Make It. (2020). Why Finland And Denmark Are Happier Than The U.S. Retrieved from www.youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=6Pm0Mn0-jYU&t=1317s
Eastwood, C. (Director). (2009). Invictus [Motion Picture].
George, T. (Director). (2004). Hotel Rwanda [Motion Picture].
Gepland vragenuur over geestelijke gezondsheidszorg uitgesteld vanwege afwezigheid minister. (2023, maart 23). Retrieved from curacao.nu: https://curacao.nu/gepland-vragenuur-over-geestelijke-gezondheidszorg-uitgesteld-vanwege-afwezigheid-minister/
Goede, M. (2020). COVID-19 and Change. Archives of Business Research. Retrieved from https://www.academia.edu/79821701/COVID_19_and_Change
Goede, M. (2020). Society 5.0; We & I. Willemstad: University of Governance.
Goede, M. (2021). 365 dagen Bestuurskunde.
Goede, M. (2022). Liever vergiffenis schenken dan op excuses wachten. Willemstad: University of Governance. Retrieved from https://www.academia.edu/85070691/Liever_vergiffenis_schenken_dan_op_excuses_wachten
Goede, M. (2022). Reflecteren in actie; Bestuurskundige reflecties vanaf Caracasbaai als kantoor; DRAFT 2.0. Willemstad: University of Governance. Retrieved from https://www.academia.edu/89331466/Reflecteren_in_actie_Bestuurskundige_reflecties_vanaf_Caracasbaai_als_kantoor_DRAFT_2_0
Goede, M. (2023). CURAÇAO 2030; R E S E T C O V I D -1 9. Willemstad: University of Governance.
Harari, Y. N. (2014). Sapiens: A Brief History of Humankind. Random House.
Het verhaal van George Maduro. (n.d.). Retrieved from www.nationalekinderherdenking.nl: https://www.nationalekinderherdenking.nl/sites/madurodam_nkh/files/inline-files/Nationale%20Kinderherdenking%20-%20Het%20Verhaal%20van%20George%20Maduro.pdf
Keen, A. (2015). The Internet Is Not the Answer. Grove Atlantic.
Piketty, T. (2014). Capital in the Twenty-First Century. Belknaap Harvard.
van Rossem, M. (2018). Wat is geluk? Nieuw Amsterdam.
Zakaria, F. (2020). Ten lessons for a post-pandemic world. Norton.
RSS
Facebook
Twitter
