L’Ancêtre en Solitude de Simone & André Schwarz-Bart
Date de parution 05/02/2015 – Paris: Editions du Seuil
L’Ancêtre en Solitude s’inscrit dans la lignée des grands romans guadeloupéens écrits à quatre mains par Simone et André Schwarz-Bart : Un plat de porc aux bananes vertes (1967) et La Mulâtresse Solitude (1972). André Schwarz-Bart a obtenu en 1959 le prix Goncourt pour Le Dernier des Justes.
À la Guadeloupe, trois générations de femmes se succèdent depuis le milieu du XIXe siècle jusqu’aux premières années du XXe siècle. La première, Marie, a été achetée bébé par la veuve d’un planteur. Plus tard, un pauvre blanc la « met en case ». Il finira par l’épouser. Sa fille, Hortensia, est comme sa mère, une étrange petite fille, tentée par la révolte mais prisonnière de sa condition. L’esclavage a été aboli mais rien n’a vraiment changé. Puis vient Mariotte. Un homme qui est peut-être son père, lui raconte l’histoire de son aïeule, la mythique Femme Solitude. Elle entend aussi parler de négresses qui savent lire et écrire. Mais apprendre les « petites lettres » n’est-ce pas risquer de devenir folle ?
Le réalisme du quotidien est enchanté par l’imagination des trois héroïnes hantées par les sortilèges. La vie est dure. Mais c’est la joie ou du moins l’élan à vivre et à rire qui l’emporte toujours.
Na een eerste postume roman, “L’Etoile du matin”, vertaald door Eveline Van Hemert als “Morgenster” (voor een recensie, zie OSO, mei 2014) verschijnt nu een tweede “roman”, gesigneerd zowel door André als Simone Schwarz-Bart. De dubbele handtekening laat veronderstellen dat André (1928-2006) instructies gaf aan Simone (°1938) om dit onafgewerkte boek tot een goed einde te brengen. Het paar had immers het plan om een cyclus romans te publiceren over de Afrikaanse diaspora door de eeuwen heen. Het eerste volume, “Un plat de porc aux bananes vertes” (1967, vertaald als Een schotel varkensvlees met groene banaan) kreeg echter geen warme onthaal, en de volgende roman, “La mulâtresse Solitude” (1972) apart gepubliceerd door André botste op weerstand binnen de Antilliaanse literaire wereld: een aantal auteurs vond namelijk dat het leven van de Guadeloupese Solitude moeilijk door een blanke, op de koop toe, Pools-Joodse auteur, verhaald kon worden. Dit ostracisme veroorzaakte een stopzetten van het publiceren, maar niet van het onophoudelijke schrijven, van André Schwarz-Bart. Dit boek sluit aan bij de twee bekende volumes, gezien de lezer kennis maakt met Hortense (de moeder van Mariotte uit Un plat de porc), de dochter blijkt te zijn van de legendarische Solitude (hoofdpersonage in de gelijknamige roman).
Met deze nieuwe titel wordt de vraag van “co-authorship” terug acuut gesteld, en terwijl Morgenster geen “come back ” heeft gebracht, kijken we uit naar de manier waarop, met name binnen het Frans-Antilliaanse milieu, zal worden onthaald.